Οι οικονομικές κρίσεις, οι πανδημίες, οι πόλεμοι, η πολιτική αστάθεια αποτελούν έκτακτα γεγονότα που καλείται να αντιμετωπίσει η κοινωνία μας. Ανέκαθεν, η αντιμετώπιση μιας κρίσης μπορεί να έχει διττή προσέγγιση: είτε εστιάζοντας στα αδιέξοδα που αυτή δημιουργεί, αντιμετωπίζοντάς τη ως τροχοπέδη, είτε μετατρέποντάς την σε ευκαιρία για αλλαγή, λαμβάνοντας παράλληλα μέτρα για τον μετριασμό των επιπτώσεών της.
Κανείς δεν φανταζόταν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ούτε την έκταση των συνεπειών της, παρόλο που σημάδια υπήρχαν και πριν την κήρυξη του πολέμου, με την σταδιακή αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου από το καλοκαίρι του 2021. Όσον αφορά τον κλάδο της ενέργειας, ο πόλεμος αποκάλυψε τις συνέπειες της ενεργειακής εξάρτησης από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα. Φάνηκε ότι η Ευρώπη καθυστέρησε την ενεργειακή μετάβαση και την ανάπτυξη των Α.Π.Ε, βασιζόμενη σε μεγάλο βαθμό στο εισαγόμενο φυσικό αέριο.
Η συγκεκριμένη κρίση λοιπόν πρέπει να λειτουργήσει ως ευκαιρία για καθολική αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο παράγουμε ενέργεια πανευρωπαϊκά. Το ίδιο πρέπει να κάνει και η Ελλάδα εκμεταλλευόμενη το πλούσιο ανανεώσιμο δυναμικό της. Οι τεχνολογίες αξιοποίησής του (ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά, υδροηλεκτρικά κλπ) είναι ώριμες, γνωστές και ασφαλείς. Η χρηματοδότηση από τράπεζες και άλλα ιδιωτικά κεφάλαια είναι διαθέσιμη. Το κατασκευαστικό και επενδυτικό δυναμικό στην Ελλάδα μπορεί να παραδώσει τους φιλόδοξους, θεσπισμένους και υπό αναθεώρηση, στόχους. Δεν είναι τυχαίο ότι φέτος, για πρώτη φορά στην ιστορία, η παραγωγή ρεύματος από Ανανεώσιμες Πηγές στην Ελλάδα ξεπέρασε την αντίστοιχη παραγωγή από φυσικό αέριο (χωρίς να συνυπολογίζονται τα μεγάλα υδροηλεκτρικά). Με συνολική παραγωγή 13.238 GWh για τους 8 πρώτους μήνες του έτους, οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ξεπέρασαν κάθε άλλη πηγή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, αφήνοντας στη δεύτερη θέση το φυσικό αέριο με 13.150 GWh.
Το παραπάνω γεγονός αποδεικνύει έμπρακτα ότι μία αναπάντεχη και έκτακτη, λόγω του πολέμου, κρίση μπορεί να μετατραπεί σε ευκαιρία. Ότι με την μεγάλη παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας, εν μέσω ενεργειακής κρίσης και γενικότερης πολιτικής ανασφάλειας, η Ελλάδα μπορεί να καταφέρει να γίνει ενεργειακός εξαγωγός στις γειτονικές χώρες. Εύκολα μπορεί κανείς να αναλογιστεί τις δυνατότητες και τις ευκαιρίες για ενεργειακή ανεξαρτησία και οικονομική ανάπτυξη που θα έχει η χώρα μας σε περίπτωση που πολλαπλασιάσει τις Α.Π.Ε.
Για να συμβεί αυτό πρέπει να διασφαλιστεί η άμεση υλοποίηση των ώριμων επενδύσεων Α.Π.Ε. που αντιμετωπίζουν, εξαιτίας του πληθωρισμού, σημαντικές αυξήσεις στο κόστος κατασκευής και χρηματοδότησης.
Φθηνή ενέργεια
Εκτός από ενεργειακή ανεξαρτησία και ανάπτυξη, οι ανανεώσιμες παρέχουν πολύ φθηνό ηλεκτρισμό με σταθερό και γνωστό κόστος που δεν εξαρτάται από τις διεθνείς ισορροπίες. Το κόστος παραγωγής από νέα αιολικά πάρκα στην Ελλάδα είναι της τάξης των 58 ευρώ/ΜWh, όπως προέκυψε από τον τελευταίο διαγωνισμό της ΡΑΕ την 5η Σεπτεμβρίου 2022. Το κόστος αυτό είναι πολλές φορές μικρότερο από την τιμή ηλεκτρισμού στο χρηματιστήριο ενέργειας που έχει εκτοξευθεί πάνω από 400 ευρώ/ΜWh εξαιτίας των ορυκτών καυσίμων. Χάρη σε αυτή τη διαφορά, η Κυβέρνηση μπορεί και διοχετεύει πόρους στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ) και από εκεί να επιδοτεί τα τιμολόγια. Είναι η «Πίστωση ΤΕΜ» που βλέπουμε στους λογαριασμούς.
Το κόστος παραγωγής ρεύματος από τα νέα αιολικά πάρκα είναι 8,5 φορές μικρότερο από το κόστος που βαρύνει τους καταναλωτές για την ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο και 3,5 περίπου φορές μικρότερο από λιγνίτη. Αυτό προκύπτει με απλή σύγκριση της τιμής αμοιβής των αιολικών πάρκων (58 €/ΜWh) και της τιμής που αποζημιώνονται οι συμβατικοί ηλεκτροπαραγωγοί τον Οκτώβριο 2022 σύμφωνα και πάλι με τις τιμές που ανακοινώνει η ΡΑΕ κάθε μήνα (499 €/ΜWh για το φυσικό αέριο και 190 €/ΜWh για το λιγνίτη)
Το μεγάλο αυτό οικονομικό όφελος που προσφέρουν τα αιολικά πάρκα στους καταναλωτές απεικονίζεται στο διάγραμμα.
Αιολική ενέργεια και κοινωνική αποδοχή
Το όφελος που θα υπήρχε αν είχαμε περισσότερη αιολική ενέργεια θα ήταν μεγαλύτερο για την κοινωνία. Παρόλο που σε αρκετές περιπτώσεις φαίνεται ότι υπάρχει αντίδραση απέναντι στην εγκατάσταση αιολικών πάρκων σε διάφορες περιοχές στη χώρα μας, οι μετρήσεις δείχνουν ότι η πλειοψηφία των Ελλήνων έχουν δει αυτό το όφελος και είναι θετικά διακείμενοι απέναντι στις καθαρές πηγές ενέργειας. Αυτό φαίνεται σε πληθώρα δημοσκοπήσεων με πιο πρόσφατες εκείνες της Opinion Poll για το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα PARIS REINFORCE (Μάιος 2021) και του Εργαστηρίου Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων του Πολυτεχνείου Κρήτης (Απρίλιος 2021). Πάνω από το 60% των πολιτών είναι θετικοί απέναντι στα αιολικά έργα (έναντι 20% που είναι επιφυλακτικοί ή αρνητικοί).
Το συμπέρασμα είναι ένα: Απαιτείται μια ενεργειακή επανάσταση. Πρέπει να αντικαταστήσουμε τα ακριβά με τα φθηνά. Ας δούμε αυτή την ενεργειακή κρίση ως ευκαιρία για εθνική ενεργειακή ανεξαρτησία, επενδύοντας στον αέναο και δωρεάν φυσικό πλούτο της χώρας μας αντικαθιστώντας με αυτόν τον τρόπο τα εισαγόμενα με τα εγχώρια.
*Παναγιώτης Παπασταματίου – Έφη Καρρά
Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολική Ενέργειας ΕΛΕΤΑΕΝ
www.worldenergynews.gr
