Η χώρα μας εμφανίζει μια δυσάρεστη ιδιαιτερότητα σε ό,τι αφορά τις ΑΠΕ. Σε αντίθεση με το εξωτερικό όπου γίνονται συνήθως δεκτές με ανακούφιση, στην Ελλάδα συναντούν έντονες αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες που οδηγούν πολλές φορές σε καθυστερήσεις ή ακόμα και στη ματαίωσή τους.
Οι λόγοι ποικίλλουν: από την έλλειψη ενημέρωσης και την παραπληροφόρηση που συντηρούν το φαινόμενο «not in my backyard» (όχι στη γειτονιά μου), μέχρι τα τοπικά συμφέροντα και τις θεσμικές ελλείψεις, ιδίως στη χωροταξία και τις χρήσεις γης που θέτουν διαρκώς εμπόδια στις επενδύσεις.
Το πρόβλημα επιτείνεται ακόμα περισσότερο από ένα σοβαρό λάθος που επαναλαμβάνουν οι επενδυτές. Πιστεύουν ότι από τη στιγμή που υλοποιούν ένα έργο ΑΠΕ, το περιβαλλοντικό και το κοινωνικό του όφελος είναι αυτονόητο, άρα δεν χρειάζεται να αφιερώσουν χρόνο και προσπάθεια για να πείσουν τις τοπικές κοινωνίες για τη χρησιμότητά του.
Ωστόσο, όπως πολλές φορές έχουμε δει, δεν αρκεί ο επενδυτής να έχει όλα τα στοιχεία και τις έρευνες που τεκμηριώνουν τα οφέλη και τη βιωσιμότητα ενός έργου ΑΠΕ, αν αυτά δεν γίνονται κτήμα της τοπικής κοινωνίας που θα το φιλοξενήσει. Άλλωστε, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό πλαίσιο, οι μεγάλες επενδύσεις οφείλουν να συνοδεύονται από ανάλυση σκοπιμότητας και κοινωνικών επιπτώσεων (social impact assessment), η οποία πρέπει να συζητηθεί ανοικτά με όλους τους φορείς (stakeholders).
Εδώ λοιπόν έγκειται η μεγάλη αξία της επαγγελματικής επικοινωνίας η οποία θα βοηθήσει τις εταιρείες ΑΠΕ, αφενός να θέσουν έγκαιρα το πλαίσιο της δημόσια διαβούλευσης, με τις απαραίτητες εγγυήσεις διαφάνειας, ώστε όλοι οι πολίτες να μπορούν να συμμετάσχουν ισότιμα και δίχως αποκλεισμούς. Αφετέρου, να ενημερώσει ολόπλευρα το κοινό για τη σκοπιμότητα, τις περιβαλλοντικές και τις κοινωνικές επιπτώσεις του έργου, σε κάθε στάδιο της υλοποίησης και της λειτουργίας του.
Ασφαλώς, δεν υπάρχει προκαθορισμένο μοντέλο επικοινωνίας, αφού κάθε επένδυση ΑΠΕ έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες. Αν όμως, ο επενδυτής τηρεί τους κανόνες, έχει κάθε λόγο να επιδιώκει τον διάλογο και την ενημέρωση των πολιτών, αφού δρα σε όφελος του. Όλα δημόσια, όλα ανοικτά! Να ποιο πρέπει να είναι το μότο μιας επένδυσης ΑΠΕ.
Ένας άλλος τομέας που πρέπει να προσέξουν οι εταιρείες ΑΠΕ είναι η εταιρική διακυβέρνηση, το σημείο G δηλαδή, στο τρίπτυχο ESG (Environmental, Social, Governance). Για έναν πολύ βασικό λόγο. Εξαιτίας της φύσης τους οι εταιρείες αυτές βρίσκονται συνέχεια στο μικροσκόπιο του δημόσιου ενδιαφέροντος. Δεν αρκεί λοιπόν να αποδεικνύουν στα χαρτιά την περιβαλλοντική και την κοινωνική ευθύνη, προσκομίζοντας τις σχετικές μελέτες, αλλά να πείθουν διαρκώς ότι τις έχουν ενσωματώσει στην ίδια τους τη λειτουργία.
Σε δραστηριότητες όπως οι ΑΠΕ, η επιχειρηματική ηθική και η αντιμετώπιση της διαφθοράς, η διαφάνεια και η λογοδοσία, ξεφεύγουν από το στενό εταιρικό πλαίσιο και γίνονται ρυθμιστής των σχέσεων της επιχείρησης με το κοινωνικό της περιβάλλον. Η εταιρική διακυβέρνηση, με άλλα λόγια, αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της ταυτότητας και της δημόσιας εικόνας μιας εταιρείας ΑΠΕ και καθορίζει την επιτυχία της.
Υπάρχει όμως και ένας επιπλέον ουσιαστικό λόγος για να υιοθετήσει μια εταιρεία ΑΠΕ αυστηρά κριτήρια ESG: το γεγονός ότι πλέον αποτελούν προϋπόθεση για τους διεθνείς επενδυτές προκειμένου να τοποθετήσουν τα χρήματά τους. Αν δηλαδή μια επιχείρηση ΑΠΕ θέλει να αντλήσει διεθνή κεφάλαια είναι υποχρεωμένη να λειτουργεί με βάση τους κανόνες ESG και να μπορεί να το αποδείξει.
Προσοχή όμως, ESG δεν σημαίνει ένας απολογισμός βιώσιμης ανάπτυξης μια φορά τον χρόνο, όπως δυστυχώς, έχει επικρατήσει στην Ελλάδα, αλλά συγκεκριμένο πλαίσιο και κανόνες, στη βάση διεθνών προτύπων και πιστοποιήσεων.
Συνοψίζοντας, για να κερδίσει μια επένδυση ΑΠΕ την εμπιστοσύνη και τη στήριξη των τοπικών κοινωνιών οφείλει, εκτός από το να τηρεί όλους τους κανόνες, να οργανώσει έγκαιρα και αποτελεσματικά τη δημόσια διαβούλευση, να ενημερώσει σωστά τους πολίτες για τα οφέλη του έργου και κυρίως, να επιδεικνύει χρηστή εταιρική διακυβέρνηση η οποία αποδεικνύει στην πράξη όλα όσα ισχυρίζεται στα λόγια.
Ο κ. Γιάννης Δέτσης είναι Διευθύνων Σύμβουλος της Choose Strategic Communications Partner
Δεκέμβριος 2020 - www.worldenergynews.gr