Σχετικά Άρθρα
Τι δείχνει η αγορά επόμενης ημέρας για το ρεκόρ αρνητικών τιμών - Ωφελημένοι οι καθετοποιημένοι
Ηεπενδυτική ευφορία γύρω από τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας φαίνεται ότι έχει φθάσει στο τέλος της. Η χαμηλή ζήτηση ενέργειας σε συνδυασμό με την υπερπροσφορά από ΑΠΕ και μάλιστα μόνο σε συγκεκριμένες ώρες του 24ώρου αναδεικνύουν τα όρια της πολιτικής της ενεργειακής μετάβασης.
Αρνητικές τιμές και περικοπές παραγωγής από ΑΠΕ είναι οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος που καλούνται να καταβάλλουν οι εμπλεκόμενοι στην αγορά ενέργειας όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά πλέον και στην Ελλάδα.
Στη διάρκεια του Απριλίου και με αφορμή τον ταυτόχρονο εορτασμό του Πάσχα στις Ορθόδοξες και τις Καθολικές χώρες της Ευρώπης σήμανε το πρώτο καμπανάκι κινδύνου για το ελληνικό σύστημα ηλεκτρισμού. Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ αναγκάστηκε να νομοθετήσει και οι Διαχειριστές ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ να απειλήσουν, με την επιβολή υψηλών προστίμων, εάν οι μικροί παραγωγοί ΑΠΕ δεν συμμορφώνονταν προς τις υποδείξεις και δεν προχωρούσαν σε δραστική περικοπή της παραγωγής τους.
Το πείραμα πέτυχε και παρά την χαμηλή ζήτηση και την αυξημένη παραγωγή δεν υπήρξαν προβλήματα στην ομαλή τροφοδοσία της χώρας με ηλεκτρική ενέργεια. Η περικοπές ανανεώσιμης ενέργειας ήταν και συνεχίζουν να είναι υψηλές, ξεπερνούν τα 4.000-4.500 MW ημερησίως αλλά το δίκτυο κράτησε. Μάλιστα κάποιοι μίλησαν για δικαιοσύνη στις περικοπές αφού αυτό που συνέβη το 2024 μόνο στις μεγάλες τηλεχειριζόμενες μονάδες ΑΠΕ, εφέτος επεκτάθηκε και στις μικρότερες υπό την απειλή των προστίμων.
Χαμηλές προσφορές
Όμως το πρόβλημα δεν σταματάει εκεί και χθες 1η Μαΐου αναδείχθηκε ή άλλη πτυχή του που είναι οι αρνητικές τιμές. Για πρώτη φορά λοιπόν στην ελληνική Αγορά Επόμενης Ημέρας, χθες 1η Μαΐου καταγράφηκαν αρνητικές τιμές που έφθασαν στα -50 ευρώ/MWh στις 2 και τις 3 το μεσημέρι. Αυτό σημαίνει ότι για τις συγκεκριμένες ώρες οι παραγωγοί δεν αμείφθηκαν, αλλά αντίθετα εκλήθησαν να πληρώσουν 50 ευρώ/MWh για να απορροφηθεί η ενέργεια που παρήγαγαν.
Οι πολύ χαμηλές σχεδόν αρνητικές τιμές δεν είναι νέο φαινόμενο για το ελληνικό ενεργειακό σύστημα. Οι εταιρίες που εκπροσωπούν συλλογικά μονάδες ΑΠΕ (ΦΟΣΕ) τις ώρες της μεγάλης παραγωγής των ΑΠΕ και κυρίως από τις 11 το πρωί έως τις 5 το απόγευμα που είναι στο pick η παραγωγή από φωτοβολταϊκά υποβάλλουν στην Αγορά Επόμενης Ημέρας πολύ χαμηλές προσφορές που προσεγγίζουν το μηδέν, αλλά παραμένουν θετικές.
Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζουν ότι οι παραγωγοί που εκπροσωπούν και που στην πλειονότητά τους είναι μονάδες με συμβολαιοποιημένες τιμές ενέργειας, λαμβάνουν τις αμοιβές τους.
Μεγάλες εισαγωγές
Χθες όμως συνέβη, κάτι που δεν είχε ξανασυμβεί και που είναι αποτέλεσμα της ενοποίησης της αγοράς. Οι αρνητικές τιμές καταγράφηκαν κατά τις ώρες των μεγάλων εισαγωγών από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Αυτό σημαίνει ότι η ενέργεια από τις γειτονικές χώρες που έχουν επίσης πολύ μεγάλη παραγωγή ΑΠΕ, εξήχθη στην ακριβότερη ελληνική αγορά οδηγώντας σε αρνητικές τιμές έως ότου υπάρξει αποσύνδεση λόγω υπερπροσφοράς. Έτσι η μέση τιμή στην Αγορά Επόμενης Ημέρας διαμορφώθηκε για την 1η Μαΐου στα 40,94 ευρώ/MWh με την ανώτατη τιμή να φθάνει μόλις τα 99,63 ευρώ/MWh.
Για σήμερα 2 Μαΐου η κατάσταση εμφανίζεται περισσότερο ισορροπημένη αφού η μέση τιμή στην Αγορά Επόμενης Ημέρας διαμορφώθηκε στα 58,13 ευρώ/MWh με την κατώτατη τιμή να είναι στο μηδέν και την ανώτατη στα 148,78 ευρώ/MWh. Η συμμετοχή των ΑΠΕ στο μείγμα παραγωγής είναι πολύ κοντά στο 60%, του φυσικού αερίου στο 22,21% και των εισαγωγών στο 8,16%. Πάντως οι μηδενικές τιμές ξεκινούν στις 10 το πρωί και συνεχίζονται έως τις 5 το απόγευμα, παράλληλα με τις περικοπές τόσο στις μεγάλες όσο και στις μικρότερες μονάδες.
Με βάση αυτά τα δεδομένα είναι βέβαιο ότι ο επενδυτικός παροξυσμός σε νέα έργα ΑΠΕ και ειδικά φωτοβολταϊκά έχει φθάσει στο τέλος του. Άλλωστε το μέσο φορτίο αιχμής στην Ελλάδα ανέρχεται στα 5,5 GW με μέγιστο τα 11 GW σε περιόδους καύσωνα.
Αν υπολογίσουμε ότι σήμερα οι εγκατεστημένες ΑΠΕ ανέρχονται στα 15 GW και προσθέσουμε τα 15 GW όπου έχουν δοθεί όροι σύνδεσης και τα 40-50 GW που περιμένουν να μπουν στο δίκτυο τότε φτάνουμε τα 70-80GW.
Είναι σαφές ότι ελάχιστα από αυτά τα έργα θα προχωρήσουν. Όχι μόνο διότι δεν μπορεί να τα «σηκώσει» το δίκτυο μεταφοράς και διανομής, αλλά και διότι καθίστανται οικονομικά μη βιώσιμα και ως εκ τούτου σχεδόν αδύνατον να χρηματοδοτηθούν από το τραπεζικό σύστημα. Πολύ δε περισσότερο που το τέλος των επιδοτήσεων είναι ήδη εδώ.
Επιφυλάξεις για την δημιουργία νέας ισχύος
Άλλωστε η στάση επιφύλαξης έναντι της δημιουργίας νέας ισχύος ΑΠΕ είναι σαφής από όλους τους μεγάλους ενεργειακούς ομίλους της χώρας.
Η Metlen επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στην ανάπτυξη και πώληση μονάδων ΑΠΕ σε τρίτους μέσω του asset rotation που εφαρμόζει.
Η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή που τα προηγούμενα χρόνια υπήρξε πρωτοπόρος στην ανάπτυξη έργων ΑΠΕ μεταβίβασε τα έργα που κατείχε στη Masdar.
Η ΔΕΗ που τα τελευταία χρόνια επεκτάθηκε στην αγορά των ΑΠΕ είναι πλέον απολύτως επιλεκτική στα έργα που σχεδιάζει να κατασκευάσει ή να εξαγοράσει επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον της κυρίως στα αιολικά, ενώ και η HelleniQ Energy που υλοποίησε ένα σημαντικό πρόγραμμα ανάπτυξης ΑΠΕ πλέον εμφανίζεται συγκρατημένη.
Μάλιστα ο επικεφαλής της Ανδρέας Σιάμισιης με κάθε αφορμή υπογραμμίζει το ζήτημα των περικοπών ως ένα μείζον πρόβλημα που πρέπει να συνυπολογίζεται στην αξιολόγηση της βιωσιμότητας των έργων.
Τέλος και Motor Oil που υλοποιεί ένα πολύ μεγάλο σχέδιο ενεργειακής μετάβασης, όπως συνηθίζει να λέει ο επικεφαλής της Πέτρος Τζαννετάκης, είναι συντηρητική στις επιλογές της και όσα έργα ΑΠΕ κατέχει είτε διαθέτουν εγγυημένες τιμές είτε είναι συμβεβλημένα με PPAs.
