Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature Geoscience αποκαλύπτει ότι το Ανατολικό Ανταρκτικό Φύλλο Πάγου (EAIS) βίωσε μια σημαντική υποχώρηση πριν από περίπου 9.000 χρόνια, η οποία προκλήθηκε από μια ισχυρή ανατροφοδότηση μεταξύ του λιωσίματος των πάγων και των ωκεάνιων ρευμάτων. Με επικεφαλής τον καθηγητή Yusuke Suganuma του Εθνικού Ινστιτούτου Πολικών Ερευνών (NIPR) και του Μεταπτυχιακού Πανεπιστημίου Προηγμένων Σπουδών (SOKENDAI), η ερευνητική ομάδα ανακάλυψε ότι τα θερμά βαθιά νερά που ρέουν στις παράκτιες περιοχές της Ανατολικής Ανταρκτικής προκάλεσαν κατάρρευση των παγοκρηπίδων, η οποία με τη σειρά της επιτάχυνε την απώλεια πάγου στην ενδοχώρα.
Oι πάγοι λιώνουν σε πολλές περιοχές
Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η υποχώρηση των πάγων της Ανταρκτικής δεν περιορίζεται σε μία περιοχή, αλλά μπορεί να εξαπλωθεί σε όλες τις περιοχές μέσω ωκεάνιων δεσμών, ενισχύοντας την απώλεια πάγου σε ηπειρωτική κλίμακα. Αυτή η διαδικασία, κατά την οποία το νερό που λιώνει από μια περιοχή επιταχύνει την τήξη αλλού, είναι γνωστή ως «καταρρακτώδης θετική ανατροφοδότηση». Η κατανόηση αυτής της αλυσιδωτής αντίδρασης προσφέρει κρίσιμη εικόνα για το γιατί τα παγοκαλύμματα της Ανταρκτικής μπορεί να είναι εγγενώς ασταθή, τόσο στο μακρινό παρελθόν όσο και στη σύγχρονη εποχή.
Ανακατασκευή της Κατάρρευσης Αρχαίου Πάγου
Η μελέτη ξεκίνησε να εντοπίζει τι προκάλεσε την απώλεια πάγου μεγάλης κλίμακας στην Ανατολική Ανταρκτική πριν από χιλιάδες χρόνια.
Το Ανατολικό Ανταρκτικό Παγωμένο Στρώμα, το οποίο περιέχει πάνω από το ήμισυ του γλυκού νερού της Γης, ήδη χάνει πάγο σε ορισμένες παράκτιες ζώνες σήμερα. Η γνώση του πώς αυτά τα τεράστια συστήματα πάγου αντέδρασαν σε προηγούμενες θερμές περιόδους παρέχει πολύτιμες ενδείξεις για το μέλλον τους υπό τη σύγχρονη κλιματική αλλαγή. Για να εντοπίσει αυτή την ιστορία, η ομάδα ανέλυσε πυρήνες θαλάσσιων ιζημάτων που συλλέχθηκαν από τον κόλπο Lützow-Holm, κοντά στον σταθμό Syowa της Ιαπωνίας κατά μήκος της ακτής Sôya. Αυτά συνδυάστηκαν με γεωλογικές και γεωμορφολογικές έρευνες σε όλη την Dronning Maud Land.
Τα ιζήματα ελήφθησαν μέσω δεκαετιών Ιαπωνικών Ανταρκτικών Ερευνητικών Αποστολών (JARE) μεταξύ 1980 και 2023, συμπεριλαμβανομένης πρόσφατης δειγματοληψίας από το παγοθραυστικό Shirase. Χρησιμοποιώντας ιζηματολογικές, μικροπαλαιοντολογικές και γεωχημικές αναλύσεις, μαζί με μετρήσεις των αναλογιών ισοτόπων βηρυλλίου (10Be/9Be), οι ερευνητές ανακατασκεύασαν τις προηγούμενες περιβαλλοντικές αλλαγές στον κόλπο. Τα δεδομένα τους δείχνουν ότι πριν από περίπου 9.000 χρόνια, θερμά Περιπολικά Βαθιά Νερά (CDW) εισέβαλαν στον κόλπο, οδηγώντας στην κατάρρευση των πλωτών παγοκρηπίδων. Μόλις αυτά τα ράφια διασπάστηκαν, η απώλεια της δομικής τους στήριξης επέτρεψε στον εσωτερικό πάγο να επιταχυνθεί προς τη θάλασσα.
Μια καταρρακτώδη ανατροφοδότηση του ωκεανού
Για να προσδιορίσουν γιατί τα ζεστά βαθιά νερά εντάθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μοντέλα κλιματικής και ωκεάνιας κυκλοφορίας. Αυτές οι προσομοιώσεις έδειξαν ότι το νερό από το λιώσιμο των πάγων από άλλες περιοχές της Ανταρκτικής, συμπεριλαμβανομένης της παγοκρηπίδας Ross, εξαπλώθηκε σε όλο τον Νότιο Ωκεανό. Αυτή η εισροή γλυκού νερού ανανέωσε την επιφάνεια του ωκεανού, ενισχύοντας την κάθετη στρωματοποίηση και εμποδίζοντας την ανάμειξη του κρύου επιφανειακού νερού προς τα κάτω.
Ως αποτέλεσμα, τα ζεστά βαθιά νερά μπόρεσαν να κινηθούν πιο εύκολα προς την ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα της Ανατολικής Ανταρκτικής. Αυτό δημιούργησε έναν ενισχυτικό κύκλο: το νερό από το λιώσιμο των πάγων αύξησε τη στρωματοποίηση, η οποία με τη σειρά της ενίσχυσε την εισροή θερμού νερού, προκαλώντας ακόμη μεγαλύτερη τήξη. Τα μοντέλα καταδεικνύουν ότι αυτό το είδος διασυνδεδεμένης «καταρρακτώδους ανατροφοδότησης» θα μπορούσε να επιτρέψει την τήξη σε έναν τομέα της Ανταρκτικής για να προκαλέσει ή να επιταχύνει την απώλεια πάγου σε άλλους μέσω μεγάλης κλίμακας μοτίβων κυκλοφορίας των ωκεανών.
Μια προειδοποίηση που αντηχεί σε χιλιετίες
Η έρευνα παρέχει μερικές από τις πιο σαφείς ενδείξεις μέχρι στιγμής ότι το στρώμα πάγου της Ανταρκτικής μπορεί να υποστεί αυτοενισχυόμενη, εκτεταμένη τήξη όταν ο πλανήτης θερμαίνεται. Παρόλο που το γεγονός συνέβη στην πρώιμη Ολόκαινο εποχή, όταν οι παγκόσμιες θερμοκρασίες ήταν φυσικά υψηλότερες από ό,τι κατά την τελευταία Εποχή των Παγετώνων, οι ίδιες φυσικές διεργασίες είναι σχετικές σήμερα.
Οι σύγχρονες παρατηρήσεις δείχνουν ότι τμήματα του Δυτικού Ανταρκτικού Φύλλου Πάγου - όπως οι παγετώνες Thwaites και Pine Island - ήδη υποχωρούν γρήγορα καθώς θερμό βαθύ νερό εισβάλλει από κάτω τους. Εάν παρόμοιες καταρρακτώδεις αναδράσεις συμβαίνουν τώρα, η τοπική τήξη θα μπορούσε να εξαπλωθεί και να επιταχύνει τη συνολική απώλεια πάγου, συμβάλλοντας στην ταχύτερη άνοδο της παγκόσμιας στάθμης της θάλασσας.
www.worldenergynews.gr
