Η ισχυρή θέση της Κομισιόν ότι στο τέλος του 2027 πρέπει να διακοπεί πλήρως η τροφοδοσία των χωρών της ΕΕ με ρωσικό φυσικό αέριο, ήταν στο επίκεντρο της χθεσινής τοποθέτησης του Επιτρόπου Ενέργειας και Στέγασης Dan Jorgensen, από την Αθήνα.
Ο κ. Jorgensen επισκέφθηκε την Ελλάδα φιλοξενούμενος του υπουργού Ενέργειας Σταύρου Παπασταύρου και συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, στο πλαίσιο της άτυπης συνόδου του υπουργικού συμβουλίου των χωρών της Ενεργειακής Κοινότητας Νοτιοανατολικής Ευρώπης, 20 χρόνια μετά την ίδρυση της, επίσης στην Αθήνα υπό τον τότε υπουργό Ενέργειας Δημήτρη Σιούφα.
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος ευχαρίστησε την ελληνική κυβέρνηση για την αμέριστη υποστήριξη της στο θέμα της πλήρους απεξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι ακόμη και το ποσοστό 13% εισαγωγής ρωσικού φυσικού αερίου στην ΕΕ είναι υψηλό και πρέπει να μηδενιστεί.
Ωστόσο η πλήρης απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο ενέχει κινδύνους που εντοπίζονται από χώρες μέλη της ΕΕ, από τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της διεθνούς εμπορίας φυσικού αερίου, αλλά και από ερευνητικά ινστιτούτα.
Οι κίνδυνοι σχετίζονται με την ασφάλεια εφοδιασμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με οικονομικές αλλά και νομικές επιπτώσεις για τις εταιρίες που διαθέτουν εν ενεργεία συμβόλαια προμήθειας με τη ρωσική Gazprom και βεβαίως η πλήρης διακοπή της τροφοδοσίας με αέριο αγωγού ενέχει τον κίνδυνο αύξησης της τιμής του LNG από το οποίο πλέον εξαρτάται η Ευρώπη.
Oxford Institute for Energy Studies: Οι νομικοί κίνδυνοι
Ενδεικτική των επιφυλάξεων που εκφράζονται από ερευνητικά ινστιτούτα είναι πρόσφατη μελέτη του Oxford Institute for Energy Studies (ΟΙΕS) η οποία σχολιάζοντας την πρόταση της Κομισιόν σημειώνει ότι «μπορεί να αποβεί περισσότερο εμπόδιο παρά Οδικός Χάρτης προς ένα μέλλον χωρίς ρωσικό φυσικό αέριο για την ΕΕ.
Κι αυτό διότι υπάρχει κίνδυνος να υπονομεύσει τις εμπορικές και νομικές θέσεις των Ευρωπαίων εισαγωγέων φυσικού αερίου, να τους επιβάλει πρόσθετα οικονομικά και διοικητικά βάρη και να ασκήσει πίεση στην ενεργειακή αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών.
Όπως αναφέρει η μελέτη του Ινστιτούτου η προτεινόμενη κανονιστική μεταβολή δημιουργεί νομική ασάφεια, ιδίως όσον αφορά τη χρήση ρητρών ανωτέρας βίας (force majeure) και λήξης συμβάσεων. Με άλλα λόγια η πρόταση της Κομισιόν δεν εγγυάται, ότι μια απαγόρευση εισαγωγών θα γίνει δεκτή ως ανωτέρα βία, εκθέτοντας τους αγοραστές σε πιθανές αξιώσεις αποζημίωσης ή συνεχιζόμενες υποχρεώσεις βάσει μακροπρόθεσμων συμφωνιών εισαγωγής ρωσικού φυσικού αερίου, ακόμη και μετά την έναρξη ισχύος της απαγόρευσης.
Αναθεωρήσεις εθνικών σχεδίων και Κομισιόν
Επίσης σύμφωνα με το Ινστιτούτο η πρόταση της Κομισιόν επιβάλλει, στα κράτη μέλη την υποχρέωση να αναπτύξουν εθνικά σχέδια διαφοροποίησης έως τον Μάρτιο του 2026, στα οποία θα περιγράφονται τα μέτρα σταδιακής απεξάρτησης από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου. Παρ’ όλ’ αυτά, δεν προβλέπει κάποιον μηχανισμό για την επίλυση πιθανών διαφωνιών μεταξύ της Κομισιόν και των κρατών-μελών, αφήνοντας έτσι την Κομισιόν να εξισορροπήσει τα συμφέροντα της ΕΕ και των κρατών-μελών σύμφωνα με την αρχή της ενεργειακής αλληλεγγύης, κάτι που ενδεχομένως θα είναι δύσκολο.
Ταυτόχρονα η μελέτη επισημαίνει ότι οι υψηλότερες τιμές που θα προκύψουν από την κατάργηση των εισαγωγών των ρωσικών ποσοτήτων, αν και σχετικά μικρές, αποτελούν πανευρωπαϊκό– ή ακόμη και παγκόσμιο – πρόβλημα. Μάλιστα, σημειώνεται ότι ο αντίκτυπος είναι ελαφρώς μεγαλύτερος στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης που έχουν πληγεί περισσότερο.
Υπενθυμίζεται ότι η υιοθέτηση του 18ου πακέτου κυρώσεων κατά της Ρωσίας από την ΕΕ οδηγήθηκε σε ναυάγιο εξαιτίας των αντιρρήσεων της Σλοβακίας, η οποία δια του πρωθυπουργού της, Ρόμπερτ Φίτσο, χαρακτήρισε «ηλίθια» την πρόταση της Κομισιόν για πλήρη διακοπή της ροής ρωσικού φυσικού αερίου από το 2028. Η Μπρατισλάβα ανησυχεί ότι σε περίπτωση υιοθέτησής της, θα αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα στον ανεφοδιασμό της με φυσικό αέριο.
www.worldenergynews.gr
