Η ελληνική κυβέρνηση επενδύει 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ σε ένα σχέδιο για τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης ασφάλειας των υδάτων στη χώρα μετά από παρατεταμένη ξηρασία και μείωση της στάθμης των ταμιευτήρων.
Οι κίνδυνοι ενός θερμαινόμενου κλίματος
Η Ελλάδα βιώνει ξηρά καλοκαίρια και χειμώνες. Αυτό έχει οδηγήσει σε μείωση των μέσων όρων βροχοπτώσεων, υψηλές θερμοκρασίες και ελάχιστη ή καθόλου χιονοκάλυψη. Όπως όλες οι χώρες, η Ελλάδα βιώνει αυξανόμενη ζήτηση, αν και χωρίς την αύξηση του πληθυσμού που βιώνουν άλλες χώρες.
Η ζήτηση για ύδρευση, αποχέτευση, διαχείριση αποβλήτων και δραστηριότητες αποκατάστασης έχει αυξηθεί σύμφωνα με δύο μετρήσεις που μετρήθηκαν από την Ελληνική Στατιστική Αρχή. Δημοσιεύτηκε το 2025 και καλύπτει δεδομένα για τα έτη 2016 έως 2022, η αρχή μέτρησε τόσο τα μη επικίνδυνα όσο και τα επικίνδυνα απόβλητα που παράγονται από «διαφορετικούς κλάδους οικονομικής δραστηριότητας». Μετρημένα σε χιλιάδες τόνους, τα μη επικίνδυνα απόβλητα αυξήθηκαν κατά την περίοδο από 1.669 σε 3.835 χιλιάδες τόνους, ενώ τα επικίνδυνα απόβλητα αυξήθηκαν από 135.389 σε 151.457.
H ζήτηση για νερό συνεχίζει να αυξάνει
Ακόμα και με σταθερό πληθυσμό, η ζήτηση για νερό και επεξεργασία νερού συνεχίζει να αυξάνεται. Σε συνδυασμό με τον καυτό ξηρό καιρό για παρατεταμένες περιόδους, με περιστασιακά ακραία καιρικά φαινόμενα, τα ζητήματα ασφάλειας των υδάτων βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της σκέψης της ελληνικής κυβέρνησης.
Η Ελλάδα είναι ιδρυτικό μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υδάτων. Μαζί με επτά άλλα έθνη, τα μέλη εργάζονται για την προώθηση της συνεργασίας μεταξύ κυβερνήσεων, επιχειρήσεων στον τομέα των υδάτων και άλλων οργανισμών σε μια προσπάθεια να διασφαλίσουν βιώσιμα αποθέματα νερού.
Ο συναγερμός για τη λίμνη Μόρνο
Ένας από τους κύριους δείκτες ασφάλειας των υδάτων είναι το επίπεδο των αποθεμάτων στη λίμνη Μόρνου, μια γιγάντια δεξαμενή στην περιοχή της Αττικής που παρέχει την κύρια παροχή νερού για το λεκανοπέδιο της Αθήνας και, κατά συνέπεια, ένα μεγάλο ποσοστό του συνολικού πληθυσμού της Ελλάδας.
Σύμφωνα με την ΕΥΔΑΠ, τα δορυφορικά δεδομένα από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών επιβεβαίωσαν ότι η λίμνη περιείχε 156.996.000 m3, όταν μετρήθηκαν στις 23 Οκτωβρίου 2025. Αυτό αντιπροσώπευε τη χαμηλότερη στάθμη της λίμνης εδώ και 15 χρόνια και μια πτώση 45% σε σύγκριση με την ίδια ημερομηνία το 2024. Η επιφάνεια της τεχνητής λίμνης έχει μειωθεί τόσο πολύ που έχει αποκαλύψει χωριά που βυθίστηκαν όταν δημιουργήθηκε η δεξαμενή.
Μιλώντας στο Πρακτορείο Orange Press, ο Κώστας Λαγκουβάρδος, διευθυντής έρευνας στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, εξήγησε ορισμένους από τους λόγους για την υποβάθμιση της λίμνης, συμπεριλαμβανομένης της πολύ κάτω από το μέσο όρο κάλυψης χιονιού, η οποία έχει μειώσει την παροχή νερού από το λιώσιμο των πάγων. Πρόσθεσε: «Οι βροχοπτώσεις φέτος ήταν από τις χαμηλότερες των τελευταίων 10 ετών».
Το πρώτο στάδιο: ένα τριακονταετές σχέδιο
Νωρίτερα το 2025, η ελληνική κυβέρνηση ξεκίνησε μια εθνική στρατηγική για τα ύδατα, σχεδιασμένη να αντιμετωπίσει τις αυξανόμενες προκλήσεις που αντιμετώπιζε. Η στρατηγική υιοθετεί μια επενδυτικά προσανατολισμένη προσέγγιση στη διαχείριση των υδάτων, η οποία αντικαθιστά το τρέχον κατακερματισμένο σύστημα με μια κεντρική, εθνική πολιτική.
Το κλειδί της στρατηγικής είναι μια προσέγγιση πέντε πυλώνων για τον εκσυγχρονισμό της προσέγγισης της χώρας στην παραγωγή, τη διανομή και τη διατήρηση του νερού, προωθώντας την καλύτερη συνεργασία μεταξύ των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας και των τοπικών αρχών, εστιάζοντας στη βιωσιμότητα και την αυξανόμενη χρήση τεχνολογιών όπως η αφαλάτωση, όλες σχεδιασμένες για την εξασφάλιση νερού για τις επόμενες τρεις δεκαετίες.
Η ασφάλεια των υδάτων στην Ελλάδα θα βασιστεί στους ακόλουθους πέντε πυλώνες:
Επιβεβαίωση του νερού ως δημόσιου αγαθού, σύμφωνα με το Ελληνικό Σύνταγμα. Εξασφάλιση οικονομικά βιώσιμων υπηρεσιών ύδρευσης, άρδευσης και αποχέτευσης με δίκαιη τιμολόγηση.
Κεντρικός σχεδιασμός και διαχείριση έργων μεγάλης και μικρής κλίμακας.
Άμεσες βραχυπρόθεσμες δράσεις κατά τους επόμενους έξι μήνες, υποστηριζόμενες από μια εκστρατεία ευαισθητοποίησης του κοινού.
Υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένης της ανακύκλωσης, της επαναχρησιμοποίησης και της αφαλάτωσης.
Σύμφωνα με το Φίλτρο Κινδύνου Νερού του WWF, η Ελλάδα κατατάσσεται πολύ ψηλά στο βασικό μέτρο πίεσης νερού. Αυτό μετρά την αναλογία των συνολικών αντλήσεων επιφανειακών και υπόγειων υδάτων προς το διαθέσιμο ανανεώσιμο νερό. Η Ελλάδα βρίσκεται επίσης στις 25 χώρες που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο πίεσης νερού, σύμφωνα με τον Άτλαντα Κινδύνου Νερού Υδραγωγείων του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Έρευνας.
Επένδυση για 30 χρόνια
Εμπίπτοντας τόσο στον πυλώνα «Άμεση δράση» όσο και στον πυλώνα «Κεντρικός σχεδιασμός και διαχείριση», η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα επενδύσει 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ για την εξασφάλιση νερού.
Οι επενδύσεις θα χρησιμοποιηθούν για μια μεγάλη ποικιλία έργων, συμπεριλαμβανομένης της διοχέτευσης νερού μέσω σηράγγων από δύο τραμ αγωγούς σε μια δεξαμενή στη δυτική Ελλάδα, χρησιμοποιώντας μονάδες αφαλάτωσης - με εγκαταστάσεις στη Θίσβη, το Λαύριο και τη Νέα Πέραμο υπό εξέταση - μειώνοντας την απώλεια νερού λόγω διαρροών, και διανοίγοντας πηγάδια για την εξασφάλιση νερού για την Αθήνα. Άλλα μέτρα περιλαμβάνουν την ανάληψη του δικτύου άρδευσης της χώρας από την ΕΥΔΑΠ και μια άλλη μεγάλη εταιρεία κοινής ωφέλειας, την ΕΥΑΘ, διαχειριζόμενη αποτελεσματικά τις πολλές μικρότερες τοπικές εταιρείες κοινής ωφέλειας που είναι σήμερα υπεύθυνες.
