Η Ευρώπη και τα κράτη-μέλη της ΕΕ προσπαθούν να αντιμετωπίσουν δυσκολίες που σχετίζονται με την υπεράκτια αιολική ενέργεια, απλουστεύοντας τις αδειοδοτικές διαδικασίες όσο το δυνατόν περισσότερο
Ο κλάδος της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη φαίνεται να χάνει τη δυναμική του πριν την ώρα του, λόγω ρυθμιστικών εμποδίων, γενικότερης (γεω)πολιτικής αβεβαιότητας και αυξανόμενου κόστους, γεγονός που ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο τους κλιματικούς στόχους της ηπείρου, σύμφωνα με αναλυτές που μίλησαν στο Montel.
«Χρειαζόμαστε σαφείς στόχους ανάπτυξης, σταθερό πολιτικό πλαίσιο και, πάνω απ’ όλα, επενδυτική ασφάλεια», δήλωσε ο Στέφαν Τιμ, επικεφαλής του γερμανικού συνδέσμου υπεράκτιας αιολικής ενέργειας BWO.
Οι δηλώσεις του ήρθαν στον απόηχο της απόφασης της ΕΕ να αυξήσει τους ήδη φιλόδοξους στόχους της για την υπεράκτια αιολική ενέργεια τον Δεκέμβριο, στοχεύοντας σε 86-89 GW έως το 2030, 259-261 GW έως το 2040 και περίπου 360 GW έως το 2050.
Η Γερμανία, από την πλευρά της, σκοπεύει να εγκαταστήσει 30 GW έως το 2030 και τουλάχιστον 70 GW έως το 2045.
Ωστόσο, με μόλις 9,2 GW εγκατεστημένα σήμερα, η πορεία προς την επίτευξη των στόχων αυτών προδιαγράφεται απότομη.
«Η πιθανότητα να επιτευχθεί ο στόχος είναι χαμηλή», σχολίασε ο Γιούρι Σβαρτς από την Montel Analytics.
«Οι επενδυτές είναι πιο επιφυλακτικοί λόγω του υψηλού πληθωρισμού, της αβεβαιότητας σχετικά με την ανάπτυξη των υποδομών και της μελλοντικής ζήτησης για την παραγόμενη ενέργεια».
Σημαντικές προκλήσεις
Το πρόβλημα είναι διάχυτο σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ενδεικτικά, στη Δανία, ο διαγωνισμός για την ανάπτυξη τριών υπεράκτιων αιολικών πάρκων στη Βόρεια Θάλασσα συνολικής ισχύος 3 GW απέτυχε να προσελκύσει έστω και μία προσφορά στα τέλη του περασμένου έτους.
Η κυβέρνηση αναγκάστηκε να παρέμβει, προσφέροντας οικονομική στήριξη ύψους έως και 7,4 δισ. ευρώ.
«Η πρόκληση σε αυτή την αγορά είναι ότι όταν καταθέτεις προσφορά για ένα έργο, χρειάζονται 8-10 χρόνια μέχρι να είναι έτοιμο», δήλωσε ο Γιάκομπ Πέντερσεν, επικεφαλής αναλύσεων μετοχών στη Sydbank.
«Όταν ο κόσμος έχει αλλάξει τόσο δραστικά — με πανδημία, αυξήσεις τιμών και επιτόκια που δεν είναι πλέον μηδενικά — γίνεται πολύ πιο δύσκολο να κρατηθούν τα έργα βιώσιμα».
Η Ολλανδία, η οποία θεωρείται κρίσιμος παράγοντας για την επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων, σκοπεύει να προσθέσει 21 GW υπεράκτιας ισχύος έως τις αρχές της δεκαετίας του 2030.
Ωστόσο, κορυφαίοι παίκτες του κλάδου όπως η RWE, η Vattenfall και η Orsted προειδοποίησαν από κοινού την περασμένη εβδομάδα ότι το φιλόδοξο αυτό σχέδιο αντιμετωπίζει σοβαρά εμπόδια, καθώς το κόστος έχει αυξηθεί κατά 40-60%.
Τον περασμένο μήνα, η ολλανδική κυβέρνηση ανέβαλε επ’ αόριστον τον σχεδιαζόμενο διαγωνισμό για νέο υπεράκτιο έργο ισχύος 2 GW που είχε προγραμματιστεί για τον Σεπτέμβριο, επικαλούμενη την επιδείνωση των συνθηκών στην αγορά και τη μειωμένη ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια.
Κλονισμένη εμπιστοσύνη
Ανάλογα προβλήματα παρατηρούνται και στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο διαχειριστής δικτύου Neso εκτιμά ότι για να επιτευχθεί ο κυβερνητικός στόχος παραγωγής 95% καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας έως το 2030, απαιτούνται 43-50 GW υπεράκτιας ισχύος.
Ωστόσο, ο Τομ Έντουαρντς, επικεφαλής στη συμβουλευτική εταιρεία Cornwall Insight, προβλέπει πως μόνο 36-38 GW θα έχουν εγκατασταθεί έως τότε.
Όπως σημείωσε στο Montel, ο επερχόμενος γύρος συμβάσεων επί διαφορών (CfD) είναι κρίσιμης σημασίας.
«Αν δεν εξασφαλίσει μια ικανοποιητική βάση υπεράκτιας ισχύος, οι επόμενοι γύροι δεν θα έχουν σημασία. Ο στόχος δεν θα επιτευχθεί».
Η ακύρωση του έργου Hornsea Four της Orsted, ισχύος 2,4 GW, τον Μάιο — που θα ήταν ένα από τα μεγαλύτερα υπεράκτια αιολικά πάρκα στον κόσμο — κλόνισε περαιτέρω την εμπιστοσύνη των επενδυτών, προκαλώντας φόβους για νέες καθυστερήσεις.
Στην Ιρλανδία, ο στόχος των 5 GW έως το 2030 θεωρείται επίσης μη ρεαλιστικός. «Είναι πολύ δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος», δήλωσε ο Τζάστιν Μοράν από την Wind Energy Ireland, επισημαίνοντας τις καθυστερήσεις στις διαδικασίες αδειοδότησης, τον πληθωρισμό και τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα ως βασικά εμπόδια.
Έλλειψη προσανατολισμού
«Στη Γαλλία, η κατάσταση χαρακτηρίζεται από έντονη έλλειψη κατεύθυνσης», δήλωσε ο Ματίας Βαντενμπάλκ, υπεύθυνος δημόσιων σχέσεων του λόμπι France Renouvelables.
Τον Μάρτιο του 2022, η γαλλική κυβέρνηση υπέγραψε «σύμφωνο υπεράκτιας αιολικής ενέργειας» με τους κατασκευαστές, με στόχο την επιτάχυνση των αναπτύξεων και την καθιέρωση ετήσιων διαγωνισμών 2 GW από το 2025 και μετά, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος των 18 GW έως το 2035. Ωστόσο, ο στόχος αυτός δεν έχει ακόμη θεσμοθετηθεί.
Αντίστοιχες δυσκολίες αντιμετωπίζει και το Βέλγιο, με τις σχεδιαζόμενες επεκτάσεις να κινδυνεύουν από καθυστερήσεις και ανασχεδιασμό, καθώς τα άλυτα ρίσκα και η εκτίναξη του κόστους των υποδομών δικτύου προκαλούν πίεση στην κυβέρνηση να επανεξετάσει τη στρατηγική της.
«Υπάρχει πολλή αβεβαιότητα αυτή τη στιγμή», δήλωσε ο Σάιμον Ντε Κλερκ, ανώτερος σύμβουλος στην Aurora Energy Research.
Το Βέλγιο διαθέτει σήμερα 2,2 GW υπεράκτιας ισχύος και σχεδιάζει την κατασκευή τριών νέων πάρκων συνολικής ισχύος 3,5 GW.
Ο διαγωνισμός για το πρώτο εξ αυτών, ισχύος 700 MW, ήταν προγραμματισμένος να κλείσει τον Αύγουστο, όμως η κυβέρνηση εξετάζει είτε την παράταση της προθεσμίας είτε ακόμη και τον επανασχεδιασμό του διαγωνισμού, σύμφωνα με τον Ντε Κλερκ.
«Το Βέλγιο δεν έχει πολλές εναλλακτικές για την ανάπτυξη ΑΠΕ… χρειάζεται την υπεράκτια αιολική για να πιάσει τους ευρωπαϊκούς στόχους».
Ανάγκη για απλούστερη αδειοδότηση
Η Ιταλία, από την πλευρά της, στοχεύει στην εγκατάσταση 2,1 GW υπεράκτιας ισχύος έως το 2030. Ωστόσο, μέχρι στιγμής διαθέτει μόνο το έργο του Τάραντο, ισχύος 30 MW, το οποίο χρειάστηκε 14 χρόνια για να ολοκληρώσει τη διαδικασία αδειοδότησης.
«Αυτό είναι ένα θέμα που η Ευρώπη και τα κράτη-μέλη προσπαθούν να αντιμετωπίσουν, απλουστεύοντας τις αδειοδοτικές διαδικασίες όσο το δυνατόν περισσότερο», δήλωσε ο Τιμπό Μισέλ, ερευνητής ενέργειας και κλίματος στο ινστιτούτο Ifri.
Όπως επισήμανε πρόσφατα ο Φίνταν Ντεβένι της Montel Analytics, οι στόχοι της ΕΕ για την υπεράκτια αιολική ενέργεια είναι «υπερβολικά φιλόδοξοι», με σχέδια για διπλασιασμό ή και τριπλασιασμό της σημερινής ισχύος, κάτι που χαρακτηρίζεται ως «τεράστια πρόκληση».
Για πολλούς στον κλάδο, όλα αυτά γεννούν περισσότερα ερωτήματα παρά απαντήσεις.
www.worldenergynews.gr
«Χρειαζόμαστε σαφείς στόχους ανάπτυξης, σταθερό πολιτικό πλαίσιο και, πάνω απ’ όλα, επενδυτική ασφάλεια», δήλωσε ο Στέφαν Τιμ, επικεφαλής του γερμανικού συνδέσμου υπεράκτιας αιολικής ενέργειας BWO.
Οι δηλώσεις του ήρθαν στον απόηχο της απόφασης της ΕΕ να αυξήσει τους ήδη φιλόδοξους στόχους της για την υπεράκτια αιολική ενέργεια τον Δεκέμβριο, στοχεύοντας σε 86-89 GW έως το 2030, 259-261 GW έως το 2040 και περίπου 360 GW έως το 2050.
Η Γερμανία, από την πλευρά της, σκοπεύει να εγκαταστήσει 30 GW έως το 2030 και τουλάχιστον 70 GW έως το 2045.
Ωστόσο, με μόλις 9,2 GW εγκατεστημένα σήμερα, η πορεία προς την επίτευξη των στόχων αυτών προδιαγράφεται απότομη.
«Η πιθανότητα να επιτευχθεί ο στόχος είναι χαμηλή», σχολίασε ο Γιούρι Σβαρτς από την Montel Analytics.
«Οι επενδυτές είναι πιο επιφυλακτικοί λόγω του υψηλού πληθωρισμού, της αβεβαιότητας σχετικά με την ανάπτυξη των υποδομών και της μελλοντικής ζήτησης για την παραγόμενη ενέργεια».
Σημαντικές προκλήσεις
Το πρόβλημα είναι διάχυτο σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ενδεικτικά, στη Δανία, ο διαγωνισμός για την ανάπτυξη τριών υπεράκτιων αιολικών πάρκων στη Βόρεια Θάλασσα συνολικής ισχύος 3 GW απέτυχε να προσελκύσει έστω και μία προσφορά στα τέλη του περασμένου έτους.
Η κυβέρνηση αναγκάστηκε να παρέμβει, προσφέροντας οικονομική στήριξη ύψους έως και 7,4 δισ. ευρώ.
«Η πρόκληση σε αυτή την αγορά είναι ότι όταν καταθέτεις προσφορά για ένα έργο, χρειάζονται 8-10 χρόνια μέχρι να είναι έτοιμο», δήλωσε ο Γιάκομπ Πέντερσεν, επικεφαλής αναλύσεων μετοχών στη Sydbank.
«Όταν ο κόσμος έχει αλλάξει τόσο δραστικά — με πανδημία, αυξήσεις τιμών και επιτόκια που δεν είναι πλέον μηδενικά — γίνεται πολύ πιο δύσκολο να κρατηθούν τα έργα βιώσιμα».
Η Ολλανδία, η οποία θεωρείται κρίσιμος παράγοντας για την επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων, σκοπεύει να προσθέσει 21 GW υπεράκτιας ισχύος έως τις αρχές της δεκαετίας του 2030.
Ωστόσο, κορυφαίοι παίκτες του κλάδου όπως η RWE, η Vattenfall και η Orsted προειδοποίησαν από κοινού την περασμένη εβδομάδα ότι το φιλόδοξο αυτό σχέδιο αντιμετωπίζει σοβαρά εμπόδια, καθώς το κόστος έχει αυξηθεί κατά 40-60%.
Τον περασμένο μήνα, η ολλανδική κυβέρνηση ανέβαλε επ’ αόριστον τον σχεδιαζόμενο διαγωνισμό για νέο υπεράκτιο έργο ισχύος 2 GW που είχε προγραμματιστεί για τον Σεπτέμβριο, επικαλούμενη την επιδείνωση των συνθηκών στην αγορά και τη μειωμένη ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια.
Κλονισμένη εμπιστοσύνη
Ανάλογα προβλήματα παρατηρούνται και στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο διαχειριστής δικτύου Neso εκτιμά ότι για να επιτευχθεί ο κυβερνητικός στόχος παραγωγής 95% καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας έως το 2030, απαιτούνται 43-50 GW υπεράκτιας ισχύος.
Ωστόσο, ο Τομ Έντουαρντς, επικεφαλής στη συμβουλευτική εταιρεία Cornwall Insight, προβλέπει πως μόνο 36-38 GW θα έχουν εγκατασταθεί έως τότε.
Όπως σημείωσε στο Montel, ο επερχόμενος γύρος συμβάσεων επί διαφορών (CfD) είναι κρίσιμης σημασίας.
«Αν δεν εξασφαλίσει μια ικανοποιητική βάση υπεράκτιας ισχύος, οι επόμενοι γύροι δεν θα έχουν σημασία. Ο στόχος δεν θα επιτευχθεί».
Η ακύρωση του έργου Hornsea Four της Orsted, ισχύος 2,4 GW, τον Μάιο — που θα ήταν ένα από τα μεγαλύτερα υπεράκτια αιολικά πάρκα στον κόσμο — κλόνισε περαιτέρω την εμπιστοσύνη των επενδυτών, προκαλώντας φόβους για νέες καθυστερήσεις.
Στην Ιρλανδία, ο στόχος των 5 GW έως το 2030 θεωρείται επίσης μη ρεαλιστικός. «Είναι πολύ δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος», δήλωσε ο Τζάστιν Μοράν από την Wind Energy Ireland, επισημαίνοντας τις καθυστερήσεις στις διαδικασίες αδειοδότησης, τον πληθωρισμό και τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα ως βασικά εμπόδια.
Έλλειψη προσανατολισμού
«Στη Γαλλία, η κατάσταση χαρακτηρίζεται από έντονη έλλειψη κατεύθυνσης», δήλωσε ο Ματίας Βαντενμπάλκ, υπεύθυνος δημόσιων σχέσεων του λόμπι France Renouvelables.
Τον Μάρτιο του 2022, η γαλλική κυβέρνηση υπέγραψε «σύμφωνο υπεράκτιας αιολικής ενέργειας» με τους κατασκευαστές, με στόχο την επιτάχυνση των αναπτύξεων και την καθιέρωση ετήσιων διαγωνισμών 2 GW από το 2025 και μετά, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος των 18 GW έως το 2035. Ωστόσο, ο στόχος αυτός δεν έχει ακόμη θεσμοθετηθεί.
Αντίστοιχες δυσκολίες αντιμετωπίζει και το Βέλγιο, με τις σχεδιαζόμενες επεκτάσεις να κινδυνεύουν από καθυστερήσεις και ανασχεδιασμό, καθώς τα άλυτα ρίσκα και η εκτίναξη του κόστους των υποδομών δικτύου προκαλούν πίεση στην κυβέρνηση να επανεξετάσει τη στρατηγική της.
«Υπάρχει πολλή αβεβαιότητα αυτή τη στιγμή», δήλωσε ο Σάιμον Ντε Κλερκ, ανώτερος σύμβουλος στην Aurora Energy Research.
Το Βέλγιο διαθέτει σήμερα 2,2 GW υπεράκτιας ισχύος και σχεδιάζει την κατασκευή τριών νέων πάρκων συνολικής ισχύος 3,5 GW.
Ο διαγωνισμός για το πρώτο εξ αυτών, ισχύος 700 MW, ήταν προγραμματισμένος να κλείσει τον Αύγουστο, όμως η κυβέρνηση εξετάζει είτε την παράταση της προθεσμίας είτε ακόμη και τον επανασχεδιασμό του διαγωνισμού, σύμφωνα με τον Ντε Κλερκ.
«Το Βέλγιο δεν έχει πολλές εναλλακτικές για την ανάπτυξη ΑΠΕ… χρειάζεται την υπεράκτια αιολική για να πιάσει τους ευρωπαϊκούς στόχους».
Ανάγκη για απλούστερη αδειοδότηση
Η Ιταλία, από την πλευρά της, στοχεύει στην εγκατάσταση 2,1 GW υπεράκτιας ισχύος έως το 2030. Ωστόσο, μέχρι στιγμής διαθέτει μόνο το έργο του Τάραντο, ισχύος 30 MW, το οποίο χρειάστηκε 14 χρόνια για να ολοκληρώσει τη διαδικασία αδειοδότησης.
«Αυτό είναι ένα θέμα που η Ευρώπη και τα κράτη-μέλη προσπαθούν να αντιμετωπίσουν, απλουστεύοντας τις αδειοδοτικές διαδικασίες όσο το δυνατόν περισσότερο», δήλωσε ο Τιμπό Μισέλ, ερευνητής ενέργειας και κλίματος στο ινστιτούτο Ifri.
Όπως επισήμανε πρόσφατα ο Φίνταν Ντεβένι της Montel Analytics, οι στόχοι της ΕΕ για την υπεράκτια αιολική ενέργεια είναι «υπερβολικά φιλόδοξοι», με σχέδια για διπλασιασμό ή και τριπλασιασμό της σημερινής ισχύος, κάτι που χαρακτηρίζεται ως «τεράστια πρόκληση».
Για πολλούς στον κλάδο, όλα αυτά γεννούν περισσότερα ερωτήματα παρά απαντήσεις.
www.worldenergynews.gr
