Ας ξεκινήσουμε με το βασικό συμπέρασμα: ένα κύμα ακυρωμένων μεγάλων έργων υδρογόνου δεν είναι καταστροφή, είναι σημάδι επιτυχίας. Ο τομέας ωριμάζει γρήγορα, αποβάλλοντας τις περιοδείες λάμψης και τους παίκτες που επιμένουν στα βασικά, αφήνοντας χώρο για πρωτοπόρους που δεν μπόρεσαν να αποδώσουν, αλλά ήταν αθόρυβα αποτελεσματικοί.
Η φούσκα της διαφημιστικής εκστρατείας έσκασε
Μεταξύ 2021 και σήμερα, η ζήτηση υδρογόνου χαμηλών εκπομπών άνθρακα είναι ακόμα μικρή - λίγο κάτω από 1 εκατομμύριο τόνοι το 2023 από μια συνολική παγκόσμια ζήτηση υδρογόνου 97 εκατομμυρίων τόνων, και κυρίως εξακολουθεί να βασίζεται σε ορυκτά καύσιμα. Εν τω μεταξύ, η έκθεση Hydrogen Insights 2024 σημειώνει μια επταπλάσια αύξηση της παγκόσμιας χωρητικότητας που πέρασε την Τελική Απόφαση Επένδυσης (FID) σε διάστημα τεσσάρων ετών, αλλά εξακολουθεί να είναι μέτρια: περίπου 20 GW ηλεκτρολυτών παγκοσμίως.
Στην Ευρώπη, 3 GW χωρητικότητας ηλεκτρόλυσης έχουν περάσει την FID, με την πρόβλεψη να παράγουν περίπου 415.000 τόνους ανανεώσιμου υδρογόνου ετησίως. Το μπλε υδρογόνο, που παράγεται με τη χρήση SMR συν δέσμευσης άνθρακα, έχει φτάσει μόνο περίπου 400.000 τόνους ετησίως στο FID, ενώ πάνω από 1,4 εκατομμύρια τόνοι ετησίως προγραμματισμένων έργων μπλε υδρογόνου έχουν ακυρωθεί. Αυτή είναι η μυρωδιά κακών οικονομικών: μεγάλες ιδέες που δεν επιβίωσαν από το υπολογιστικό φύλλο.
Αλλά αυτά είναι καλά νέα. Επειδή τα έργα που προχωρούν είναι καλύτερα μελετημένα, πιο βασισμένα στην πραγματικότητα και συμβάλλουν πραγματικά στην απαλλαγή από τον άνθρακα όπου έχει σημασία.
Έργα που λειτουργούν
Πάρτε για παράδειγμα το έργο Yuri της Engie στην Πιλμπάρα της Δυτικής Αυστραλίας, το οποίο πέρασε το FID τον Σεπτέμβριο του 2022. Η πρώτη φάση περιλαμβάνει έναν ηλεκτρολύτη 10 MW που τροφοδοτείται από 18 MW ηλιακής ενέργειας και υποστηρίζεται από μια μπαταρία 8 MW. Θα παράγει περίπου 640 τόνους ανανεώσιμου υδρογόνου ετησίως, τροφοδοτώντας την παραγωγή αμμωνίας της Yara. Δεν είναι φανταχτερό, αλλά λειτουργεί. Η απορρόφηση είναι σαφής, η βιομηχανική ζήτηση είναι πραγματική και η κατασκευή βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη.
Στην Ευρώπη, η Engie έδωσε επίσης το πράσινο φως για το μερίδιό της στο έργο του αγωγού mosaHYc, ενός διασυνοριακού δικτύου υδρογόνου ύψους 110 εκατομμυρίων ευρώ μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας. Το τμήμα της Engie πέρασε την έγκριση FID τον Απρίλιο του 2024, με την κατασκευή να έχει προγραμματιστεί για το 2025. Το έργο αποτελεί βασικό μέρος ενός ευρύτερου δικτύου μεταφοράς υδρογόνου μήκους 700 χιλιομέτρων που έχει προγραμματιστεί έως το 2030.
Ο διάδρομος H2Med/Barmar, που συνδέει τη Βαρκελώνη και τη Μασσαλία, στοχεύει στη μεταφορά έως και 2 εκατομμυρίων τόνων υδρογόνου ετησίως έως το 2030, περίπου το 10% της προβλεπόμενης ευρωπαϊκής ζήτησης υδρογόνου. Η κοινοπραξία πίσω από αυτήν, με επικεφαλής την Enagas, τη Natran (θυγατρική της Engie) και την Terega, προετοιμάζεται για την έγκριση FID το 2028 και ήδη λαμβάνει χρηματοδότηση από την ΕΕ.
Επιπλέον, ο τερματικός σταθμός αμμωνίας-υδρογόνου της Hoegh Evi στο Lubmin της Γερμανίας στοχεύει στην ολοκλήρωση της FID μέχρι το τέλος του 2025. Το σχέδιο είναι η μετατροπή της εισαγόμενης αμμωνίας σε υδρογόνο για τη γερμανική αγορά, προσφέροντας τιμές από 3 έως 3,50 δολάρια ανά κιλό έως το 2027, πολύ χαμηλότερες από το σημερινό ευρωπαϊκό κόστος των 8 έως 10 δολαρίων ανά κιλό.
Γιατί αυτά τα έργα έχουν σημασία
Τα αποτυχημένα μεγάλα έργα συχνά δεν είχαν κανένα οικονομικό νόημα. Βασίζονταν σε μαζική κλίμακα, μη αποδεδειγμένη τεχνολογία ή ασαφή απορρόφηση. Κάποιοι δεν μπορούσαν καν να προσδιορίσουν ποιος θα χρησιμοποιούσε το υδρογόνο που σχεδίαζαν να παράγουν. Αντίθετα, τα έργα που προχωρούν τώρα συνδέονται με υπάρχουσες βιομηχανικές διαδικασίες, αμμωνία, μεθανόλη, διύλιση, χαλυβουργία, όπου το υδρογόνο χρησιμοποιείται ήδη και όπου χρειάζονται επειγόντως εναλλακτικές λύσεις χαμηλότερων εκπομπών άνθρακα.
Εδώ ανήκει το υδρογόνο χαμηλών εκπομπών άνθρακα: στους δύσκολους στην μείωση τομείς που αντιπροσωπεύουν ένα δυσανάλογα μεγάλο μέρος των παγκόσμιων εκπομπών. Αυτοί οι τομείς έχουν λίγες άλλες επιλογές και συχνά συγκεντρώνονται σε βιομηχανικούς κόμβους όπου οι υποδομές υπάρχουν ήδη ή μπορούν εύκολα να αναβαθμιστούν και να επεκταθούν.
Σε αυτές τις εφαρμογές, το πράσινο υδρογόνο από ηλεκτρόλυση έχει νόημα όταν τροφοδοτείται από φθηνές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το μπλε υδρογόνο, είτε από SMR με δέσμευση άνθρακα είτε από πυρόλυση μεθανίου, έχει νόημα όπου η ένταση άνθρακα είναι χαμηλότερη και τα οικονομικά είναι ευνοϊκά. Για παράδειγμα, η παραγωγή μπλε υδρογόνου στην Ευρώπη κυμαίνεται μεταξύ 3,76 € και 4,41 € ανά κιλό, σημαντικά φθηνότερη από το πράσινο υδρογόνο στα περισσότερα μέρη της ηπείρου, το οποίο μπορεί να κοστίσει 6 € έως 8 € ανά κιλό ανάλογα με την εισροή ηλεκτρικής ενέργειας.
Λιγότερα έργα, καλύτερα έργα
Δεν αξίζει να κατασκευαστεί κάθε έργο υδρογόνου. Αυτό που βλέπουμε τώρα είναι μια διόρθωση πορείας. Έργα χωρίς πραγματική πιθανότητα εξασφάλισης απορρόφησης ή κεφαλαίου εξαφανίζονται αθόρυβα. Στη θέση τους υπάρχουν καλύτερα σχεδιασμένα, οικονομικά εύρωστα έργα που στοχεύουν σε πραγματική βιομηχανική χρήση.
Αυτό δεν είναι σημάδι αποτυχίας. Είναι σημάδι προόδου.
Η πολιτική υποστήριξη ωριμάζει
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Υδρογόνου, για παράδειγμα, κατευθύνει κεφάλαια προς έργα που μπορούν να επιφέρουν τόσο μειώσεις εκπομπών όσο και αξία στο ενεργειακό σύστημα. Η ΕΕ χρηματοδοτεί επίσης βασικές υποδομές όπως ο αγωγός Barmar, και οι εθνικές κυβερνήσεις, όπως της Γερμανίας, υποστηρίζουν υποδομές εισαγωγής με δισεκατομμύρια σε δημόσια δάνεια. Θέτοντας τα θεμέλια για τη σύνδεση άλλων έργων.
Για παράδειγμα η χρηματοδότηση του τερματικού σταθμού Lubmin της Hoegh, με την υποστήριξη της γερμανικής KfW. Αντί να επιμένει στην εγχώρια παραγωγή υδρογόνου με κάθε κόστος, το Βερολίνο επιλέγει μια οικονομικά αποδοτική οδό που φέρνει το υδρογόνο στην αγορά νωρίτερα μέσω μεταφορέων αμμωνίας. Είναι μια ρεαλιστική κίνηση που δείχνει ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αρχίζουν επιτέλους να κατανοούν πού μπορεί πραγματικά να βοηθήσει το υδρογόνο και πού όχι.
Η οικονομία υδρογόνου πιθανότατα θα είναι μικρότερη από ορισμένες από τις προβλέψεις που έγιναν πριν από πέντε χρόνια. Αλλά αυτό δεν είναι πρόβλημα.
www.worldenergynews.gr
