Το διάταγμα του Ρώσου Προέδρου (15/8/2025) περιλαμβάνει τροποποίηση στο αντίστοιχο του 2022 και επιτρέπει επιστροφή ξένων εταιρειών στο Sakhalin-1 - Πολύ πιθανή η επίδραση της συνάντησης με τον Τραμπ στην Αλάσκα
Η Ρωσία προσφέρει στην ExxonMobil τη δυνατότητα επιστροφής στο Sakhalin-1 το οποίο κάποτε ήταν σύμβολο της παγκόσμιας ενεργειακής συνεργασίας και γενικότερα δείχνει ετοιμότητα να δει ξανά τους ξένους εταίρους - επενδυτές υπό αυστηρότερους όρους και μια νέα δυναμική ισχύος.
Στις 15 Αυγούστου, ημέρα συνάντησης του Προέδρου των ΗΠΑ (Ντόναλντ Τραμπ) και του ομολόγου του της Ρωσίας (Βλαντίμιρ Πούτιν), συνέβη γεγονός που αλλάζει τα ενεργειακά δεδομένα.
Σύμφωνα με το Oilprice.com, ο Πούτιν υπέγραψε μια τροποποίηση στο διάταγμά του του 2022 που είχε μεταφέρει πλήρως το έργο Sakhalin-1 (υπό ρωσική δικαιοδοσία), αυτή τη φορά συμπληρώνοντάς το με όρους για πιθανή επιστροφή ξένων εταιρειών στην επιχείρηση.
Προς το παρόν, το εν λόγω διάταγμα αποτελεί σημάδι και όχι συμφωνία.
Πλέον φαίνεται η προθυμία της Ρωσίας να για επιστροφή αμερικανικών εταιρειών (ιδιαίτερα η ExxonMobil) σε ένα από τα πιο στρατηγικά ενεργειακά έργα της.
Ιστορικό εμπλοκής της Exxon στο Sakhalin-1
Το Sakhalin-1 δεν είναι ένα συνηθισμένο περιουσιακό στοιχείο. Βρίσκεται στη βορειοανατολική υφαλοκρηπίδα του νησιού Sakhalin (μεγαλύτερο νησί της Ρωσίας) και αποτελείται από τα πεδία Chayvo, Odoptu και Arkutun-Dagi, με ανακτήσιμα αποθέματα που εκτιμώνται σε 2,3 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου και 17,1 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου.
Η ExxonMobil εισήλθε στο έργο βάσει συμφωνίας κατανομής παραγωγής τη δεκαετία του 1990, αφού τα πεδία (ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1970) είχαν μείνει ανεκμετάλλευτα για δεκαετίες.
Η εμπορική παραγωγή ξεκίνησε το 2005, με την ExxonMobil ως φορέα εκμετάλλευσης.
Κατά την έναρξή του, το έργο σημείωσε παγκόσμιο ρεκόρ σε γεωτρήσεις εκτεταμένης εμβέλειας, φτάνοντας τα 11.282 μέτρα (37.320 πόδια) με το πηγάδι Z-11 το 2007.
Σχετικά με τα ποσοστά των μετοχών, διέθεσε 30% στην ExxonMobil και τη ρωσική Rosneft, ενώ η ινδική ONGC Videsh και η ιαπωνική SODECO κατέχουν από 20%.
Για σχεδόν δύο δεκαετίες, αυτή η προσεκτικά ισορροπημένη συνεργασία άντεξε και σε σημαντικές γεωπολιτικές αναταραχές. 
Αποχώρηση της Exxon από το Sakhalin-1
Ακόμα και η κρίση της Κριμαίας το 2014 (πρώτο κύμα δυτικών κυρώσεων κατά της Μόσχας), δεν κατάφερε να «εκτροχιάσει» το Sakhalin-1 παρά τις εκτεταμένες εικασίες ότι το πολυεθνικό πλαίσιο του έργου θα καθίστατο ανέφικτο. Ωστόσο, δεν μπόρεσε να αντέξει το 2022.
Με το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία και τις πολύ πιο εκτεταμένες κυρώσεις που ακολούθησαν, η ExxonMobil ανακοίνωσε την αποχώρησή της (Μάρτιος 2022), προκαλώντας κατάρρευση της παραγωγής από 220.000 βαρέλια/ημέρα σε μόλις 10.000 βαρέλια/ημέρα η οποία σχεδόν σταμάτησε μέσα σε λίγους μήνες.
Πτώση εξαγωγών
Μέχρι τον Απρίλιο, η Exxon κατέγραψε χρέωση απομείωσης 4,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων που συνδέεται με το Sakhalin-1, υπογραμμίζοντας την κλίμακα της υποχώρησής της.
Οι εξαγωγές επίσης κατέρρευσαν. Οι ετήσιες αποστολές αργού πετρελαίου Sakhalin-1 μειώθηκαν από 229.000 βαρέλια ημερησίως πριν από τον πόλεμο σε 98.000 βαρέλια ημερησίως το 2022, σύμφωνα με στοιχεία της Kpler.
Από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο, καμία εξαγωγή δεν έφυγε από τον τερματικό σταθμό.
Ανάκαμψη εξαγωγών
Οι ροές αργότερα ανέκαμψαν στα 198.000 βαρέλια ημερησίως, αλλά δεν έχουν φτάσει ακόμη τους όγκους πριν από τον πόλεμο, καθώς οι κυρώσεις περιέπλεξαν την εφοδιαστική και οι αγοραστές έγιναν πιο επιφυλακτικοί.
Σήμερα, η Κίνα έχει αναδειχθεί ως ο μεγαλύτερος αγοραστής, λαμβάνοντας 118.000 βαρέλια ημερησίως το 2025 μέχρι σήμερα.
Σε Ρώσους η Exxon το 2022
Το πρώτο διάταγμα του Πούτιν στις 7 Οκτωβρίου 2022 μεταβίβασε επίσημα το μερίδιο της Exxon σε ρωσικά χέρια, τερματίζοντας τη θητεία της ως επικεφαλής του έργου.
Η Exxon είχε διερευνήσει την επιλογή πώλησης του 30% του μεριδίου της σε Ινδούς εταίρους, αλλά η Μόσχα παρενέβη.
Κατασχέθηκε το μετοχικό κεφάλαιο και τοποθετήθηκε σε μια νέα κρατικά υποστηριζόμενη οντότητα, την Sakhalinmorneftegaz-Shelf.
Η ONGC της Ινδίας και η SODECO της Ιαπωνίας επέλεξαν να παραμείνουν.
Η Exxon θεώρησε την αναγκαστική μεταβίβαση εχθρική και άδικη, αλλά είχε περιορισμένες δυνατότητες προσφυγής.
Σχέσεις ΗΠΑ - Ρωσίας μέσω της τροποποίησης της 15ης Αυγούστου 2025
Τρία χρόνια αργότερα, η Μόσχα αποφάσισε να μαλακώσει την ασυμβίβαστη στάση της.
Η τροποποίηση που εκδόθηκε στις 15 Αυγούστου 2025, επέτρεψε ξανά την ξένη συμμετοχή, αλλά μόνο υπό αυστηρούς όρους.
Οι εταίροι μπορούν να ανακτήσουν τα μερίδιά τους εάν καταφέρουν να άρουν ή να μετριάσουν τις κυρώσεις που περιορίζουν το έργο, να εξασφαλίσουν συμφωνίες για την προμήθεια εξοπλισμού και ανταλλακτικών που κατασκευάζονται στο εξωτερικό, να συνάψουν νέες συμφωνίες τεχνικής συνεργασίας και να μεταφέρουν προηγουμένως συσσωρευμένα κεφάλαια από λογαριασμούς εκκαθάρισης στον νέο φορέα εκμετάλλευσης.
Στην πράξη, η Ρωσία σηματοδοτεί την προθυμία της να επανασυνδεθεί με ξένους ενδιαφερόμενους φορείς, αλλά μόνο με όρους που προωθούν τις δικές της στρατηγικές και επιχειρησιακές ανάγκες.
Υπογεγραμμένη την ίδια ημέρα της συνάντησης Τραμπ-Πούτιν, η τροπολογία μοιάζει λιγότερο με τεχνική προσαρμογή και περισσότερο με πολιτική κίνηση. Είναι μήνυμα προς τις ΗΠΑ ότι η Ρωσία είναι έτοιμη να καλωσορίσει τους Αμερικανούς εταίρους πίσω στην ανάπτυξη πετρελαίου στην Αρκτική, εάν το επιτρέψει το ευρύτερο κλίμα.
Αναβιώνει ο ρόλος της Exxon
Η αναβίωση του ρόλου της Exxon σήμερα θα εντασσόταν σε ένα νέο νομικό και εμπορικό καθεστώς, πολύ πιο ευνοϊκό για τη Ρωσία.
Ωστόσο, η σημασία μιας τέτοιας επιστροφής θα μπορούσε να επεκταθεί πολύ πέρα από την ίδια τη Σαχαλίνη.
Εάν η ExxonMobil επανέλθει σε αυτό το έργο, θα μπορούσε επίσης να σηματοδοτήσει μια πορεία επιστροφής στις ευρύτερες αρκτικές φιλοδοξίες της Ρωσίας.
Η βελτίωση των σχέσεων ΗΠΑ-Ρωσίας που θα μπορούσε να επιτρέψει την πιθανή επιστροφή της Exxon στο Sakhalin-1 και κατ’ επέκταση την αναβίωση τέτοιων επιχειρήσεων οι οποίες παραμένουν από τις πιο πολλά υποσχόμενες ανεκμετάλλευτες προοπτικές υδρογονανθράκων στον κόσμο.
www.worldenergynews.gr
