Η προσθήκη των 1,6 GW πυρηνικής ισχύος – που λειτουργεί χωρίς δυνατότητα ευελιξίας – ήρθε να προστεθεί στη συνεχιζόμενη έκρηξη της αιολικής ενέργειας, προκαλώντας ρεκόρ στις αρνητικές τιμές και εξαγωγή μεταβλητότητας σε όλη τη Βόρεια Ευρώπη
Η Priyanka Shinde, ειδικός της Montel Analytics για τις σκανδιναβικές αγορές, εξηγεί γιατί η Σουηδία καταγράφει τις περισσότερες αρνητικές τιμές ρεύματος σε όλη την Ευρώπη – και τι σημαίνει αυτό για τους συμμετέχοντες στην αγορά και το μέλλον της ευελιξίας.
Ο εορτασμός του Midsommar γενικά, αφορά την μεγαλύτερη μέρα του χρόνου, αλλά και την αρχή της σταδιακής μείωσης των ωρών ηλιοφάνειας.
Φέτος όμως, η γιορτή συνοδεύεται από ένα παράδοξο: Όποιος είχε αναμμένα τα φώτα του εκείνη τη μέρα, ίσως «πληρωθεί» αντί να πληρώσει για το ρεύμα.
Μέχρι πρόσφατα, η Φινλανδία είχε τα πρωτεία στις ώρες με αρνητικές τιμές ρεύματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Φέτος ωστόσο, η Σουηδία την ξεπέρασε, φτάνοντας στην κορυφή της σχετικής λίστας.
Πως έφτασε εκεί η Σουηδία
Οι αρνητικές τιμές στη Σκανδιναβία εμφανίστηκαν για πρώτη φορά το 2020, εν μέσω της κατακόρυφης πτώσης της ζήτησης λόγω Covid.
Από το 2023 όμως, η κατάσταση άλλαξε ριζικά με την είσοδο του φινλανδικού πυρηνικού αντιδραστήρα Olkiluoto 3 στο δίκτυο.
Η προσθήκη των 1,6 GW πυρηνικής ισχύος – που λειτουργεί χωρίς δυνατότητα ευελιξίας – ήρθε να προστεθεί στη συνεχιζόμενη έκρηξη της αιολικής ενέργειας, προκαλώντας ρεκόρ στις αρνητικές τιμές και εξαγωγή μεταβλητότητας σε όλη τη Βόρεια Ευρώπη.
Από το 2023 και μετά, οι αρνητικές τιμές δεν περιορίζονται πλέον στα Σαββατοκύριακα, αλλά εμφανίζονται και τις καθημερινές.
Η εκτεταμένη ανάπτυξη φωτοβολταϊκών σε χώρες όπως η Γερμανία (30+ GW μόνο μέχρι τα μέσα του 2024) ενισχύει το φαινόμενο.
Μέσω των νέων διασυνδέσεων και του ισχυρού coupling με την ηπειρωτική Ευρώπη, η Σκανδιναβία εισάγει πλέον αρνητικές τιμές τις ηλιόλουστες ώρες – παρά το ότι η υδροηλεκτρική παραγωγή προσφέρει σημαντική αποθήκευση και χρονική εξομάλυνση.
Γιατί η Σουηδία «βυθίζεται» στις αρνητικές τιμές
Οι βασικοί λόγοι για την πρωτοκαθεδρία της Σουηδίας φέτος στις αρνητικές τιμές είναι:
-Υπερβάλλουσα προσφορά στον βορρά: Ισχυρές εισροές υδάτων λόγω ανοιξιάτικων πλημμυρών οδηγούν τα υδροηλεκτρικά να παράγουν ακόμα και με ζημία, ώστε να αποφευχθεί το γέμισμα των ταμιευτήρων – την ώρα που η τοπική ζήτηση είναι χαμηλή.
-Περιορισμοί μεταφοράς: Σημεία συμφόρησης, ειδικά μεταξύ των ζωνών SE2 και SE3, εμποδίζουν την αποστολή φθηνής ενέργειας από τον βορρά προς τον νότο, όπου ζει η πλειονότητα του πληθυσμού.
-Έκρηξη ΑΠΕ: Μέσα στο 2024, προστέθηκαν 1 GW φωτοβολταϊκά και 1 GW αιολικά – κυρίως στο βόρειο τμήμα της χώρας. Πολλοί παραγωγοί δεν έχουν δυνατότητα (ή κίνητρο) να προσαρμόσουν την παραγωγή όταν οι τιμές είναι αρνητικές.
-Νέοι κανόνες ροής (flow-based coupling): Το φετινό καλοκαίρι είναι το πρώτο υπό το νέο καθεστώς ροών, που επηρεάζει τόσο την κατεύθυνση όσο και τη χρονική φάση των διασυνοριακών μεταφορών. Σε κάποιες ώρες ρέει ενέργεια προς τις ακριβές περιοχές του νότου, σε άλλες τα αρνητικά τιμολόγια «ανεβαίνουν» βόρεια.
-Ασταθείς αγορές εξισορρόπησης: Από τον Μάρτιο, οι τιμές στις αγορές εξισορρόπησης παρουσιάζουν μεγαλύτερη διακύμανση, λόγω της εισαγωγής του νέου σκανδιναβικού μοντέλου (mFRR Energy Activation Market). Πλέον, ορισμένοι αιολικοί παραγωγοί κερδίζουν πουλώντας ακριβό ρεύμα στην αγορά επόμενης ημέρας και επαναγοράζοντας φθηνά στην εξισορρόπηση – γεγονός που ενθαρρύνει την εκούσια διακοπή λειτουργίας.
- Συχνές εντολές «downregulation»: Περιοχές με ευέλικτες μονάδες επωφελούνται από την πρακτική πώλησης στην επόμενη ημέρα και επαναγοράς όταν ζητείται μείωση παραγωγής.
Το μέλλον της ευελιξίας
Όπως επισημαίνει η Shinde, τα δεδομένα αυτά αποκαλύπτουν τη σταδιακή μετάβαση από μια αγορά όπου οι παραγωγοί «πουλάνε και ξεχνάνε», σε ένα δυναμικό οικοσύστημα όπου η ευελιξία, η ανταπόκριση και η στρατηγική συμμετοχή στις αγορές θα είναι κρίσιμοι παράγοντες επιβίωσης και κερδοφορίας.
Οι αρνητικές τιμές στην ηλεκτρική ενέργεια δεν είναι από τη φύση τους κακές – αλλά ανατρέπουν τη λειτουργία της αγοράς όπως την ξέραμε.
Για πολλούς καταναλωτές, οι ώρες με αρνητικές τιμές μοιάζουν με ευκαιρία να «πληρωθούν για να καταναλώσουν».
Παρότι αυτό δημιουργεί θεωρητικά ώθηση για νέα ζήτηση, στην πράξη η ανταπόκριση υπήρξε έως τώρα συγκρατημένη.
Στρατηγική στην παραγωγή
Για τους παραγωγούς, οι αρνητικές τιμές σημαίνουν χαμηλότερες τιμές σύλληψης (capture prices) και αυξημένο κίνδυνο – ειδικά για μονάδες χωρίς δυνατότητα αποθήκευσης ή ευελιξίας.
Ωστόσο, οι πιο προσαρμοστικοί παίκτες ανταποκρίνονται με στρατηγικές όπως η αντιστάθμιση (hedging), η ενεργή συμμετοχή στην αγορά και η διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου τους.
Εκείνοι που μπορούν να μεταβάλουν γρήγορα το φορτίο ή την παραγωγή τους έχουν πλέον τη δυνατότητα να επωφεληθούν.
Καθώς η μεταβλητότητα αυξάνεται, οι πάροχοι ευελιξίας αναδεικνύονται σε βασικούς παίκτες.
Για τους επενδυτές, η εποχή του «μοντέλου επιδότησης» τελειώνει. Χρειάζονται νέες στρατηγικές, που συνδυάζουν μακροπρόθεσμα συμβόλαια, δυνατότητες αποθήκευσης και έξυπνη τοποθέτηση στις βραχυχρόνιες αγορές.
www.worldenergynews.gr
Ο εορτασμός του Midsommar γενικά, αφορά την μεγαλύτερη μέρα του χρόνου, αλλά και την αρχή της σταδιακής μείωσης των ωρών ηλιοφάνειας.
Φέτος όμως, η γιορτή συνοδεύεται από ένα παράδοξο: Όποιος είχε αναμμένα τα φώτα του εκείνη τη μέρα, ίσως «πληρωθεί» αντί να πληρώσει για το ρεύμα.
Μέχρι πρόσφατα, η Φινλανδία είχε τα πρωτεία στις ώρες με αρνητικές τιμές ρεύματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Φέτος ωστόσο, η Σουηδία την ξεπέρασε, φτάνοντας στην κορυφή της σχετικής λίστας.
Πως έφτασε εκεί η Σουηδία
Οι αρνητικές τιμές στη Σκανδιναβία εμφανίστηκαν για πρώτη φορά το 2020, εν μέσω της κατακόρυφης πτώσης της ζήτησης λόγω Covid.
Από το 2023 όμως, η κατάσταση άλλαξε ριζικά με την είσοδο του φινλανδικού πυρηνικού αντιδραστήρα Olkiluoto 3 στο δίκτυο.
Η προσθήκη των 1,6 GW πυρηνικής ισχύος – που λειτουργεί χωρίς δυνατότητα ευελιξίας – ήρθε να προστεθεί στη συνεχιζόμενη έκρηξη της αιολικής ενέργειας, προκαλώντας ρεκόρ στις αρνητικές τιμές και εξαγωγή μεταβλητότητας σε όλη τη Βόρεια Ευρώπη.
Από το 2023 και μετά, οι αρνητικές τιμές δεν περιορίζονται πλέον στα Σαββατοκύριακα, αλλά εμφανίζονται και τις καθημερινές.
Η εκτεταμένη ανάπτυξη φωτοβολταϊκών σε χώρες όπως η Γερμανία (30+ GW μόνο μέχρι τα μέσα του 2024) ενισχύει το φαινόμενο.
Μέσω των νέων διασυνδέσεων και του ισχυρού coupling με την ηπειρωτική Ευρώπη, η Σκανδιναβία εισάγει πλέον αρνητικές τιμές τις ηλιόλουστες ώρες – παρά το ότι η υδροηλεκτρική παραγωγή προσφέρει σημαντική αποθήκευση και χρονική εξομάλυνση.
Γιατί η Σουηδία «βυθίζεται» στις αρνητικές τιμές
Οι βασικοί λόγοι για την πρωτοκαθεδρία της Σουηδίας φέτος στις αρνητικές τιμές είναι:
-Υπερβάλλουσα προσφορά στον βορρά: Ισχυρές εισροές υδάτων λόγω ανοιξιάτικων πλημμυρών οδηγούν τα υδροηλεκτρικά να παράγουν ακόμα και με ζημία, ώστε να αποφευχθεί το γέμισμα των ταμιευτήρων – την ώρα που η τοπική ζήτηση είναι χαμηλή.
-Περιορισμοί μεταφοράς: Σημεία συμφόρησης, ειδικά μεταξύ των ζωνών SE2 και SE3, εμποδίζουν την αποστολή φθηνής ενέργειας από τον βορρά προς τον νότο, όπου ζει η πλειονότητα του πληθυσμού.
-Έκρηξη ΑΠΕ: Μέσα στο 2024, προστέθηκαν 1 GW φωτοβολταϊκά και 1 GW αιολικά – κυρίως στο βόρειο τμήμα της χώρας. Πολλοί παραγωγοί δεν έχουν δυνατότητα (ή κίνητρο) να προσαρμόσουν την παραγωγή όταν οι τιμές είναι αρνητικές.
-Νέοι κανόνες ροής (flow-based coupling): Το φετινό καλοκαίρι είναι το πρώτο υπό το νέο καθεστώς ροών, που επηρεάζει τόσο την κατεύθυνση όσο και τη χρονική φάση των διασυνοριακών μεταφορών. Σε κάποιες ώρες ρέει ενέργεια προς τις ακριβές περιοχές του νότου, σε άλλες τα αρνητικά τιμολόγια «ανεβαίνουν» βόρεια.
-Ασταθείς αγορές εξισορρόπησης: Από τον Μάρτιο, οι τιμές στις αγορές εξισορρόπησης παρουσιάζουν μεγαλύτερη διακύμανση, λόγω της εισαγωγής του νέου σκανδιναβικού μοντέλου (mFRR Energy Activation Market). Πλέον, ορισμένοι αιολικοί παραγωγοί κερδίζουν πουλώντας ακριβό ρεύμα στην αγορά επόμενης ημέρας και επαναγοράζοντας φθηνά στην εξισορρόπηση – γεγονός που ενθαρρύνει την εκούσια διακοπή λειτουργίας.
- Συχνές εντολές «downregulation»: Περιοχές με ευέλικτες μονάδες επωφελούνται από την πρακτική πώλησης στην επόμενη ημέρα και επαναγοράς όταν ζητείται μείωση παραγωγής.
Το μέλλον της ευελιξίας
Όπως επισημαίνει η Shinde, τα δεδομένα αυτά αποκαλύπτουν τη σταδιακή μετάβαση από μια αγορά όπου οι παραγωγοί «πουλάνε και ξεχνάνε», σε ένα δυναμικό οικοσύστημα όπου η ευελιξία, η ανταπόκριση και η στρατηγική συμμετοχή στις αγορές θα είναι κρίσιμοι παράγοντες επιβίωσης και κερδοφορίας.
Οι αρνητικές τιμές στην ηλεκτρική ενέργεια δεν είναι από τη φύση τους κακές – αλλά ανατρέπουν τη λειτουργία της αγοράς όπως την ξέραμε.
Για πολλούς καταναλωτές, οι ώρες με αρνητικές τιμές μοιάζουν με ευκαιρία να «πληρωθούν για να καταναλώσουν».
Παρότι αυτό δημιουργεί θεωρητικά ώθηση για νέα ζήτηση, στην πράξη η ανταπόκριση υπήρξε έως τώρα συγκρατημένη.
Στρατηγική στην παραγωγή
Για τους παραγωγούς, οι αρνητικές τιμές σημαίνουν χαμηλότερες τιμές σύλληψης (capture prices) και αυξημένο κίνδυνο – ειδικά για μονάδες χωρίς δυνατότητα αποθήκευσης ή ευελιξίας.
Ωστόσο, οι πιο προσαρμοστικοί παίκτες ανταποκρίνονται με στρατηγικές όπως η αντιστάθμιση (hedging), η ενεργή συμμετοχή στην αγορά και η διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου τους.
Εκείνοι που μπορούν να μεταβάλουν γρήγορα το φορτίο ή την παραγωγή τους έχουν πλέον τη δυνατότητα να επωφεληθούν.
Καθώς η μεταβλητότητα αυξάνεται, οι πάροχοι ευελιξίας αναδεικνύονται σε βασικούς παίκτες.
Για τους επενδυτές, η εποχή του «μοντέλου επιδότησης» τελειώνει. Χρειάζονται νέες στρατηγικές, που συνδυάζουν μακροπρόθεσμα συμβόλαια, δυνατότητες αποθήκευσης και έξυπνη τοποθέτηση στις βραχυχρόνιες αγορές.
www.worldenergynews.gr
