Όπως η Ολλανδία, έτσι και άλλες ευρωπαϊκές χώρες παρουσίασαν αυξημένες αρνητικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας την τελευταία δεκαετία, μετά την ταχεία ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή
Οι αρνητικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας δεν ήταν μέρος του επιχειρηματικού σχεδίου της Statkraft όταν το ηλιακό της πάρκο ισχύος 16 MW κοντά στην Ουτρέχτη άρχισε να λειτουργεί πριν από τέσσερα χρόνια.
Παρόλα αυτά, έχουν γίνει η νέα πραγματικότητα κατά τη διάρκεια ηλιόλουστων περιόδων και χαμηλής ζήτησης στην Ολλανδία, η οποία έχει τη δεύτερη μεγαλύτερη εγκατεστημένη φωτοβολταϊκή ισχύ ανά κάτοικο στον κόσμο, μετά την Αυστραλία.
Οι ολλανδικές ημερήσιες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας είχαν πέσει σε αρνητικό έδαφος για 81 ολόκληρες ημέρες μέχρι τα μέσα Απριλίου 2025, μια αύξηση 56% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο ένα χρόνο νωρίτερα και μια τετραπλάσια αύξηση μέσα σε τρία χρόνια, σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσε η Montel Analytics.
Όπως η Ολλανδία, έτσι και άλλες ευρωπαϊκές χώρες παρουσίασαν αυξημένες αρνητικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας την τελευταία δεκαετία, μετά την ταχεία ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή.
Τα ηλιακά πάνελ είναι άκαμπτα συστήματα ενέργειας λόγω των ξαφνικών αυξήσεων και μειώσεων της παραγωγής όταν ο ήλιος λάμπει ή δύει, παρόμοια με ένα αιολικό πάρκο όταν φυσάει ή σταματά ξαφνικά ο άνεμος.
Η Ισπανία, η οποία υπέστη τη Δευτέρα το χειρότερο μπλακ-άουτ που θυμάται ποτέ, είδε επίσης αύξηση των αρνητικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας λόγω της ραγδαίας ανόδου στην παραγωγή από τις ΑΠΕ, ιδίως της ηλιακής ενέργειας.
Ωστόσο, η Beatriz Corredor, πρόεδρος του TSO Red Electrica, δήλωσε ότι η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές δεν ήταν η αιτία του μπλακ άουτ, το οποίο επηρέασε επίσης τμήματα της Πορτογαλίας και της Γαλλίας.
Σύμφωνα με τον ΙΕΑ, η Φινλανδία ηγείται της ευρωπαϊκής λίστας αρνητικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας το 2024, με 700 ώρες ή 8% του χρόνου, ακολουθούμενη από τη Σουηδία με 7% και την Ολλανδία με 5%, οι οποίες αυξήθηκαν σε ετήσια βάση.
Η αυξανόμενη τάση των αρνητικών τιμών έχει σημάνει συναγερμό για τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίοι χρειάζονται κέρδη για να διατηρήσουν τα υπάρχοντα assets και να κάνουν περαιτέρω επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας - τις οποίες η Ευρώπη χρειάζεται περισσότερο για να επιτύχει τον στόχο της για το net zero μέχρι τα μέσα του αιώνα.
Έχει επίσης ωθήσει τους κατασκευαστές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τους traders ενέργειας να βρουν τρόπους προσαρμογής.
Μια σημαντική πρόκληση
Οι ειδικοί σε θέματα ενέργειας αναφέρονται συχνά στο φαινόμενο του κανιβαλισμού, όταν η αύξηση της ηλιακής και αιολικής παραγωγής οδηγεί σε πτώση τις τιμές χονδρικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας και καταναλώνει τα έσοδα και την οικονομική αξία των ίδιων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
«Οι αρνητικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας αποτελούν σημαντική πρόκληση για την επιχείρησή μας. Κάθε νέο ηλιακό έργο επιδεινώνει την κατάσταση, φέρνοντας περαιτέρω κορεσμό στην αγορά ηλιακής ενέργειας στις Κάτω Χώρες», λέει ο Robert van der Horst, υπεύθυνος ανάπτυξης έργων στην TP Solar.
«Προς το παρόν, δεν αναβάλλουμε απαραίτητα έργα, αλλά απέχουμε κι από την επιτάχυνσή τους λόγω των σημερινών συνθηκών της αγοράς».
Η ηλιακή ισχύς στις Κάτω Χώρες έχει σχεδόν τριπλασιαστεί μέσα σε πέντε χρόνια, καλύπτοντας περισσότερο από το 80% της ζήτησης αιχμής σε όχι λιγότερες από 70 ημέρες το 2024.
Ταυτόχρονα, η καθαρή χρήση ηλεκτρικής ενέργειας έχει μειωθεί, αδυνατώντας να ανακάμψει από την καταστροφή της ζήτησης κατά τη διάρκεια της πανδημίας, καθώς και λόγω της αύξησης της αποδοτικότητας.
Ο Roderick Timmer, ενεργειακός οικονομολόγος της Trio Energy, επισημαίνει γιατί ορισμένες χώρες - ακόμη και στη βόρεια Ευρώπη - παρατηρούν περισσότερες αρνητικές τιμές στις χονδρικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας.
«Αν εγκαταστήσετε μεγάλη ηλιακή ισχύ σε μια χώρα με χαμηλό φορτίο, τότε θα φτάσετε πολύ πιο γρήγορα στο σημείο αναντιστοιχίας μεταξύ προσφοράς και ζήτησης», λέει.
Η αποδυνάμωση των προσθηκών νέας δυναμικότητας ανανεώσιμης ενέργειας υπήρξε άμεση, ορατή συνέπεια των αρνητικών τιμών στις Κάτω Χώρες, παράλληλα με τον αντίκτυπο της σταδιακής μείωσης των κρατικών επιδοτήσεων.
Οι Ολλανδοί κατασκευαστές προσέθεσαν μόλις 3,4 GW το 2024, το χαμηλότερο ποσοστό των τελευταίων πέντε ετών και η τάση αναμένεται να συνεχιστεί.
«Η αγορά για τα ηλιακά έργα είναι λίγο ζόρικη αυτή τη στιγμή, επειδή έχουμε αρνητικές τιμές ενέργειας, χαμηλότερες επιδοτήσεις από ό,τι πριν από μερικά χρόνια και μεγάλη συμφόρηση του δικτύου στην ολλανδική αγορά. Αυτός δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για να προχωρήσουμε», λέει ο Maurice Koenen, διευθυντής προμηθειών και διαχείρισης χαρτοφυλακίου της Greenchoice.
Αυτός ο ολλανδικός προμηθευτής ενέργειας διαχειρίζεται 2 GW περιουσιακών στοιχείων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τα περισσότερα από τα οποία συνδέονται με συμφωνίες αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (PPA).
PPAs και υβριδικά έργα
Η αύξηση της δυναμικότητας των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε όλη την Ευρώπη συνέπεσε με την αύξηση των PPA, με τις εταιρείες να θέλουν να κλειδώσουν τις τιμές ενέργειας από καθαρές πηγές.
Ωστόσο, η αυξανόμενη εμφάνιση αρνητικών τιμών ώθησε τους παραγωγούς και τους μεταφορείς να επαναδιαπραγματευτούν τις συμβάσεις τους.
www.worldenergynews.gr
Παρόλα αυτά, έχουν γίνει η νέα πραγματικότητα κατά τη διάρκεια ηλιόλουστων περιόδων και χαμηλής ζήτησης στην Ολλανδία, η οποία έχει τη δεύτερη μεγαλύτερη εγκατεστημένη φωτοβολταϊκή ισχύ ανά κάτοικο στον κόσμο, μετά την Αυστραλία.
Οι ολλανδικές ημερήσιες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας είχαν πέσει σε αρνητικό έδαφος για 81 ολόκληρες ημέρες μέχρι τα μέσα Απριλίου 2025, μια αύξηση 56% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο ένα χρόνο νωρίτερα και μια τετραπλάσια αύξηση μέσα σε τρία χρόνια, σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσε η Montel Analytics.
Όπως η Ολλανδία, έτσι και άλλες ευρωπαϊκές χώρες παρουσίασαν αυξημένες αρνητικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας την τελευταία δεκαετία, μετά την ταχεία ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή.
Τα ηλιακά πάνελ είναι άκαμπτα συστήματα ενέργειας λόγω των ξαφνικών αυξήσεων και μειώσεων της παραγωγής όταν ο ήλιος λάμπει ή δύει, παρόμοια με ένα αιολικό πάρκο όταν φυσάει ή σταματά ξαφνικά ο άνεμος.
Η Ισπανία, η οποία υπέστη τη Δευτέρα το χειρότερο μπλακ-άουτ που θυμάται ποτέ, είδε επίσης αύξηση των αρνητικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας λόγω της ραγδαίας ανόδου στην παραγωγή από τις ΑΠΕ, ιδίως της ηλιακής ενέργειας.
Ωστόσο, η Beatriz Corredor, πρόεδρος του TSO Red Electrica, δήλωσε ότι η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές δεν ήταν η αιτία του μπλακ άουτ, το οποίο επηρέασε επίσης τμήματα της Πορτογαλίας και της Γαλλίας.
Σύμφωνα με τον ΙΕΑ, η Φινλανδία ηγείται της ευρωπαϊκής λίστας αρνητικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας το 2024, με 700 ώρες ή 8% του χρόνου, ακολουθούμενη από τη Σουηδία με 7% και την Ολλανδία με 5%, οι οποίες αυξήθηκαν σε ετήσια βάση.
Η αυξανόμενη τάση των αρνητικών τιμών έχει σημάνει συναγερμό για τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίοι χρειάζονται κέρδη για να διατηρήσουν τα υπάρχοντα assets και να κάνουν περαιτέρω επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας - τις οποίες η Ευρώπη χρειάζεται περισσότερο για να επιτύχει τον στόχο της για το net zero μέχρι τα μέσα του αιώνα.
Έχει επίσης ωθήσει τους κατασκευαστές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τους traders ενέργειας να βρουν τρόπους προσαρμογής.
Μια σημαντική πρόκληση
Οι ειδικοί σε θέματα ενέργειας αναφέρονται συχνά στο φαινόμενο του κανιβαλισμού, όταν η αύξηση της ηλιακής και αιολικής παραγωγής οδηγεί σε πτώση τις τιμές χονδρικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας και καταναλώνει τα έσοδα και την οικονομική αξία των ίδιων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
«Οι αρνητικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας αποτελούν σημαντική πρόκληση για την επιχείρησή μας. Κάθε νέο ηλιακό έργο επιδεινώνει την κατάσταση, φέρνοντας περαιτέρω κορεσμό στην αγορά ηλιακής ενέργειας στις Κάτω Χώρες», λέει ο Robert van der Horst, υπεύθυνος ανάπτυξης έργων στην TP Solar.
«Προς το παρόν, δεν αναβάλλουμε απαραίτητα έργα, αλλά απέχουμε κι από την επιτάχυνσή τους λόγω των σημερινών συνθηκών της αγοράς».
Η ηλιακή ισχύς στις Κάτω Χώρες έχει σχεδόν τριπλασιαστεί μέσα σε πέντε χρόνια, καλύπτοντας περισσότερο από το 80% της ζήτησης αιχμής σε όχι λιγότερες από 70 ημέρες το 2024.
Ταυτόχρονα, η καθαρή χρήση ηλεκτρικής ενέργειας έχει μειωθεί, αδυνατώντας να ανακάμψει από την καταστροφή της ζήτησης κατά τη διάρκεια της πανδημίας, καθώς και λόγω της αύξησης της αποδοτικότητας.
Ο Roderick Timmer, ενεργειακός οικονομολόγος της Trio Energy, επισημαίνει γιατί ορισμένες χώρες - ακόμη και στη βόρεια Ευρώπη - παρατηρούν περισσότερες αρνητικές τιμές στις χονδρικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας.
«Αν εγκαταστήσετε μεγάλη ηλιακή ισχύ σε μια χώρα με χαμηλό φορτίο, τότε θα φτάσετε πολύ πιο γρήγορα στο σημείο αναντιστοιχίας μεταξύ προσφοράς και ζήτησης», λέει.
Η αποδυνάμωση των προσθηκών νέας δυναμικότητας ανανεώσιμης ενέργειας υπήρξε άμεση, ορατή συνέπεια των αρνητικών τιμών στις Κάτω Χώρες, παράλληλα με τον αντίκτυπο της σταδιακής μείωσης των κρατικών επιδοτήσεων.
Οι Ολλανδοί κατασκευαστές προσέθεσαν μόλις 3,4 GW το 2024, το χαμηλότερο ποσοστό των τελευταίων πέντε ετών και η τάση αναμένεται να συνεχιστεί.
«Η αγορά για τα ηλιακά έργα είναι λίγο ζόρικη αυτή τη στιγμή, επειδή έχουμε αρνητικές τιμές ενέργειας, χαμηλότερες επιδοτήσεις από ό,τι πριν από μερικά χρόνια και μεγάλη συμφόρηση του δικτύου στην ολλανδική αγορά. Αυτός δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για να προχωρήσουμε», λέει ο Maurice Koenen, διευθυντής προμηθειών και διαχείρισης χαρτοφυλακίου της Greenchoice.
Αυτός ο ολλανδικός προμηθευτής ενέργειας διαχειρίζεται 2 GW περιουσιακών στοιχείων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τα περισσότερα από τα οποία συνδέονται με συμφωνίες αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (PPA).
PPAs και υβριδικά έργα
Η αύξηση της δυναμικότητας των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε όλη την Ευρώπη συνέπεσε με την αύξηση των PPA, με τις εταιρείες να θέλουν να κλειδώσουν τις τιμές ενέργειας από καθαρές πηγές.
Ωστόσο, η αυξανόμενη εμφάνιση αρνητικών τιμών ώθησε τους παραγωγούς και τους μεταφορείς να επαναδιαπραγματευτούν τις συμβάσεις τους.
www.worldenergynews.gr
