Σκληρό μπρα ντε φερ για την αποθήκευση άνθρακα φέρνει το νέο νομοσχέδιο που παρουσιάστηκε χθες στο υπουργικό συμβούλιο, και ειδικότερα ο όρος για διάθεση του 50% της χωρητικότητας της αποθήκης με κριτήρια της Πολιτείας.
Ειδικότερα, ενώ η χωρητικότητα του Prinos CO2 Storage, μπορεί να φτάσει μόλις στους 3 εκ. τόνους εκπομπών άνθρακα, με πρόσθετες επενδύσεις, σε ένα περιβάλλον πολύ μεγάλης ζήτησης για αποθήκευση άνθρακα, τελικά ο επενδυτής θα μπορεί να διαθέσει στην αγορά μόνο το 50% της χωρητικότητας, με ανταγωνιστικούς όρους.
Και αυτό γιατί το Υπουργείο Ενέργειας, χαρακτηρίζοντας την αποθήκευση άνθρακα ένα «περιορισμένο αγαθό», θεωρεί ότι δεν μπορεί το σύνολο της χωρητικότητας της αποθήκης να διατίθεται από τον επενδυτή με όρους αγοράς. Στο πλαίσιο αυτό στόχος του νέου θεσμικού πλαισίου είναι να είναι το 50% ρυθμιζόμενο και να διατίθεται στους ενδιαφερόμενους πελάτες-βιομηχανίες, όχι με κριτήριο το ποιος θα δώσει το υψηλότερο τίμημα, αλλά μέσω κριτηρίων που θα ορίσει η Πολιτεία, βάσει κανόνων και όχι βάση της τιμής.
Πηγές της αγοράς ανησυχούν έντονα, για το κατά πόσο ένα τέτοιο θεσμικό πλαίσιο θα επιτρέψει στην επένδυση να γίνει. Εκφράζουν προβληματισμούς και για την ασάφεια για την τιμή αναφοράς, -από την οποία εξαρτάται η αποδοτικότητα του επιχειρηματικού σχεδίου- καθώς δεν καθορίζεται από το νόμο αλλά θα καθοριστεί αργότερα με υπουργική απόφαση. Επίσης αναφέρουν ότι τον τρόπο που θα υλοποιηθεί η επένδυση καθορίζουν 22 κανονιστικές αποφάσεις, δηλαδή αυξημένη γραφειοκρατία και μεγάλες καθυστερήσεις, ενώ κινδύνους βλέπουν από την αντιμετώπιση της δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα ως δημόσιου αγαθού.
Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι από τα 3 εκ. τόνους που θα είναι τελικά, η χωρητικότητα της αποθήκης, το 1,5 εκ. θα μπορεί να διαθέσει ο επενδυτής, ο οποίος θα έχει κάνει το 100% της επένδυσης.
Με τα δεδομένα, αυτά, η "αποδοτικότητα της επένδυσης γίνεται ασαφής, και το επιχειρηματικό σχέδιο πολύ δύσκολα θα χρηματοδοτηθεί", σημειώνουν πηγές.
Prinos CO2 Storage
Η επένδυσης της Energean μέσω της En Earth για το «Prinos CO2 Storage» σε πρώτη φάση φθάνει στα 500 εκατ. ευρώ για αποθηκευτική ικανότητα 1 εκατ. τόνους ετησίως ενώ σε επόμενη φάση μπορεί να φθάσει στα 3 εκατ. τόνους με πρόσθετες επενδύσεις ύψους 400 εκατ.
Η λειτουργία της πρώτης φάσης τοποθετείται έως το 2026. Το έργο είναι ενταγμένο στην 6η λίστα έργων PCI και χρηματοδοτείται μέσω RRF και REPowerEU. Φορέας του project, είναι η EnEarth, εταιρεία του ομίλου Energean, η οποία θα δραστηριοποιηθεί στην αποθήκευση και μεταφορά CO2 καθώς και στην απευθείας δέσμευση CO2 από την ατμόσφαιρα. Τον Ιούνιο του 2024, η EnEarth κατέθεσε αίτηση για την απόκτηση Άδειας Αποθήκευσης CO2 στον Πρίνο.
Ο σκοπός του project αποθήκευσης CO2 στον Πρίνο (Prinos CO2 Storage) είναι να συνεισφέρει στην τοπική και περιφερειακή απανθρακοποίηση με την αποθήκευση CO2 που θα δεσμεύεται από βιομηχανίες που δεν είναι δυνατό να αποφύγουν την εκπομπή του (hard to abate industries), από την χρήση τεχνολογιών άμεσης σύλληψης CO2 στον αέρα, από βιοενέργεια, από την ναυτιλιακή βιομηχανία και άλλες πηγές.
Απευθύνεται σε κλάδους όπως η τσιμεντοβιομηχανία, τα διυλιστήρια κ.α. για τους οποίους δεν υπάρχουν επί του παρόντος τεχνολογικά ώριμες λύσεις για τον περιορισμό των εκπομπών τους.
Η Ελλάδα εκπέμπει συνολικά ετησίως 70 εκατομμύρια τόνους CO2, εκ των οποίων 33 εκατομμύρια τόνους από βιομηχανικές δραστηριότητες. Στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών δεσμεύσεων , η αποθήκευση άνθρακα, αποτελεί κρίσιμη τεχνολογία για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της εγχώριας βιομηχανίας, όπως τα διυλιστήρια και η τσιμεντοβιομηχανία, ενώ συμβάλλει στην αντιστάθμιση του κινδύνου από τις υψηλές τιμές του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS).
Τι παρουσιάστηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο
Το θεσμικό πλαίσιο για τη δέσμευση άνθρακα μαζί με το θεμσικό πλαίσιο για το υδρογόνο και το βιομεθάνιο, παρουσίασε χθες ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Θεόδωρος Σκυλακάκης και η Υφυπουργός κ. Αλεξάνδρα Σδούκου στο Υπουργικό.
Τονίστηκε, ότι μέχρι τον Ιούνιο του 2026 θα έχουν υλοποιηθεί επενδύσεις, ύψους 390 εκατ. ευρώ, σε CCS (τεχνολογίες της δέσμευσης και αποθήκευσης του άνθρακα) και υδρογόνο. Για τον σκοπό αυτό, είναι αναγκαία η ψήφιση των σχετικών νομοσχεδίων για να διαμορφωθεί το θεσμικό πλαίσιο.
Αξίζει να επισημανθεί, ακόμα, πως συνολικά οι επενδύσεις σε CCS θα φτάσουν τα 2 δισ. ευρώ έως το 2030, με απορρόφηση πολύ μεγάλων ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Το προτεινόμενο νομοθετικό πλαίσιο ρυθμίζει δραστηριότητες που δεν περιλαμβάνονται στην υφιστάμενη Υπουργική Απόφαση 48416/2037/Ε.103/2011, όπως η δέσμευση και μεταφορά CO2, καθώς και οι όροι λειτουργίας των τόπων πιλοτικής αποθήκευσης.
Επιπρόσθετα, επικαιροποιούνται οι διαδικασίες αδειοδότησης, η κατανομή χωρητικότητας των αποθηκευτικών εγκαταστάσεων και η παρακολούθηση της συμμόρφωσης με τη νομοθεσία.
Εισάγεται, επίσης, μηχανισμός στήριξης των έργων μεταφοράς και αποθήκευσης, καθώς και μηχανισμός αυτόματης επιστροφής (clawback), ενώ ως αρμόδια αρχή για τη ρύθμιση του CCS, με ευθύνη για την εποπτεία και τον έλεγχο των εγκαταστάσεων αποθήκευσης CO2, ορίζεται η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων Α.Ε. (ΕΔΕΥΕΠ).
Θεσμικό πλαίσιο για το υδρογόνο και το βιομεθάνιο
Αναφορικά με το υδρογόνο, η Ελλάδα έχει δυνατότητα παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου χαμηλού κόστους σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με πιθανές χρήσεις στη βιομηχανία, τις μεταφορές και άλλους τομείς.
Επίσης, η εγχώρια παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου αναμένεται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην παραγωγή ανανεώσιμων ναυτιλιακών και αεροπορικών καυσίμων (SAF), με αποτέλεσμα την υπερκάλυψη της ανάγκης εισαγωγών και τη δυνατότητα εξαγωγών στην περιφερειακή αγορά.
Παράλληλα, η ανάπτυξη της αγοράς υδρογόνου θα συντελέσει μακροπρόθεσμα στη βέλτιστη αξιοποίηση των περικοπών από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ).
Το προτεινόμενο νομοσχέδιο ρυθμίζει ζητήματα σχετικά με την αδειοδότηση και λειτουργία μονάδων παραγωγής ανανεώσιμου και χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών υδρογόνου, καθώς και των Γεωγραφικά Περιορισμένων Δικτύων Υδρογόνου (ΓεΠεΔΥ), προβλέπει τη δυνατότητα στήριξης των παραγωγών μέσω διαγωνιστικών διαδικασιών και βελτιστοποιεί τις διαδικασίες αδειοδότησης.
Επιπρόσθετα, ο κ. Σκυλακάκης παρουσίασε στο Υπουργικό Συμβούλιο νομοσχέδιο για το βιομεθάνιο. Εξήγησε πως η δημιουργία ενός ισχυρού κανονιστικού πλαισίου είναι απαραίτητη προϋπόθεση και για την αγορά παραγωγής βιομεθανίου, με γνώμονα τη βέλτιστη αξιοποίηση του ενεργειακού περιεχομένου των πρώτων υλών (π.χ. υπολείμματα γεωργικής και κτηνοτροφικής παραγωγής, απόβλητα αγροτο-βιομηχανικών και βιοτεχνικών εκμεταλλεύσεων).
Το προτεινόμενο σχέδιο νόμου ρυθμίζει την αδειοδότηση των μονάδων παραγωγής βιομεθανίου, την έγχυσή του στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς ή τα Δίκτυα Διανομής Φυσικού Αερίου και την έκδοση Πιστοποιητικών Ανανεώσιμου Αερίου.
Παράλληλα, προβλέπει τη δυνατότητα καθεστώτος στήριξης των παραγωγών με διαγωνιστικές διαδικασίες και επιταχύνει τη διαδικασία αδειοδότησης.
Τέλος, δίνεται η δυνατότητα συνολικής ή μερικής αναβάθμισης υφιστάμενων σταθμών βιοαερίου σε μονάδες βιομεθανίου, διασφαλίζοντας την αποδοτικότερη χρήση των ενεργειακών πόρων και την ενίσχυση της βιώσιμης ανάπτυξης.
Τα νομοσχέδια του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για το Υδρογόνο, το Βιομεθάνιο και το CCS αποτελούν κρίσιμα μεταρρυθμιστικά ορόσημα και είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την επιτυχημένη απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
www.worldenergynews.gr
