Βρισκόμαστε στη δίνη μιας πρωτοφανούς παγκόσμιας ενεργειακής κρίσης που είχε ήδη αρχίσει να διαφαίνεται αρκετό καιρό πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ο πόλεμος ήρθε να μεγεθύνει περαιτέρω τα όποια προβλήματα ενεργειακής επάρκειας και σήμερα η Ευρώπη βρίσκεται σε δεινή κατάσταση, καθώς καλείται υπό καθεστώς επείγουσας και επιτακτικής ανάγκης να υποκαταστήσει ολοκληρωτικά την τροφοδοσία της από το ρωσικό φυσικό αέριο. Για να συμβεί αυτό, και χωρίς να διακινδυνεύσει την επάρκεια ενεργειακής της τροφοδοσίας, χρειάζεται να υπάρξει μείωση της ζήτησης και ταυτόχρονα να ανευρεθούν εναλλακτικές πηγές τροφοδοσίας.
Ήδη παρατηρείται μείωση της ζήτησης ως αποτέλεσμα των πολύ υψηλών τιμών στις αγορές, αλλά σε καμιά περίπτωση αυτή η επιλογή δεν αποτελεί μια εφικτή και βιώσιμη λύση, καθώς θέτει σε κίνδυνο την οικονομική ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα του ευρωπαϊκού βιομηχανικού τομέα. Ταυτόχρονα, η τροφοδοσία από εναλλακτικές πηγές ενέργειας δεν κρίνεται επί του παρόντος επαρκής ώστε να καλύψει τη ζήτηση. Σε αυτό το πλαίσιο συνθηκών, έρχεται να συνεισφέρει τα μέγιστα το υγροποιημένο φυσικό αέριο καθώς προσφέρει στους χρήστες επαρκή ελευθερία και δυνατότητα να απευθυνθούν σε μια παγκόσμια αγορά και να βρουν τις απαιτούμενες ποσότητες ανά πάσα στιγμή, για την κάλυψη τόσο των άμεσων, όσων και των μακροπρόθεσμων αναγκών τους.
Είναι προφανές λοιπόν, ότι το LNG αποτελεί έναν πολύ κρίσιμο συντελεστή στη διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας της ευρύτερης περιοχής. Σήμερα, αλλά και τα επόμενα χρόνια.
Επιπλέον, τους τελευταίους μήνες παρατηρούμε το εξής «παράδοξο». Ενώ βρισκόμαστε σε φάση τεράστιας αβεβαιότητας για την επάρκεια φυσικού αερίου και επομένως οι τιμές του σχετικού δείκτη TTF παραμένουν σε ιδιαιτέρως υψηλά επίπεδα, εν τούτοις μπορούν να βρεθούν στην spot αγορά μεγάλες ποσότητες LNG σε εξαιρετικά ανταγωνιστικές τιμές. Αυτό έγκειται στο γεγονός ότι υπάρχει τόσο μεγάλη συσσώρευση φορτίων LNG που δεν επαρκεί η δυναμικότητα των υφιστάμενων σταθμών αεριοποίησης για την εκφόρτωσή τους. Ξαφνικά, δηλαδή, διαπιστώσαμε ότι ενώ υπάρχει το καύσιμο, αντιμετωπίζουμε στένωση («bottleneck») στις απαιτούμενες υποδομές. Γι’ αυτό άλλωστε η εστίαση όλων των χωρών, από τη Γερμανία μέχρι και την Ελλάδα, έχει στραφεί στη δημιουργία των απαιτούμενων σταθμών αεριοποίησης. Ένας κίνδυνος λοιπόν που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε είναι κατά πόσον, όταν αναπτυχθούν όλες αυτές οι νέες επενδύσεις, θα είναι βιώσιμες σε βάθος χρόνου.
Ας μην ξεχνάμε ότι το φυσικό αέριο παραμένει ένα καύσιμο-γέφυρα για τον τελικό στόχο μας που είναι η απανθρακοποίηση και η στροφή στην πράσινη ενέργεια.
O νέος γεωστρατηγικός ρόλος της Ελλάδας
Σχετικά με τον ρόλο και τη θέση της χώρα μας στο ευρωπαϊκό και διεθνές ενεργειακό τοπίο θα ήθελα να επισημάνω ότι η Ελλάδα έχει αποκτήσει μέσα στο 2022 έναν νέο γεωστρατηγικό ρόλο, καθώς αποτελεί πλέον μια σημαντική νέα πύλη εισόδου για LNG στη Ευρώπη. Οι πολλαπλάσιες σε σχέση με το παρελθόν αφίξεις φορτίων LNG στη Ρεβυθούσα το αποδεικνύουν αυτό με αδιαμφισβήτητο τρόπο.
Η ΔΕΗ, ως ο μεγαλύτερος παραγωγός και προμηθευτής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, έχει εκ θέσεως και εκ φύσεως πολυσήμαντο ρόλο. Κατ’αρχάς, με την τρέχουσα οικονομική της ευρωστία καταφέρνει να στηρίξει αποτελεσματικά την ελληνική κοινωνία, γιατί είναι σε θέση να μπορεί να επωμιστεί το οικονομικό φορτίο που της αναλογεί για τη στήριξη των ελληνικών νοικοκυριών και της βιομηχανίας. Εκτός αυτού, παρέχει τα μέγιστα στην εξασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας της χώρας. Ας μην ξεχνάμε ότι παρότι βρίσκεται σε μια περίοδο απολιγνιτοποίησης του χαρτοφυλακίου της, κατάφερε να δείξει τα απαιτούμενα αντανακλαστικά και την μέγιστη ταχύτητα προσαρμογής στις νέες συνθήκες όταν της ζητήθηκε να διπλασιάσει τη λιγνιτική της παραγωγή ώστε να διασφαλιστεί η ενεργειακή επάρκεια της χώρας. Επέδειξε δε, αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα στην τεράστια μεταβλητότητα τιμών στις ενεργειακές αγορές, την ώρα που πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες – κολοσσοί δεν τα κατάφεραν. Παράλληλα, δεν παρέκκλινε κατ’ελάχιστο από το μακροχρόνιο στρατηγικό σχεδιασμό της.
Συμπερασματικά, η επιτυχία μας θα κριθεί στο κατά πόσον θα μπορέσουμε να βρούμε λύσεις που θα στηρίζονται στους εξής 3 πυλώνες: Την εξασφάλιση ενεργειακής επάρκειας, την οικονομικότητα των λύσεων και τη βιωσιμότητά τους.
Ομολογουμένως, πρόκειται για μια πολύ σύνθετη εξίσωση, αλλά και μια μεγάλη πρόκληση. Η βασική μας εκτίμηση, πάντως, παραμένει ότι αν δεν παρεκκλίνουμε από τους παραπάνω άξονες, τότε θα έχουμε καταφέρει να μετατρέψουμε μια τεράστια παγκόσμια κρίση σε ευκαιρία, θέτοντας τις βάσεις για ένα καθαρό και βιώσιμο ενεργειακό μέλλον.
*O Κωνσταντίνος Νάζος είναι Γενικός Διευθυντής Διαχείρισης Ενέργειας της ΔΕΗ
www.worldenergynews.gr
