Άρθρο της Χρύσας Λιάγγου στην Καθημερινή της Κυριακής 18/5
Ιστορίες γραφειοκρατικής τρέλας, αντιδράσεων και δικαστικών προσφυγών συνοδεύουν την πορεία υλοποίησης κρίσιμων και πολυδάπανων έργων για την ασφαλή ηλεκτροδότηση της χώρας. Η πλέον χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή της διασύνδεσης Πελοποννήσου με την Αττική με γραμμή υψηλής τάσης 400 KV που σχεδιάστηκε από το 2006, λόγω αντιδράσεων άρχισε να κατασκευάζεται το 2018 και λίγο πριν την ολοκλήρωσή της το 2020 «πάγωσε» για δύο χρόνια και χρειάστηκε να επανασχεδιαστεί για να προχωρήσει και να τεθεί σε λειτουργία το 2023.
Το έργο είχε ολοκληρωθεί σε ποσοστό 98% όταν πέντε καλόγριες της Μονής Καλαβρυτών προσέφυγαν δικαστικά για την ¨οπτική όχληση¨ και την «διατάραξη της προσευχής» και δικαιώθηκαν. Το έργο ξεκόλλησε με πρωτοβουλία του τότε υπουργού Ενέργειας κ. Κώστα Σκρέκα και την αλλαγή όδευσης από τον ΑΔΜΗΕ. Η καθυστέρηση αυτού του έργου, πέραν ότι καθιστούσε ευάλωτο το σύστημα της Πελοποννήσου σε διακοπές ρεύματος είχε καταδικάσει για πολλά χρόνια την μονάδα φυσικού αερίου της ΔΕΗ στη Μεγαλοπολη ισχύος 811 MW, να δουλεύει στο ήμισυ της δυναμικότητά της. Δεν υπήρχε επαρκής χώρος στο ηλεκτρικό σύστημα για να μπορεί να διοχετεύσει την ποσότητα ενέργειας για την οποία σχεδιάστηκε με αρχικό προϋπολογισμό 500 εκατομμύρια.
Η ματαίωση του Κέντρου Υπερυψηλής Τάσης ( ΚΥΤ) Αργυρούπολης λόγω δικαστικών προσφυγών έχει αφήσει ανοχύρωτη ηλεκτρικά την Αττική. Πολύ πρόσφατα και με αφορμή το μπλακ άουτ της Ισπανίας, ο επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ Μάνος Μανουσάκης, επεσήμανε τους σοβαρούς κινδύνους που εγείρει για την Αττική η ματαίωση του έργου. Στο Λεκανοπέδιο της Αττικής, όπως είπε θα έπρεπε να λειτουργούν πέντε ΚΥΤ ούτως ώστε το ηλεκτρικό σύστημα να είναι απολύτως ασφαλές. «Εχουμε τέσσερα ΚΥΤ γιατί ποτέ δεν υλοποιήσαμε το πέμπτο. Το έργο έχει ματαιωθεί. Πρέπει να ξαναξεκινήσει η συζήτηση με την τοπική κοινωνία και την πολιτεία προκειμένου να έχουμε και το 5ο.
Το Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης που χρειάζεται η Αττική, διότι με το Ελληνικό και το cold ironing (σς εξηλεκτρισμού των λιμανιών η ζήτηση θα ανέβει». Ο επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ αναφέρθηκε σε τρεις ακόμη κρίσιμες διασυνδέσεις ,που όπως είπε «θα πρέπει να προχωρήσουν καθώς η καθυστέρησή τους θα αυξήσει τις πιθανότητες τοπικών διακοπών ή, ανάλογα με τις συνθήκες, και ολικού μπλάκ άουτ.»
Στα έργα αυτά περιλαμβάνεται η διασύνδεση Κορίνθου- Αττικής όπου ήδη έχουν ξεκινήσει αντιδράσεις που αφορούν την όδευση της γραμμής και κάποια οικόπεδα. «Αν δεν έχουμε την διασύνδεση με την Κόρινθο, η Πελοπόννησος δεν θα παραμείνει ενεργειακά ασφαλής» σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ. Αντίστοιχης κρισιμότητας είναι και τα έργα διασύνδεσης Λάρυμνας- Αλιβερίου και Χανίων -Δαμάστας .
Το τελευταίο αυτό έργο κρίθηκε απαραίτητο για την αναβάθμιση του ηλεκτρικού δικτύου της Κρήτης ώστε αυτό να μπορεί να ανταποκριθεί στην ενέργεια που θα πρέπει να υποδεχτεί μέσω του καλωδίου που θα συνδέει την Κρήτη με την Αττική. Προβλέπει την κατασκευή 269 πυλώνων, ύψους 35 μέτρων στον ορεινό όγκο από τα Χανιά μέχρι το Ανατολικό Ρέθυμνο. Η γραμμή αρχικά είναι υπόγεια σε μήκος 4,5 χλμ και συνεχίζει εναέρια για μήκος 96,8 χλμ όπου θα τοποθετηθούν οι 269 πυλώνες για τις οποίες έχει ξεσηκωθεί ολόκληρη η περιοχή, απαιτώντας από τον ΑΔΜΗΕ την πλήρη υπογειοποίηση του έργου.
Η ενέργεια που θα διοχετεύσει στο νησί το νέο καλώδιο, σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ, είναι αδύνατο να υποστηριχθεί με το υφιστάμενο δίκτυο. Η νέα αυτή γραμμή, που μόλις πρόσφατα διασφάλισε ΑΕΠΟ, είναι απαραίτητη ώστε να λειτουργήσουν με τον βέλτιστο τρόπο οι διασυνδέσεις της Κρήτης, μέσω Αττικής και Πελοποννήσου. Δεν πρόκειται ωστόσο να ολοκληρωθεί πριν το 2027 σύμφωνα με το επικαιροποιημένο πρόγραμμα του ΑΔΜΗΕ. Η καθυστέρηση αυτή αναμένεται να επηρεάσει την λειτουργία της διασύνδεσης Κρήτης _Αττικής που τίθεται σε δοκιμαστική λειτουργία στα τέλη Μάιου και σε εμπορική έως το τέλος του έτους , σύμφωνα με τον τελευταίο προγραμματισμό του ΑΔΜΗΕ.
Ηλεκτρική Διασύνδεση Κρήτης
Το εμβληματικό και καινοτόμο από άποψη τεχνολογίας έργο της υποβρύχιας ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κρήτης με την Αττική, συνολικού προϋπολογισμού 1,134 δις, ευρώ , εγκρίθηκε από τη ΡΑΑΕΥ το 2018 με χρονοδιάγραμμα υλοποίησης από τον ΑΔΜΗΕ το 2021. Το έργο σχεδιάστηκε για την ενεργειακή θωράκιση του νησιού η ζήτηση του οποίου αυξάνεται κατακόρυφα τους θερινούς μήνες λόγω τουρισμού απειλώντας την ευστάθεια του ηλεκτρικού της συστήματος. Η μεσολάβηση της υγειονομικής κρίσης το 2020 και οι καθυστερήσεις που προκάλεσε στην αδειοδοτική διαδικασία και στις προμήθειες υλικών , μεταφέρουν την ολοκλήρωση του έργου τέσσερα χρόνια αργότερα.
Αυτό που δεν έχει γίνει γνωστό μέχρι σήμερα, είναι ότι η διασύνδεση δεν θα λειτουργήσει στην πλήρη δυναμικότητά της μέχρι να ολοκληρωθούν τα έργα αναβάθμισης στο δίκτυο του νησιού. Το σύστημα της Κρήτης είναι ήδη διασυνδεδεμένο με το Ηπειρωτικό σύστημα μέσω της Πελοποννήσου. Το όριο ασφάλειας που έχει τεθεί με την λειτουργία και των δύο διασυνδέσεων είναι τα 800 MW. H καθυστέρηση ωστόσο των έργων αναβάθμισης στο δίκτυο της Κρήτης δεν επιτρέπει τη μεταφορά αυτής της ποσότητας ενέργειας για την οποία έχουν σχεδιαστεί οι δύο διασυνδέσεις με αποτέλεσμα την υπολειτουργία τους. Ο ΑΔΜΗΕ σύμφωνα με πληροφορίες της ¨Κ¨ ενημέρωσε με επιστολή του τη ΡΑΑΕΕΥ ότι το ασφαλές όριο για τις αντοχές του ηλεκτρικού συστήματος της Κρήτης, μέχρι την πλήρη ανάπτυξη των έργων αναβάθμισης δικτύου είναι τα 720 MW.
Στο μεταξύ το έργο φέρεται να αντιμετωπίζει και νέα απρόοπτα εμπόδια που μπορεί να προκαλέσουν επιπλέον καθυστερήσεις. Αίφνης και σύμφωνα με τα όσα έχουν διαρρεύσει από πλευράς του ΑΔΜΗΕ, η Δημοτική Αρχή της Αίγινας αρνείται να δώσει την άδεια για την ανάπτυξη χερσαίου καλωδίου και δύο κολώνων για να μπορέσει να συνδεθεί με τον εξοπλισμό της διασύνδεσης που βρίσκεται στο νησάκι Σταχτοροή έξω από την Αίγινα, παρ ότι το έργο έλαβε όλες τις αδειοδοτήσεις.
Η Δημοτική Αρχή φέρεται να ζήτησε από τον ΑΔΜΗΕ και το ΔΕΔΔΗΕ για λόγους αισθητικής το καλώδιο να μην γίνει χερσαίο αλλά να υπογειοποιηθεί όπως επίσης και να μην τοποθετηθούν κολώνες. Παρά τις δεσμεύσεις και διαβεβαιώσεις των δύο Διαχειριστών πως το έργο δεν θα προκαλέσει κανένα πρόβλημα και την αποδοχή τους από την Δημοτική αρχή, μέχρι και σήμερα δεν έχει εκδώσει την απαιτούμενη άδεια.
Οι τεράστιες καθυστερήσεις στα έργα ανάπτυξης και ενίσχυσης του συστήματος αποτελούν μείζον πρόβλημα για την διασφάλιση της ομαλής ηλεκτροδότησης της χώρας, καθώς καλείται να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες απορρόφησης της παραγωγής των ΑΠΕ αλλά και στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής. Το υφιστάμενο δίκτυο κατασκευάστηκε σε εποχές που επικρατούσαν άλλες συνθήκες και σε ότι αφορά στο κλίμα αλλά και σε ότι αφορά το μοντέλο παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας.
Η προηγούμενη πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ είχε δρομολογήσει ένα σχέδιο για τη θεσμοθέτηση fast track διαδικασιών για επενδύσεις στο δίκτυο ηλεκτρισμού, κάνοντας αποδεκτή σχετική εισήγηση του ΑΔΜΗΕ. Η ρύθμιση που μεταξύ άλλων προβλέπει αναγκαστικές απαλλοτριώσεις και σειρά διευκολύνσεων για την περιβαλλοντική αδειοδότηση , δεν έχει προχωρήσει μέχρι σήμερα.
www.worldenergynews.gr
