Τροφοδοτούμενοι από τον Ψυχρό Πόλεμο και την πίστη στην επιστημονική πρόοδο, μηχανικοί και φυσικοί επανασχεδίασαν τα πάντα μέσα από το πρίσμα της πυρηνικής ενέργειας — από τα αεροσκάφη και τα αυτοκίνητα μέχρι τα άρματα μάχης και τα διαστημόπλοια
Η Ατομική Εποχή υπήρξε περίοδος ακατάπαυτης αισιοδοξίας γύρω από τις απεριόριστες δυνατότητες της πυρηνικής ενέργειας.
Παρότι ο καταστροφικός της χαρακτήρας είχε ήδη αποδειχθεί στον πόλεμο, η υπόσχεση για φθηνή και σχεδόν ανεξάντλητη ενέργεια άνοιξε τον δρόμο για ένα πλήθος μη στρατιωτικών εφαρμογών, από τη μετακίνηση μέχρι τη βιομηχανία και την τεχνολογία.
Τροφοδοτούμενοι από τον Ψυχρό Πόλεμο και την πίστη στην επιστημονική πρόοδο, μηχανικοί και φυσικοί επανασχεδίασαν τα πάντα μέσα από το πρίσμα της πυρηνικής ενέργειας — από τα αεροσκάφη και τα αυτοκίνητα μέχρι τα άρματα μάχης και τα διαστημόπλοια.
Το Interesting Engineering, παρουσιάζει μερικές από τις πιο φιλόδοξες, αλλά τελικά ξεχασμένες, εφευρέσεις που δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν το στάδιο του σχεδίου.
NB-36H: Η άνοδος και πτώση του πυρηνικού αεροπλάνου
Το NB-36H, επίσημα γνωστό ως Convair NB-36H “Crusader”, ήταν ένα πειραματικό αεροσκάφος που δοκιμάστηκε στις αρχές του Ψυχρού Πολέμου για να διερευνηθεί η δυνατότητα πτήσης με πυρηνική πρόωση.
Χτισμένο πάνω σε ένα τροποποιημένο Convair B-36 “Peacemaker”, το αεροσκάφος διέθετε έναν μικρό πυρηνικό αντιδραστήρα, ο οποίος ωστόσο δεν τροφοδοτούσε απευθείας τους κινητήρες.
Ο σκοπός του ήταν να μελετηθεί η προστασία από την ακτινοβολία και η ασφάλεια των πληρωμάτων. Για τον λόγο αυτό, το πιλοτήριο περιβαλλόταν από 12 τόνους μολύβδου και καουτσούκ, ενώ τα παράθυρα ήταν τριπλά και τα όργανα παρακολουθούνταν εξ αποστάσεως.
Παρά τις 47 δοκιμαστικές πτήσεις, οι φόβοι για διαρροή ραδιενέργειας σε περίπτωση συντριβής οδήγησαν στην ακύρωση του προγράμματος το 1957, τερματίζοντας το όνειρο του πυρηνοκίνητου βομβαρδιστικού.
Project Orion: Το διαστημόπλοιο που θα κινούταν με πυρηνικές εκρήξεις
Το “Project Orion” ήταν ένα ριζοσπαστικό αμερικανικό σχέδιο για διαστημική πρόωση μέσω «πυρηνικών παλμών». Η ιδέα προέβλεπε τη χρήση μικρών, ελεγχόμενων πυρηνικών εκρήξεων πίσω από ένα τεράστιο μεταλλικό μηχάνημα που έδινε «ώθηση» για να προωθείται το σκάφος στο Διάστημα.
Υπό την καθοδήγηση του φυσικού Φρίμαν Ντάισον και με τη στήριξη της General Atomics, το Orion σχεδιάστηκε σε εκδόσεις από 100 έως 10.000 τόνους, ικανό —τουλάχιστον στη θεωρία— να φτάσει στον Άρη μέσα σε λίγες εβδομάδες ή ακόμη και στο Άλφα Κενταύρου σε μια ανθρώπινη ζωή.
Η Συνθήκη Μερικής Απαγόρευσης Πυρηνικών Δοκιμών του 1963, που απαγόρευσε τις πυρηνικές εκρήξεις στο Διάστημα, σφράγισε οριστικά τη μοίρα του. Ωστόσο, παραμένει ένα από τα πιο τολμηρά τεχνικά οράματα του 20ού αιώνα.
Chrysler TV-8: Το άρμα μάχης της πυρηνικής φαντασίας
Το Chrysler TV-8 υπήρξε ένα πειραματικό σχέδιο για άρμα μάχης της δεκαετίας του ’50, που στόχευε στη μέγιστη ευελιξία και αυτονομία — ακόμη και με πυρηνική πρόωση. Το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό του ήταν ο οβάλ πύργος του, ο οποίος περιείχε το πλήρωμα, το πυροβόλο των 90 χιλιοστών, τον κινητήρα και το σύστημα μετάδοσης.
Όλα αυτά βρίσκονταν μέσα σε μια αδιάβροχη κάψουλα που μπορούσε να επιπλέει και να κινείται ηλεκτρικά στο νερό. Οι μηχανικοί οραματίζονταν μελλοντικές εκδόσεις που θα τροφοδοτούνταν από μικρό πυρηνικό αντιδραστήρα. Το σχέδιο εγκαταλείφθηκε το 1956, καθώς κρίθηκε τεχνικά πολύπλοκο και στρατιωτικά μη πρακτικό.
Ford Nucleon: Το αυτοκίνητο που θα κινούνταν με ουράνιο
Στη δεκαετία του 1950, η Ford παρουσίασε το “Nucleon”, ένα φουτουριστικό πρωτότυπο αυτοκίνητο που φανταζόταν ένα μέλλον όπου τα ιδιωτικά οχήματα θα κινούνταν με πυρηνική ενέργεια.
Το Nucleon σχεδιάστηκε να διαθέτει έναν μικρό, αποσπώμενο πυρηνικό αντιδραστήρα στο πίσω μέρος, ικανό να τροφοδοτεί το όχημα για 8.000 χιλιόμετρα χωρίς ανεφοδιασμό. Ο σχεδιασμός του, εμπνευσμένος από την αεροδυναμική της εποχής των τζετ, τοποθετούσε την καμπίνα των επιβατών όσο το δυνατόν πιο μακριά από την πηγή ακτινοβολίας.
Παρά τη φαντασμαγορία του σχεδίου, η ιδέα έμεινε στο χαρτί λόγω φόβων για ασφάλεια, τεχνικών ορίων στη σμίκρυνση αντιδραστήρων και έντονης δημόσιας ανησυχίας.
Οι ραδιενεργές μπάλες του γκολφ που «δεν χάνονταν ποτέ»
Μέσα στο 1950, ο Δρ. Ουίλιαμ Λ. Ντέιβιντσον της B.F. Goodrich παρουσίασε μια αλλόκοτη εφεύρεση: μπάλες του γκολφ με ίχνη ραδιενεργών ισοτόπων, ώστε να μπορούν να εντοπιστούν με έναν μετρητή Geiger.
Η ιδέα υπόσχονταν ότι οι παίκτες δεν θα έχαναν ποτέ ξανά την μπάλα τους — αρκεί να ακολουθούσαν τον χαρακτηριστικό ήχο του μετρητή. Αν και η ποσότητα ραδιενέργειας ήταν μικρή, οι πρακτικές δυσκολίες και το κόστος του εξοπλισμού σήμαιναν ότι η εφεύρεση έμεινε μια απλή περιέργεια της εποχής, σύμβολο της αφελούς πίστης πως η πυρηνική ενέργεια μπορούσε να βελτιώσει ακόμη και το γκολφ.
«Project Plowshare»: η πολιτική μηχανική σε πυρηνικό επίπεδο
Το «Project Plowshare» ήταν μία από τις φιλόδοξες απόπειρες της αμερικανικής κυβέρνησης να βρει ειρηνικές χρήσεις για πυρηνικές εκρήξεις.
Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Atoms for Peace», επιστήμονες πρότειναν τον ελεγχόμενο εκρηκτικό χειρισμό με πυρηνικά για τεράστια έργα πολιτικού μηχανικού, όπως το σκάψιμο καναλιών, η δημιουργία λιμένων, η διέγερση παραγωγής φυσικού αερίου και ακόμη και οι μεταλλευτικές εργασίες.
Πρώιμες δοκιμές της δεκαετίας του 1960, όπως τα «Project Gnome» και «Sedan», έδειξαν τεχνική δυνατότητα αλλά απέβησαν περιβαλλοντικά καταστροφικές, καθώς διασκόρπισαν ραδιενεργό ρύπο στον χώρο των δοκιμών και πέραν αυτού.
Παρά τις συζητήσεις για χρήση πυρηνικών εκρήξεων για τη χάραξη ενός δεύτερου καναλιού του Παναμά ή τη διαμόρφωση αλάτων αλυσίδων λιμένων στην Αλάσκα, οι ανησυχίες του κοινού για την ακτινοβολία και οι διεθνείς συνθήκες οδήγησαν τελικά στο κλείσιμο του προγράμματος — μάλλον για καλό, εκ των υστέρων.
«Davy Crockett»: Αντιαρματικός πυρηνικός πυροβολητής;
Το «Davy Crockett» ήταν ένα από τα μικρότερα —και ίσως πιο ανησυχητικά— πυρηνικά όπλα που κατασκευάστηκαν ποτέ. Σχεδιασμένο για χρήση από τις χερσαίες δυνάμεις του αμερικανικού στρατού κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, επρόκειτο για ένα σύστημα χωρίς ανάκρουση ικανό να εκτοξεύσει πυρηνική κεφαλή με απόδοση μόλις 10–20 τόνων TNT. Το όπλο υπήρχε σε δύο εκδόσεις: την «ελαφριά» τρίποδη M-28 και τη «βαριά» M-29 που τοποθετούνταν σε τζιπ, και οι δύο ικανές να εκτοξεύσουν την κεφαλή W54 σε απόσταση έως 4 χιλιομέτρων.
Σχεδιασμένο για να ανακόπτει σμήνη σοβιετικών αρμάτων στην Ευρώπη, το όπλο όμως αποτελούσε σοβαρό κίνδυνο ακόμη και για τους ίδιους τους χειριστές του, λόγω του περιορισμένου βεληνεκούς έκρηξης και του κινδύνου έκθεσης σε ακτινοβολία. Αν και ποτέ δεν χρησιμοποιήθηκε σε μάχη, το «Davy Crockett» συμβολίζει την ακραία πίστη της εποχής στην τακτική πυρηνική αποτροπή.
Οι πυρηνικές νάρκες ξηράς
Στο αποκορύφωμα της ψυχροπολεμικής παράνοιας, τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Σοβιετική Ένωση ανέπτυξαν πυρηνικές «νάρκες» εδάφους —πιο σωστά, πυρηνικά εκρηκτικά μηχανήματα αποσύνθεσης— σχεδιασμένα να καταστρέφουν προελαύνοντες εχθρικούς σχηματισμούς ή να αποκλείουν εδάφη. Μια αμερικανική παραλλαγή, γνωστή ως Special Atomic Demolition Munition (SADM), ήταν μια συμπαγής συσκευή τόσο μικρή ώστε να χωρά σε ένα μεγάλο σακίδιο πλάτης και ζύγιζε περίπου 26,5 κιλά.
Σκοπός τους ήταν η εξολόθρευση κρίσιμων οδικών διόδων, γεφυρών ή λιμένων σε περίπτωση σοβιετικής εισβολής, με σχέδια να πέφτουν στρατιώτες με αλεξίπτωτο, να το τοποθετούν και να διαφεύγουν.
Παρά τα πρακτικά ζητήματα, σύμφωνα με ορισμένες αναφορές τέτοια όπλα είχαν αναπτυχθεί σε περιόδους μεταξύ 1964 και 1988 σε διάφορα μέτωπα, από την Ευρώπη μέχρι την Κορέα και τα Υψίπεδα του Γκολάν.
Οι αεροπορικά εκτοξευόμενες ICBM ήταν σχεδόν πραγματικότητα
Καθώς οι στρατηγικοί σχεδιαστές του Ψυχρού Πολέμου αναζητούσαν πιο ευέλικτα συστήματα παράδοσης πυρηνικών, μελετήθηκε η ιδέα των διαστημικών —πλέον— αεροεκτοξευόμενων διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων (ICBM). Το σενάριο προέβλεπε τεράστια μεταγωγικά αεροσκάφη, όπως το Lockheed C-5 Galaxy, να μεταφέρουν και να εκτοξεύουν πλήρους μεγέθους πυραύλους από μεγάλο ύψος, μακριά από ευάλωτους χερσαίους σιλό.
Η ιδέα υπόσχονταν αυξημένη επιβιωσιμότητα και ευελιξία, αλλά τεχνικές, πολιτικές και στρατηγικές αβεβαιότητες εμπόδισαν την υλοποίησή της σε ευρεία κλίμακα.
Η ιδέα των αεροεκτοξευόμενων διηπειρωτικών πυραύλων (ICBM) είχε παρουσιαστεί ως η απόλυτη «κινητή αποτροπή» — ένα σύστημα σχεδόν άτρωτο σε πρώτο πλήγμα, αφού οι πύραυλοι θα μπορούσαν να εκτοξευθούν από απρόβλεπτες τοποθεσίες οπουδήποτε στον κόσμο.
Στο πλαίσιο του Air Mobile Feasibility Program το 1974, οι ΗΠΑ πραγματοποίησαν με επιτυχία την εκτόξευση ενός πυραύλου Minuteman από ένα μεταγωγικό C-5A Galaxy πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό, αποδεικνύοντας ότι το εγχείρημα ήταν τεχνικά εφικτό.
Ωστόσο, το σχέδιο κρίθηκε υπερβολικά επικίνδυνο και δαπανηρό για να εφαρμοστεί σε επιχειρησιακή βάση. Η ιδέα επανήλθε κατά διαστήματα τις επόμενες δεκαετίες, αλλά ποτέ δεν προχώρησε πέρα από το στάδιο των δοκιμών.
Αυτές ήταν μόνο μερικές από τις πιο φιλόδοξες —και συχνά καταδικασμένες— εφευρέσεις της Ατομικής Εποχής. Από τα πυρηνοκίνητα άρματα και τα αυτοκίνητα έως τα «ειρηνικά» εκρηκτικά έργα μηχανικής, οι προσπάθειες αυτές συμπύκνωσαν το ανθρώπινο δαιμόνιο αλλά και την αφέλεια της εποχής. Αν και οι περισσότερες δεν ξεπέρασαν το στάδιο του πρωτοτύπου, υπενθυμίζουν πόσο κοντά βρέθηκε η ανθρωπότητα στο να ζήσει —και να ταξιδέψει— κυριολεκτικά πάνω στην πυρηνική ενέργεια.
www.worldenergynews.gr
Παρότι ο καταστροφικός της χαρακτήρας είχε ήδη αποδειχθεί στον πόλεμο, η υπόσχεση για φθηνή και σχεδόν ανεξάντλητη ενέργεια άνοιξε τον δρόμο για ένα πλήθος μη στρατιωτικών εφαρμογών, από τη μετακίνηση μέχρι τη βιομηχανία και την τεχνολογία.
Τροφοδοτούμενοι από τον Ψυχρό Πόλεμο και την πίστη στην επιστημονική πρόοδο, μηχανικοί και φυσικοί επανασχεδίασαν τα πάντα μέσα από το πρίσμα της πυρηνικής ενέργειας — από τα αεροσκάφη και τα αυτοκίνητα μέχρι τα άρματα μάχης και τα διαστημόπλοια.
Το Interesting Engineering, παρουσιάζει μερικές από τις πιο φιλόδοξες, αλλά τελικά ξεχασμένες, εφευρέσεις που δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν το στάδιο του σχεδίου.
NB-36H: Η άνοδος και πτώση του πυρηνικού αεροπλάνου
Το NB-36H, επίσημα γνωστό ως Convair NB-36H “Crusader”, ήταν ένα πειραματικό αεροσκάφος που δοκιμάστηκε στις αρχές του Ψυχρού Πολέμου για να διερευνηθεί η δυνατότητα πτήσης με πυρηνική πρόωση.
Χτισμένο πάνω σε ένα τροποποιημένο Convair B-36 “Peacemaker”, το αεροσκάφος διέθετε έναν μικρό πυρηνικό αντιδραστήρα, ο οποίος ωστόσο δεν τροφοδοτούσε απευθείας τους κινητήρες.
Ο σκοπός του ήταν να μελετηθεί η προστασία από την ακτινοβολία και η ασφάλεια των πληρωμάτων. Για τον λόγο αυτό, το πιλοτήριο περιβαλλόταν από 12 τόνους μολύβδου και καουτσούκ, ενώ τα παράθυρα ήταν τριπλά και τα όργανα παρακολουθούνταν εξ αποστάσεως.
Παρά τις 47 δοκιμαστικές πτήσεις, οι φόβοι για διαρροή ραδιενέργειας σε περίπτωση συντριβής οδήγησαν στην ακύρωση του προγράμματος το 1957, τερματίζοντας το όνειρο του πυρηνοκίνητου βομβαρδιστικού.
Project Orion: Το διαστημόπλοιο που θα κινούταν με πυρηνικές εκρήξεις
Το “Project Orion” ήταν ένα ριζοσπαστικό αμερικανικό σχέδιο για διαστημική πρόωση μέσω «πυρηνικών παλμών». Η ιδέα προέβλεπε τη χρήση μικρών, ελεγχόμενων πυρηνικών εκρήξεων πίσω από ένα τεράστιο μεταλλικό μηχάνημα που έδινε «ώθηση» για να προωθείται το σκάφος στο Διάστημα.
Υπό την καθοδήγηση του φυσικού Φρίμαν Ντάισον και με τη στήριξη της General Atomics, το Orion σχεδιάστηκε σε εκδόσεις από 100 έως 10.000 τόνους, ικανό —τουλάχιστον στη θεωρία— να φτάσει στον Άρη μέσα σε λίγες εβδομάδες ή ακόμη και στο Άλφα Κενταύρου σε μια ανθρώπινη ζωή.
Η Συνθήκη Μερικής Απαγόρευσης Πυρηνικών Δοκιμών του 1963, που απαγόρευσε τις πυρηνικές εκρήξεις στο Διάστημα, σφράγισε οριστικά τη μοίρα του. Ωστόσο, παραμένει ένα από τα πιο τολμηρά τεχνικά οράματα του 20ού αιώνα.
Chrysler TV-8: Το άρμα μάχης της πυρηνικής φαντασίας
Το Chrysler TV-8 υπήρξε ένα πειραματικό σχέδιο για άρμα μάχης της δεκαετίας του ’50, που στόχευε στη μέγιστη ευελιξία και αυτονομία — ακόμη και με πυρηνική πρόωση. Το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό του ήταν ο οβάλ πύργος του, ο οποίος περιείχε το πλήρωμα, το πυροβόλο των 90 χιλιοστών, τον κινητήρα και το σύστημα μετάδοσης.
Όλα αυτά βρίσκονταν μέσα σε μια αδιάβροχη κάψουλα που μπορούσε να επιπλέει και να κινείται ηλεκτρικά στο νερό. Οι μηχανικοί οραματίζονταν μελλοντικές εκδόσεις που θα τροφοδοτούνταν από μικρό πυρηνικό αντιδραστήρα. Το σχέδιο εγκαταλείφθηκε το 1956, καθώς κρίθηκε τεχνικά πολύπλοκο και στρατιωτικά μη πρακτικό.
Ford Nucleon: Το αυτοκίνητο που θα κινούνταν με ουράνιο
Στη δεκαετία του 1950, η Ford παρουσίασε το “Nucleon”, ένα φουτουριστικό πρωτότυπο αυτοκίνητο που φανταζόταν ένα μέλλον όπου τα ιδιωτικά οχήματα θα κινούνταν με πυρηνική ενέργεια.
Το Nucleon σχεδιάστηκε να διαθέτει έναν μικρό, αποσπώμενο πυρηνικό αντιδραστήρα στο πίσω μέρος, ικανό να τροφοδοτεί το όχημα για 8.000 χιλιόμετρα χωρίς ανεφοδιασμό. Ο σχεδιασμός του, εμπνευσμένος από την αεροδυναμική της εποχής των τζετ, τοποθετούσε την καμπίνα των επιβατών όσο το δυνατόν πιο μακριά από την πηγή ακτινοβολίας.
Παρά τη φαντασμαγορία του σχεδίου, η ιδέα έμεινε στο χαρτί λόγω φόβων για ασφάλεια, τεχνικών ορίων στη σμίκρυνση αντιδραστήρων και έντονης δημόσιας ανησυχίας.
Οι ραδιενεργές μπάλες του γκολφ που «δεν χάνονταν ποτέ»
Μέσα στο 1950, ο Δρ. Ουίλιαμ Λ. Ντέιβιντσον της B.F. Goodrich παρουσίασε μια αλλόκοτη εφεύρεση: μπάλες του γκολφ με ίχνη ραδιενεργών ισοτόπων, ώστε να μπορούν να εντοπιστούν με έναν μετρητή Geiger.
Η ιδέα υπόσχονταν ότι οι παίκτες δεν θα έχαναν ποτέ ξανά την μπάλα τους — αρκεί να ακολουθούσαν τον χαρακτηριστικό ήχο του μετρητή. Αν και η ποσότητα ραδιενέργειας ήταν μικρή, οι πρακτικές δυσκολίες και το κόστος του εξοπλισμού σήμαιναν ότι η εφεύρεση έμεινε μια απλή περιέργεια της εποχής, σύμβολο της αφελούς πίστης πως η πυρηνική ενέργεια μπορούσε να βελτιώσει ακόμη και το γκολφ.
«Project Plowshare»: η πολιτική μηχανική σε πυρηνικό επίπεδο
Το «Project Plowshare» ήταν μία από τις φιλόδοξες απόπειρες της αμερικανικής κυβέρνησης να βρει ειρηνικές χρήσεις για πυρηνικές εκρήξεις.
Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Atoms for Peace», επιστήμονες πρότειναν τον ελεγχόμενο εκρηκτικό χειρισμό με πυρηνικά για τεράστια έργα πολιτικού μηχανικού, όπως το σκάψιμο καναλιών, η δημιουργία λιμένων, η διέγερση παραγωγής φυσικού αερίου και ακόμη και οι μεταλλευτικές εργασίες.
Πρώιμες δοκιμές της δεκαετίας του 1960, όπως τα «Project Gnome» και «Sedan», έδειξαν τεχνική δυνατότητα αλλά απέβησαν περιβαλλοντικά καταστροφικές, καθώς διασκόρπισαν ραδιενεργό ρύπο στον χώρο των δοκιμών και πέραν αυτού.
Παρά τις συζητήσεις για χρήση πυρηνικών εκρήξεων για τη χάραξη ενός δεύτερου καναλιού του Παναμά ή τη διαμόρφωση αλάτων αλυσίδων λιμένων στην Αλάσκα, οι ανησυχίες του κοινού για την ακτινοβολία και οι διεθνείς συνθήκες οδήγησαν τελικά στο κλείσιμο του προγράμματος — μάλλον για καλό, εκ των υστέρων.
«Davy Crockett»: Αντιαρματικός πυρηνικός πυροβολητής;
Το «Davy Crockett» ήταν ένα από τα μικρότερα —και ίσως πιο ανησυχητικά— πυρηνικά όπλα που κατασκευάστηκαν ποτέ. Σχεδιασμένο για χρήση από τις χερσαίες δυνάμεις του αμερικανικού στρατού κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, επρόκειτο για ένα σύστημα χωρίς ανάκρουση ικανό να εκτοξεύσει πυρηνική κεφαλή με απόδοση μόλις 10–20 τόνων TNT. Το όπλο υπήρχε σε δύο εκδόσεις: την «ελαφριά» τρίποδη M-28 και τη «βαριά» M-29 που τοποθετούνταν σε τζιπ, και οι δύο ικανές να εκτοξεύσουν την κεφαλή W54 σε απόσταση έως 4 χιλιομέτρων.
Σχεδιασμένο για να ανακόπτει σμήνη σοβιετικών αρμάτων στην Ευρώπη, το όπλο όμως αποτελούσε σοβαρό κίνδυνο ακόμη και για τους ίδιους τους χειριστές του, λόγω του περιορισμένου βεληνεκούς έκρηξης και του κινδύνου έκθεσης σε ακτινοβολία. Αν και ποτέ δεν χρησιμοποιήθηκε σε μάχη, το «Davy Crockett» συμβολίζει την ακραία πίστη της εποχής στην τακτική πυρηνική αποτροπή.
Οι πυρηνικές νάρκες ξηράς
Στο αποκορύφωμα της ψυχροπολεμικής παράνοιας, τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Σοβιετική Ένωση ανέπτυξαν πυρηνικές «νάρκες» εδάφους —πιο σωστά, πυρηνικά εκρηκτικά μηχανήματα αποσύνθεσης— σχεδιασμένα να καταστρέφουν προελαύνοντες εχθρικούς σχηματισμούς ή να αποκλείουν εδάφη. Μια αμερικανική παραλλαγή, γνωστή ως Special Atomic Demolition Munition (SADM), ήταν μια συμπαγής συσκευή τόσο μικρή ώστε να χωρά σε ένα μεγάλο σακίδιο πλάτης και ζύγιζε περίπου 26,5 κιλά.
Σκοπός τους ήταν η εξολόθρευση κρίσιμων οδικών διόδων, γεφυρών ή λιμένων σε περίπτωση σοβιετικής εισβολής, με σχέδια να πέφτουν στρατιώτες με αλεξίπτωτο, να το τοποθετούν και να διαφεύγουν.
Παρά τα πρακτικά ζητήματα, σύμφωνα με ορισμένες αναφορές τέτοια όπλα είχαν αναπτυχθεί σε περιόδους μεταξύ 1964 και 1988 σε διάφορα μέτωπα, από την Ευρώπη μέχρι την Κορέα και τα Υψίπεδα του Γκολάν.
Οι αεροπορικά εκτοξευόμενες ICBM ήταν σχεδόν πραγματικότητα
Καθώς οι στρατηγικοί σχεδιαστές του Ψυχρού Πολέμου αναζητούσαν πιο ευέλικτα συστήματα παράδοσης πυρηνικών, μελετήθηκε η ιδέα των διαστημικών —πλέον— αεροεκτοξευόμενων διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων (ICBM). Το σενάριο προέβλεπε τεράστια μεταγωγικά αεροσκάφη, όπως το Lockheed C-5 Galaxy, να μεταφέρουν και να εκτοξεύουν πλήρους μεγέθους πυραύλους από μεγάλο ύψος, μακριά από ευάλωτους χερσαίους σιλό.
Η ιδέα υπόσχονταν αυξημένη επιβιωσιμότητα και ευελιξία, αλλά τεχνικές, πολιτικές και στρατηγικές αβεβαιότητες εμπόδισαν την υλοποίησή της σε ευρεία κλίμακα.
Η ιδέα των αεροεκτοξευόμενων διηπειρωτικών πυραύλων (ICBM) είχε παρουσιαστεί ως η απόλυτη «κινητή αποτροπή» — ένα σύστημα σχεδόν άτρωτο σε πρώτο πλήγμα, αφού οι πύραυλοι θα μπορούσαν να εκτοξευθούν από απρόβλεπτες τοποθεσίες οπουδήποτε στον κόσμο.
Στο πλαίσιο του Air Mobile Feasibility Program το 1974, οι ΗΠΑ πραγματοποίησαν με επιτυχία την εκτόξευση ενός πυραύλου Minuteman από ένα μεταγωγικό C-5A Galaxy πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό, αποδεικνύοντας ότι το εγχείρημα ήταν τεχνικά εφικτό.
Ωστόσο, το σχέδιο κρίθηκε υπερβολικά επικίνδυνο και δαπανηρό για να εφαρμοστεί σε επιχειρησιακή βάση. Η ιδέα επανήλθε κατά διαστήματα τις επόμενες δεκαετίες, αλλά ποτέ δεν προχώρησε πέρα από το στάδιο των δοκιμών.
Αυτές ήταν μόνο μερικές από τις πιο φιλόδοξες —και συχνά καταδικασμένες— εφευρέσεις της Ατομικής Εποχής. Από τα πυρηνοκίνητα άρματα και τα αυτοκίνητα έως τα «ειρηνικά» εκρηκτικά έργα μηχανικής, οι προσπάθειες αυτές συμπύκνωσαν το ανθρώπινο δαιμόνιο αλλά και την αφέλεια της εποχής. Αν και οι περισσότερες δεν ξεπέρασαν το στάδιο του πρωτοτύπου, υπενθυμίζουν πόσο κοντά βρέθηκε η ανθρωπότητα στο να ζήσει —και να ταξιδέψει— κυριολεκτικά πάνω στην πυρηνική ενέργεια.
www.worldenergynews.gr
