«Ο ΔΕΣΦΑ εγγυάται την πλήρη ετοιμότητα του συστήματος να αντιμετωπίσει άμεσα τα όποια προβλήματα τυχόν προκύψουν κατά τη διάρκεια των επόμενων μηνών, σε μια συγκυρία όπου η αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου στην Ευρώπη εγείρει ανησυχίες για την ασφάλεια του εφοδιασμού».
Αυτό δηλώνει στη συνέντευξη της η κα Maria Rita Galli διευθύνουσα σύμβουλος του ΔΕΣΦΑ τονίζοντας, ότι ο Διαχειριστής βρίσκεται σε ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας με την ελληνική κυβέρνηση, τις ευρωπαϊκές αρχές και τους ευρωπαίους διαχειριστές φυσικού αερίου, καθώς και τους προμηθευτές, ενώ έχει λάβει μέτρα ώστε το σύστημα να παραμένει σε πλήρη ετοιμότητα κατά τους χειμερινούς μήνες.
Σε ότι αφορά την τρέχουσα συγκυρία η Γκάλι μιλάει για την «τέλεια καταιγίδα» και όχι μια απλή συνέπεια της ενεργειακής μετάβασης, σημειώνοντας ότι επέρχονται δομικές μεταβολές που ευνοούν την αύξηση της ζήτησης φυσικού αερίου και ότι οι υποδομές φυσικού αερίου θα εξασφαλίσουν την ομαλή απεξάρτηση από τον άνθρακα.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά «το φυσικό αέριο είναι απαραίτητο για την επίτευξη των αυστηρών στόχων της πολιτικής «Fit for 55». Εάν τα μηνύματα σχετικά με τον μακροπρόθεσμο ρόλο των αερίων είναι διφορούμενα, το πολιτικό και το ρυθμιστικό πλαίσιο ασαφές και τα χρηματοδοτικά μέσα εκτρέπονται, διατρέχουμε τον κίνδυνο να αποθαρρύνουμε τις επενδύσεις που απαιτούνται στον upstream και midstream τομέα – ιδιαίτερα στην Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη – γεγονός που θα ευνοήσει καταστάσεις αστάθειας και αναταραχής των τιμών».
Ακολουθεί η συνέντευξη της κυρίας Galli:
Ερώτηση: Ο ρόλος του ΔΕΣΦΑ, ως διαχειριστής του συστήματος φυσικού αερίου της χώρας, είναι κομβικός για την ομαλή τροφοδοσία και την επάρκεια. Έχετε λάβει μέτρα και ποια; Τι σχεδιάζετε για τους επόμενους μήνες του χειμώνα καθώς εκφράζονται σοβαρές ανησυχίες ακόμη και για ελλείψεις φυσικού αερίου υπό συγκεκριμένες συνθήκες;
Απάντηση: Σε αυτή την ιδιαίτερη συγκυρία, όπου η αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου στην Ευρώπη εγείρει ανησυχίες για την ασφάλεια του εφοδιασμού τον φετινό χειμώνα, εμείς στον ΔΕΣΦΑ εγγυόμαστε την πλήρη ετοιμότητα του συστήματος. Βρισκόμαστε σε ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας με την ελληνική κυβέρνηση, τις ευρωπαϊκές αρχές και τους ευρωπαίους διαχειριστές φυσικού αερίου, καθώς και τους προμηθευτές, ώστε να αντιμετωπίζουμε άμεσα όποια προβλήματα τυχόν προκύψουν.
Η χωρητικότητα των σημείων εισόδου από τον Βορρά και του τερματικού σταθμού LNG της Ρεβυθούσας μπορεί να καλύψει την υψηλή ζήτηση φυσικού αερίου στην Ελληνική Επικράτεια σε περιόδους κρύου κατά την επερχόμενη χειμερινή περίοδο, υπό την προϋπόθεση ότι η χώρα προμηθεύεται ομαλά από τα βόρεια σημεία εισόδου του συστήματος και πραγματοποιείται ένας σωστός προγραμματισμός αφίξεων φορτίων LNG. Έχουμε ολοκληρώσει τις εργασίες συντήρησης του συστήματος και δεν προγραμματίζονται συντηρήσεις που να επηρεάζουν τις ροές του αερίου κατά τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο. Παράλληλα, έχουμε λάβει μέτρα ώστε το σύστημα να παραμένει σε πλήρη ετοιμότητα κατά τους χειμερινούς μήνες που η ζήτηση είναι υψηλή λόγω των έντονων καιρικών συνθηκών και καταλήξαμε με τη ΡΑΕ σε κάποια μέτρα για τη μεγιστοποίηση της αξιοποίησης της εισαγωγικής ικανότητας στα σημεία εισόδου.
Ο ΔΕΣΦΑ διαδραματίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στον ενεργειακό τομέα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, όχι μόνο για την εξυπηρέτηση της εγχώριας ενεργειακής αγοράς, αλλά και για την ένταξη των ήδη υπαρχουσών και των νέων στρατηγικών ενεργειακών υποδομών φυσικού αερίου (αγωγοί TAP και IGB, τα σχεδιαζόμενα FSRU Αλεξανδρούπολης, FSRU Διώρυγα Gas και Υπόγεια Αποθήκη Καβάλας) στο σύστημα μεταφοράς αερίου, εξασφαλίζοντας την πρόσβαση της ελληνικής και της βαλκανικής αγοράς σε νέες ανταγωνιστικές πηγές εφοδιασμού.
Επιπλέον, διαπιστώθηκε το υψηλό ενδιαφέρον των χρηστών στις δημοπρασίες LNG για τα επόμενα δύο έτη, δεσμεύοντας συνολικά τριάντα τέσσερις (34) εκφορτώσεις φορτίων LNG για το 2022 και δεκαεπτά (17) για το 2023. Για το 2024, η αγορά έχει κλείσει δεκαπέντε (15) φορτία LNG συνολικής χωρητικότητας 17TWh. Το γεγονός αυτό έρχεται να ενισχύσει την ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας, αλλά και της ευρύτερης περιοχής, δίνοντας έμφαση στον στρατηγικό ρόλο της Ρεβυθούσας για την ασφάλεια τροφοδοσίας της χώρας.
Ερώτηση: Δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι η κρίση τιμών στο φυσικό αέριο είναι η πρώτη από πολλές που θα ακολουθήσουν λόγω της ενεργειακής μετάβασης. Ποια είναι η άποψη σας;
Απάντηση: Πρόκειται για μια πρωτόγνωρη κατάσταση, όπου οι τιμές της ενέργειας αυξάνονται παγκοσμίως, ως αποτέλεσμα ενός συνδυασμού πολλών παραγόντων, κυρίως λόγω της ταχύτερης από το αναμενόμενο ανάκαμψης της ζήτησης φυσικού αερίου στην Ασία. Με την υποχώρηση της πανδημίας, η ταχεία οικονομική ανάκαμψη προκάλεσε ισχυρή αύξηση της ζήτησης φυσικού αερίου στην Ασία, ενώ ταυτόχρονα η προσφορά καθυστέρησε να επανακάμψει λόγω προσκομμάτων που αντιμετώπισαν πολλά νέα έργα παραγωγής κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Αυτή η ανισορροπία προσφοράς και ζήτησης επιδεινώθηκε από τον περσινό χειμώνα και τη μειωμένη παραγωγή αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη, η οποία οδήγησε σε εξάντληση των αποθεμάτων φυσικού αερίου της ΕΕ, των οποίων η στάθμη βρέθηκε σε χαμηλότερο επίπεδο συγκριτικά με τον μέσο όρο των προηγούμενων ετών.
Η αναπλήρωση των αποθεμάτων της ΕΕ συντελείται με μεγάλες καθυστερήσεις, καθώς προτεραιότητα των παραγωγών φυσικού αερίου από τη Ρωσία αποτέλεσε η εξυπηρέτηση της εγχώριας ζήτησης και των αναγκών αποθήκευσης. Τέλος, η αβεβαιότητα σχετικά με τη λειτουργία του North Stream 2 και τη μεταφορά φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας επιδείνωσαν τις απρόβλεπτες εξελίξεις στην αγορά, δημιουργώντας νευρικότητα μεταξύ των παικτών. Πρόκειται για μια τέλεια καταιγίδα και όχι μια απλή συνέπεια της ενεργειακής μετάβασης.
Ταυτόχρονα, γίνεται φανερό πως η ενεργειακή μετάβαση επιφέρει δομικές μεταβολές, ευνοώντας την αύξηση της ζήτησης φυσικού αερίου λόγω της μετάβασης από τη χρήση άνθρακα στο φυσικό αέριο, γεγονός που συντελείται ακόμη και σε χώρες, όπως η Ινδία και η Κίνα, οι οποίες εξέφρασαν απροθυμία να αναλάβουν επίσημες δεσμεύσεις στη σύνοδο COP 26. Υπάρχουν άφθονα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο που μπορούν να παραχθούν σε προσιτές τιμές και να ικανοποιήσουν την αυξανόμενη ζήτηση, δημιουργώντας μια νέα ισορροπία προσφοράς/ζήτησης σε λογικά επίπεδα τιμών. Αυτό ούτως ή άλλως βασίζεται στο γεγονός ότι οι παράγοντες της αγοράς λαμβάνουν σαφή και ξεκάθαρα μηνύματα από φορείς χάραξης πολιτικής και θεσμικά όργανα σχετικά με τον μεσοπρόθεσμο ρόλο του φυσικού αερίου κατά τη διάρκεια της ενεργειακής μετάβασης.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την Ευρώπη, η οποία έχει δεσμευτεί με το EU Green Deal , τη στρατηγική για μια συνολική αλλαγή στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής ο ρόλος του φυσικού αερίου έχει προκαλέσει επιφυλάξεις. Η συμβολή του φυσικού αερίου σήμερα και των απανθρακοποιημένων αεριών στο μέλλον, από κοινού με τις ΑΠΕ, διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη γιγαντιαία προσπάθεια μετασχηματισμού του ευρωπαϊκού ενεργειακού συστήματος κατά τα επόμενα χρόνια, καθιστώντας το φυσικό αέριο βασικό καύσιμο επιλογής τόσο στη βιομηχανία όσο και για εμπορικές και οικιακές χρήσεις.
Οι υποδομές φυσικού αερίου θα εξασφαλίσουν την ομαλή απεξάρτηση από τον άνθρακα, διασφαλίζοντας τη χρήση μιας καθαρής, ευέλικτης, αποδοτικής και οικονομικής πηγής ενέργειας, διευκολύνοντας την αύξηση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα και ενισχύοντας τη διασύνδεση με άλλες χώρες και την ασφάλεια εφοδιασμού των κρατών μελών. Η ανάπτυξη της αγοράς διασύνδεσης και του ανταγωνισμού του φυσικού αερίου θα βελτιώσει περαιτέρω τόσο το περιβαλλοντικό αποτύπωμα όσο και τις προσφερόμενες τιμές στον τελικό καταναλωτή ενέργειας. Οι υποδομές φυσικού αερίου θα μπορούν μελλοντικά να μεταφέρουν απανθρακοποιημένα αέρια, όπως το υδρογόνο και το συνθετικό μεθάνιο, τα οποία στο μέλλον θα παράγονται από ΑΠΕ.
Είναι κοινός τόπος πως το φυσικό αέριο είναι απαραίτητο για την επίτευξη των αυστηρών στόχων της πολιτικής «Fit for 55». Ταυτόχρονα, εάν τα μηνύματα σχετικά με τον μακροπρόθεσμο ρόλο των αερίων είναι διφορούμενα, το πολιτικό και το ρυθμιστικό πλαίσιο ασαφές και τα χρηματοδοτικά μέσα εκτρέπονται, διατρέχουμε τον κίνδυνο να αποθαρρύνουμε τις επενδύσεις που απαιτούνται στον upstream και midstream τομέα – ιδιαίτερα στην Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη – γεγονός που θα ευνοήσει καταστάσεις αστάθειας και αναταραχής των τιμών.
Ερώτηση: Θεωρείτε ότι ο τρόπος αντιμετώπισης της κρίσης σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι επαρκής; Τι πρέπει να γίνει; Η κρίση τιμών στο φυσικό αέριο ανέδειξε την ανάγκη επενδύσεων κυρίως στην αποθήκευση. Καθώς η χρήση του φυσικού αερίου στην Ελλάδα, φαίνεται ότι θα συνεχίσει να αυξάνεται, τι σχεδιάζετε σε επίπεδο υποδομών για να ανταποκριθείτε στην πρόκληση;
Απάντηση: Η τρέχουσα κρίση είναι αποτέλεσμα πολλών ταυτόχρονων παραγόντων στο πεδίο της προσφοράς και της ζήτησης σε παγκόσμια κλίμακα με ισχυρές συνέπειες σε επίπεδο ΕΕ, δεδομένης της διεθνούς φύσης της αγοράς φυσικού αερίου.
Ωστόσο, η κρίση στην Ευρώπη επιδεινώθηκε από την έλλειψη ικανοποιητικού επιπέδου αποθήκευσης, το οποίο θα μπορούσε να ανταποκριθεί στην αυξημένη ζήτηση κατά τη χειμερινή περίοδο. Το γεγονός αυτό ανέδειξε με ισχυρό τρόπο τη σημασία της αποθήκευσης ενέργειας ως θεμελιώδη πυλώνα οποιουδήποτε ενεργειακού συστήματος, του οποίου οι ανάγκες αυξάνονται διαρκώς ενόψει της υψηλότερης διείσδυσης των διακοπτόμενων ΑΠΕ. Όταν η ζήτηση υπερβαίνει την προσφορά, η αποθηκευμένη ενέργεια καλύπτει αμέσως το κενό και διατηρεί τις τιμές σε χαμηλά επίπεδα. Για αυτόν τον λόγο στη σημερινή συγκυρία επανέρχεται το ζήτημα της έλλειψης εποχιακής, αλλά και στρατηγικής, αποθήκευσης φυσικού αερίου, και στο μέλλον, υδρογόνου.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνώρισε αμέσως τον ρόλο της στρατηγικής αποθήκευσης και βρίσκεται σε εξέλιξη η συζήτηση σχετικά με τη δυνατότητα δημιουργίας στρατηγικών αποθεμάτων της ΕΕ και μιας ευρωπαϊκής ενοποιημένης αγοράς φυσικού αερίου για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων αποθήκευσης. Ταυτόχρονα, είναι πολύ επικίνδυνο να αλλάξει η λειτουργία της διασυνδεδεμένης αγοράς αερίου, η οποία χρειάστηκε περισσότερα από 20 χρόνια για να διαμορφωθεί. Η απόφαση πρέπει να εξεταστεί προσεκτικά για να αποφευχθεί ο κίνδυνος ανεπιθύμητων συνεπειών.
Εμείς στον ΔΕΣΦΑ επενδύουμε στην επόμενη ημέρα. Το νέο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΕΣΦΑ για την περίοδο 2022-2031- το οποίο έχει προσφάτως τεθεί σε δημόσια διαβούλευση -περιλαμβάνει έργα με προβλεπόμενο προϋπολογισμό 830 εκατ. ευρώ και σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές που θα αναβαθμίσουν και θα επεκτείνουν το σύστημα σε νέες περιοχές και αγορές, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας και την ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας και της ευρύτερης περιοχής. Στο επίκεντρο του Προγράμματος βρίσκονται έργα που θα συμβάλουν αποφασιστικά στην επίτευξη των στόχων του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) για την απεξάρτηση από τον άνθρακα, ενώ προετοιμάζουν παράλληλα το σύστημα για τη μεταφορά και αποθήκευση υδρογόνου, καθώς και άλλων ανανεώσιμων αερίων στο μέλλον.
Έχουμε, επίσης, εκδηλώσει το ενδιαφέρον μας για την Υπόγεια Αποθήκη στη Νότια Καβάλα, μια ενεργειακή υποδομή που θα ενισχύσει περαιτέρω την ασφάλεια εφοδιασμού της εγχώριας αγοράς. Σε περιπτώσεις κρίσης εφοδιασμού, η υπόγεια αποθήκη θα είναι σε θέση να αντισταθμίσει τυχόν ελλείψεις στην ομαλή παροχή φυσικού αερίου σε ανταγωνιστικές τιμές, καθώς μπορεί να εκμεταλλευθεί ιδανικά τις εποχικές διαφορές τιμών προμήθειας φυσικού αερίου. Τα οφέλη για την ασφάλεια εφοδιασμού μπορεί να είναι σημαντικά, καθώς η Ελλάδα κινείται γοργά προς την απολιγνιτοποίηση, με το φυσικό αέριο να λειτουργεί ως μεταβατικό καύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Θα υπάρξουν, όμως, οφέλη και για την ευρύτερη περιοχή, καθώς η υπόγεια αποθήκη θα μειώσει την εξάρτηση εφοδιασμού από αγωγούς.*H Maria Rita Galli είναι διευθύνουσα σύμβουλος του ΔΕΣΦΑ
www.worldenergynews.gr
