Η Eurelectric και η μεγαλύτερη ουκρανική ιδιωτική εταιρεία κοινής ωφέλειας, αναλύουν τις αιτίες αντοχής της χώρας
Στις 21/2/2025 συμπληρώθηκαν 3 χρόνια από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Εκτός από τον στρατό της, ένας από τους πιο σκληρούς υπερασπιστές της χώρας ήταν ο τομέας της ενέργειας.
Η Eurelectric συζήτησε με την DTEK (μεγαλύτερη ιδιωτική εταιρεία κοινής ωφέλειας της Ουκρανίας και κορυφαίος επενδυτής από την έναρξη του πολέμου) τον αγώνα τους να κρατήσουν την ενέργεια ανεπηρέαστη (στο μέτρο του δυνατού), συνοψίζοντας σε 4 μέρη τις ρωσικές επιθέσεις και την άμυνα των Ουκρανών.
Πλέον είναι ορατή η απαίτηση από την ΕΕ να επανεξετάσει τη στρατηγική της για την ενεργειακή ασφάλεια, συμπεριλαμβάνοντας στις προτεραιότητές της την εγχώρια καθαρή ηλεκτρική ενέργεια.
«Αποκατάσταση κατεστραμμένων εγκαταστάσεων, αποτροπή διακοπής ρεύματος, μετακίνηση εξοπλισμού, όλα αυτά με επένδυση σε νέα δυναμικότητα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ): ο τομέας ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας είναι ένα αριστοτεχνικό παράδειγμα ανθεκτικότητας από το οποίο μπορεί να μάθει η Ευρώπη», υποστηρίζει η Eurelectric (ένωση που εκπροσωπεί κοινά συμφέροντα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας ηλεκτρικής ενέργειας και συνεργάτες της σε πολλές άλλες ηπείρους).
Η στρατηγική της Ρωσίας σχετικά με τις υποδομές κρίσιμης ισχύος της Ουκρανίας άλλαξε κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Σύμφωνα με τον Maxim Timchenko (Διευθύνων Σύμβουλος της DTEK), ο πραγματικός πόλεμος ξεκίνησε το 2014. Τα πρώτα στοιχεία παραγωγής της DTEK εντοπίστηκαν στην περιοχή Ντονμπάς. 
«Έπρεπε να εγκαταλείψουμε την πόλη μας και χάσαμε σημαντικά μέρη της βάσης των περιουσιακών μας στοιχείων, όπως ανθρακωρυχεία, ηλεκτρικό δίκτυο και σταθμούς παραγωγής ενέργειας», είπε ο Timchenko.
Συνεχίζοντας τα τελευταία 3 χρόνια πολέμου, θα μπορούσαμε να περιγράψουμε τη στρατηγική επίθεσης της Ρωσίας και την άμυνα της Ουκρανίας σε 4 μέρη.
1ο μέρος
Κυβερνοεπιθέσεις πριν τις μάχες σώμα με σώμα
Πριν από την εισβολή, η DTEK κατέγραψε αυξανόμενο αριθμό επιθέσεων στον κυβερνοχώρο προς την κρίσιμη υποδομή ισχύος της με εκατομμύρια απόπειρες διείσδυσης, σηματοδοτώντας μια μεγαλύτερη στρατηγική σε κίνηση που υποστηρίζεται από αντίπαλο ξένο κράτος.
Αυτό έθεσε τα θεμέλια για εισβολή με την αποσύνδεση κρίσιμων ενεργειακών υποδομών και σπέρνοντας σύγχυση.
Συνεργασία για περισσότερη αποθήκευση ηλιακών και μπαταριών
«Από την αρχή της εισβολής, εντοπίσαμε 300 εκατομμύρια απόπειρες κυβερνοεπιθέσεων, αλλά τις καταφέραμε με επιτυχία χάρη στη συνεργασία μας με τη Microsoft και άλλους», επιβεβαίωσε η Yulia Burmistenko (Επικεφαλής Διεθνών Υποθέσεων της DTEK).
Η κυβερνοασφάλεια πρόκειται να παραμείνει βασικό μέλημα για την Ουκρανία, ακόμη και όταν τελειώσει ο πόλεμος.
2ο μέρος
Ζημιές στο ηλεκτρικό δίκτυο
Δύο ημέρες πριν από την πλήρους κλίμακας εισβολή, η Ρωσία βομβάρδισε τον θερμοηλεκτρικό σταθμό Luhansk TPP (ο μεγαλύτερος παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας στην περιοχή του Luhansk) για 48 ώρες, μαζί με γραμμές μεταφοράς και υποσταθμούς.
Τα ξημερώματα της 24ης Φεβρουαρίου 2022, οι ρωσικές δυνάμεις πέρασαν τα σύνορα και ξεκίνησαν μια πορεία στο Κίεβο.
Προηγήθηκαν αποσυνδέσεις του δικτύου. Το σχέδιό τους ήταν να σπάσουν το ηλεκτρικό δίκτυο σε ενεργειακά νησιά, έτσι ώστε οι περιοχές παραγωγής στη δυτική Ουκρανία να μην μπορούν να συνδεθούν με τις πιο βαριές για κατανάλωση κεντρικές και ανατολικές περιοχές.
Αποκατάσταση ενέργειας μέσω ενεργειακών νησιών
Μετά την αποτυχημένη επίθεση στο Κίεβο, το φθινόπωρο του 2022, η Ρωσία άρχισε να βομβαρδίζει υποσταθμούς συστημάτων μεταφοράς, προκαλώντας μεγάλες διακοπές ρεύματος σε όλη τη χώρα.
Για την αποκατάσταση της ενέργειας, η Ουκρανία αρχικά χωρίστηκε σε ενεργειακά νησιά αποσυνδεδεμένα από εξωτερικές πηγές ενέργειας.
Έκτοτε η εσωτερική συνεργασία και η διασύνδεση με το ευρωπαϊκό δίκτυο βοήθησε στην πλήρη επανασύνδεση της χώρας και δίδαξε στην DTEK πώς να αποφεύγει μεγάλης κλίμακας μπλακ άουτ.
Τότε ήταν που η Ρωσία στράφηκε στην άμεση στόχευση της κεντρικής παραγωγής.
3ο μέρος
Βομβαρδισμός κεντρικής θερμικής και υδροηλεκτρικής παραγωγής
Το 2024 σηματοδότησε το χαμηλότερο σημείο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ουκρανία, με μόνο 450 μεγαβάτ (MW) από τα 5000 μεγαβάτ (MW) που συνήθως παρέχονται από την DTEK.
Οι θερμικοί υδροηλεκτρικοί σταθμοί έγιναν οι προτιμώμενοι στόχοι των ρωσικών πυραύλων.
Αυτά τα εργοστάσια κατασκευάστηκαν όταν η Ουκρανία ήταν μέρος της Σοβιετικής Ένωσης και έτσι ήταν εύκολο να εντοπιστούν για τη Ρωσία μέσω παλιών σοβιετικών χαρτών. Τέτοιες απεργίες στέρησαν από την Ουκρανία κρίσιμη ευέλικτη ικανότητα.
«Κατάφεραν να καταστρέψουν το 90% των περιουσιακών στοιχείων μας, αλλά δεν τόλμησαν να στοχοποιήσουν πυρηνικούς σταθμούς που συμβάλλουν στο 50% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας», είπε η Burmistenko.
Παρόλα αυτά, η DTEK κατάφερε να αποκαταστήσει περίπου το 70% της χωρητικότητάς της.
«Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος κατά των πυραυλικών επιθέσεων ήταν η αεράμυνα», εξήγησε η Burmistenko, αλλά δεν υπάρχει αρκετή ικανότητα αυτή τη στιγμή για να χειριστεί τις αυξανόμενες φυσικές επιθέσεις με πυραύλους.
Πρόσθεσε δε ότι «τα εργοστάσιά μας επί του παρόντος δεν έχουν στέγη. Χρειάζονται δύο πύραυλοι για να καταστρέψουν ολόκληρες τις στέγες και το κατάφεραν για όλους τους σταθμούς παραγωγής ενέργειας μας».
Ως εκ τούτου, η DTEK συνεργάζεται στενά με τις τοπικές αμυντικές Αρχές και τις ταξιαρχίες προστασίας για τον συντονισμό της αεράμυνας.
Πέρα από την εσωτερική συνεργασία, η διασύνδεση με την Ευρώπη ήταν επίσης καθοριστική για την Ουκρανία για την ανάκτηση της χαμένης ισχύος.
Η Ουκρανία βοήθησε επίσης γειτονικές ευρωπαϊκές χώρες για την προμήθεια εξοπλισμού από αποσυναρμολογημένους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής.
Ενώ ορισμένοι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής ανακατασκευάστηκαν, η DTEK επένδυσε επίσης σε νέα δυναμικότητα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ξεκινώντας νέα έργα αιολικής και ηλιακής ενέργειας.
Στο στόχαστρο της Ρωσίας κατέληξαν και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ).
4ο μέρος
Βάζοντας σημάδι τις αποκεντρωμένες ΑΠΕ
Από τον Ιούνιο του 2024, η Ρωσία άρχισε να χτυπά υποσταθμούς ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ηλιακά φωτοβολταϊκά και ανεμογεννήτριες. Ωστόσο, αυτή η τακτική φαίνεται πιο δαπανηρή στη Ρωσία παρά στην Ουκρανία.
«Το κόστος ενός ρωσικού πυραύλου είναι περίπου 5 εκατομμύρια ευρώ, επομένως δεν έχει οικονομικό νόημα να στοχεύσουμε ένα περιουσιακό στοιχείο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που κοστίζει πολύ λιγότερο», επιβεβαίωσε η Burmistenko.
Τα 3 βασικά συμπεράσματα της DTEK
Χρειάστηκαν μόνο 3 έως 5 ημέρες για να αντικαταστήσει η DTEK μια κατεστραμμένη ανεμογεννήτρια ή ηλιακό φωτοβολταϊκό, χάρη στο άφθονο απόθεμα εξοπλισμού τους.
Αντίθετα, οι κεντρικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής θα χρειάζονταν περισσότερους από 8 μήνες για να αποκατασταθούν.
Η εμπειρία της DTEK οδηγεί σε 3 βασικά συμπεράσματα:
- Η αποκέντρωση αραιώνει την καταστροφή
- Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ενισχύουν την ανθεκτικότητα σε περιόδους πολέμου.
-Η κατασκευή του αιολικού σταθμού Tyligulska (το πρώτο αιολικό πάρκο που κατασκευάστηκε σε εμπόλεμη ζώνη) για να αντικατασταθούν οι σταθμοί παραγωγής ενέργειας από άνθρακα που χάθηκαν στο Donbass.
Αυτό το πάρκο είναι τώρα μια κρίσιμη πηγή τροφοδοσίας για τη Νότια Ουκρανία
και επένδυση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Η διασύνδεση είναι απαραίτητη
«Η διασύνδεση και η εταιρική σχέση είναι κάτι που μας κρατά ζωντανούς» δήλωσε η Burmistenko.
Μία από τις πιο σημαντικές αποφάσεις για το μέλλον της Ουκρανίας ήταν ο συγχρονισμός του δικτύου με το αντίστοιχο ευρωπαϊκό.
Αυτή η διασύνδεση με το άφθονο και ποικιλόμορφο ενεργειακό σύστημα του Μπλοκ παρέχει απαραίτητη ευελιξία στο ουκρανικό σύστημα όταν η παραγωγή τίθεται εκτός σύνδεσης.
Η δυνατότητα αύξησης της διασυνοριακής χωρητικότητας κατέστη δυνατή χάρη σε αυτόν ακριβώς τον συγχρονισμό.
Επιπλέον, αυτό που φαινόταν να είναι ένα έργο πολλών ετών έγινε σε 3 εβδομάδες χάρη στην ισχυρή δέσμευση μεταξύ της Ουκρανίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον απόηχο της εισβολής της Ρωσίας.
Ενέργεια και άμυνα πάνε μαζί
Η ενεργειακή υποδομή είναι υποδομή ζωτικής σημασίας και ως τέτοια πρέπει να προστατεύεται.
Ο συντονισμός με τις αμυντικές αρχές αποδείχθηκε ζωτικής σημασίας για την DTEK για να διασφαλίσει ότι η αεράμυνα θα μπορούσε να καταρρίψει πυραύλους.
Εν αναμονή μελλοντικών επιθέσεων στον κυβερνοχώρο, η αμυντική κοινότητα θα πρέπει να συνεργαστεί περαιτέρω με εταιρείες όπως η DTEK για να αποτρέψει τις προσπάθειες για την εξάλειψη υποδομής που είναι ζωτικής σημασίας και τη βελτίωση της ανθεκτικότητας στον κυβερνοχώρο σε όλους τους τομείς.
www.worldenergynews.gr
