Το ενδεχόμενο πλήρους αποκλεισμού του Ορμούζ από το Ιράν θεωρείται τεχνικά εφικτό, αλλά πολιτικά και οικονομικά απίθανο, καθώς κάτι τέτοιο θα έβλαπτε σοβαρά την ίδια τη χώρα, που εξαρτάται από τις εξαγωγές ενέργειας, κυρίως προς την Κίνα
Οι γεωπολιτικές εντάσεις στη Μέση Ανατολή βρίσκονται ξανά στο επίκεντρο, με τη σύγκρουση Ιράν–Ισραήλ να επηρεάζει άμεσα τις αγορές ενέργειας και τη διεθνή ναυτιλία.
Tα Στενά του Ορμούζ – το ζωτικό θαλάσσιο πέρασμα από όπου διέρχεται περίπου το 20% του παγκόσμιου πετρελαίου και του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) – βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο των ανησυχιών.
Το ενδεχόμενο πλήρους αποκλεισμού του Ορμούζ από το Ιράν θεωρείται τεχνικά εφικτό, αλλά πολιτικά και οικονομικά απίθανο, καθώς κάτι τέτοιο θα έβλαπτε σοβαρά την ίδια τη χώρα, που εξαρτάται από τις εξαγωγές ενέργειας, κυρίως προς την Κίνα.
Ωστόσο, ακόμη και περιορισμένες παρεμβάσεις ή επιλεκτικές επιθέσεις σε πλοία θα μπορούσαν να προκαλέσουν σοβαρές καθυστερήσεις, αύξηση των επιτοκίων ασφάλισης και εκτίναξη των ναύλων.
Ήδη, οι ναύλοι των δεξαμενόπλοιων έχουν αυξηθεί σημαντικά, με τα VLCCs – τα πλοία που εξαρτώνται περισσότερο από τις φορτώσεις στον Περσικό Κόλπο – να καταγράφουν τις μεγαλύτερες αυξήσεις.
Η περιοχή του Κόλπου καταγράφει τα 2/3 των φορτώσεων των τάνκερς, δηλαδή τον τομέα που συγκεντρώνει την μεγαλύτερη δραστηριοποίηση του κλάδου, χωρίς να συμβαίνει το ίδιο για τα Suezmax και Aframax, που έχουν πολύ μεγαλύτερη διασπορά και πολύ μικρότερη εξάρτηση από την περιοχή.
Το ποσοστό των εκφορτώσεων ανά κλάδο από τα Στενά του Ορμούζ
Οποιαδήποτε λοιπόν εξέλιξη στο Ορμούζ, που θα πάγωνε την ομαλή τροφοδοσία για τα τάνκερς, θα δημιουργούσε μεγάλες αναταραχές στον κλάδο
Για τα τανκερς ο Κόλπος δεν είναι ένας ακόμα τομέας, διασφάλισης της τροφοδοσίας του μείγματος των προϊόντων, είναι το μείγμα το ίδιο. Αν μια μλοκάρει η δυνατότητα εξαγωγών από την ζώνη αυτή, τότε οι εναλλακτικές δυνατόπτητες θα είναι από ελάχιστες εως μηδενικές.
Δεν υπάρχει η δυνατότητα αποκατάστασης των αναγκών μέσω παραγωγής σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο και έτσι οι αγοραστές του crude θα μετακινηθούν στα βαρέλια που περοιέρχονται από τον Ατλαντικό.
Τα διυλιστήρια της Κίνας και της Ινδίας σε περίπτωση που θα αναλάβουν να καλύψουν το κενό το πιθανό είναι να βρεθούν μπροστά σε μεγάλες αυξήσεις τιμών, που θα εκμηδενίσουν τα περιθώρια κέρδους τους και δεν θα επιτρέψουν αποτελεσματικά arbitrage.
Η αβεβαιότητα έχει παγώσει την αγορά, καθώς πλοιοκτήτες και ναυλωτές τηρούν στάση αναμονής.
Οι μεταφορές μέσω της Ερυθράς Θάλασσας επίσης βρίσκονται υπό απειλή, λόγω της πιθανής ενεργοποίησης φιλοϊρανικών ομάδων, όπως οι Χούθι στην Υεμένη.
Η κατάσταση έχει δημιουργήσει σοβαρές επιπτώσεις και στην αγορά ενέργειας.
Το Brent σημείωσε άλμα κοντά στα 80 δολάρια το βαρέλι πριν διορθώσει ελαφρώς, ενώ οι τιμές του LNG παραμένουν ευμετάβλητες.
Η απειλή για τον εφοδιασμό, ειδικά εάν η σύγκρουση επεκταθεί ή παραταθεί, εντείνει τους φόβους για ανατροπές στην παγκόσμια ενεργειακή ισορροπία.
Παράλληλα, η ναυτιλία προϊόντων πετρελαίου (CPP) και η αγορά ξηρού φορτίου αντιμετωπίζουν επίσης πιέσεις.
Στο ξηρό φορτίο, η περιοχή αντιπροσωπεύει ένα 4% της παγκόσμιας διακίνησης, με σημαντικές εισαγωγές σιδηρομεταλλεύματος και δημητριακών, καθώς και εξαγωγές λιπασμάτων και δομικών υλικών.
Αν και οι άμεσες επιπτώσεις στην αγορά bulk είναι περιορισμένες, η έμμεση επίδραση από καθυστερήσεις, αύξηση κόστους καυσίμων και ανατροπές στις διαδρομές είναι υπαρκτή.
Σε πολιτικό επίπεδο, η κατάσταση είναι εξαιρετικά ρευστή. Το Ιράν μπορεί να επιδιώξει κλιμάκωση για να αποσπάσει την προσοχή από εσωτερικές πιέσεις ή, αντίθετα, να περιορίσει τις κινήσεις του εάν οι συνέπειες απειλήσουν τη δική του σταθερότητα.
Παράλληλα, οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν ισχυρή παρουσία στην περιοχή και είναι έτοιμες να παρέμβουν σε περίπτωση σοβαρής διαταραχής της ελεύθερης ναυσιπλοΐας.
Ενώ προς το παρόν οι ροές πετρελαίου και LNG παραμένουν ανεπηρέαστες, η συνεχής κλιμάκωση αυξάνει την αβεβαιότητα.
Οι αγορές παραμένουν σε επαγρύπνηση, και η παρατεταμένη ένταση μπορεί να μετατραπεί από προσωρινό σοκ σε δομικό κίνδυνο για την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα.
Το ερώτημα δεν είναι αν θα υπάρξει αντίκτυπος – αλλά πόσο μεγάλος και για πόσο καιρό. Oι εξελίξεις θα εξομαλύνουν τα δεδομένα ή θα αποτελέσουν ένα σημείο καμπής, που θα αλλάξει ριζικά τις συνθήκες της αγοράς;
Tα Στενά του Ορμούζ – το ζωτικό θαλάσσιο πέρασμα από όπου διέρχεται περίπου το 20% του παγκόσμιου πετρελαίου και του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) – βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο των ανησυχιών.
Το ενδεχόμενο πλήρους αποκλεισμού του Ορμούζ από το Ιράν θεωρείται τεχνικά εφικτό, αλλά πολιτικά και οικονομικά απίθανο, καθώς κάτι τέτοιο θα έβλαπτε σοβαρά την ίδια τη χώρα, που εξαρτάται από τις εξαγωγές ενέργειας, κυρίως προς την Κίνα.
Ωστόσο, ακόμη και περιορισμένες παρεμβάσεις ή επιλεκτικές επιθέσεις σε πλοία θα μπορούσαν να προκαλέσουν σοβαρές καθυστερήσεις, αύξηση των επιτοκίων ασφάλισης και εκτίναξη των ναύλων.
Ήδη, οι ναύλοι των δεξαμενόπλοιων έχουν αυξηθεί σημαντικά, με τα VLCCs – τα πλοία που εξαρτώνται περισσότερο από τις φορτώσεις στον Περσικό Κόλπο – να καταγράφουν τις μεγαλύτερες αυξήσεις.
Η περιοχή του Κόλπου καταγράφει τα 2/3 των φορτώσεων των τάνκερς, δηλαδή τον τομέα που συγκεντρώνει την μεγαλύτερη δραστηριοποίηση του κλάδου, χωρίς να συμβαίνει το ίδιο για τα Suezmax και Aframax, που έχουν πολύ μεγαλύτερη διασπορά και πολύ μικρότερη εξάρτηση από την περιοχή.
Το ποσοστό των εκφορτώσεων ανά κλάδο από τα Στενά του Ορμούζ
Οποιαδήποτε λοιπόν εξέλιξη στο Ορμούζ, που θα πάγωνε την ομαλή τροφοδοσία για τα τάνκερς, θα δημιουργούσε μεγάλες αναταραχές στον κλάδο
Για τα τανκερς ο Κόλπος δεν είναι ένας ακόμα τομέας, διασφάλισης της τροφοδοσίας του μείγματος των προϊόντων, είναι το μείγμα το ίδιο. Αν μια μλοκάρει η δυνατότητα εξαγωγών από την ζώνη αυτή, τότε οι εναλλακτικές δυνατόπτητες θα είναι από ελάχιστες εως μηδενικές.
Δεν υπάρχει η δυνατότητα αποκατάστασης των αναγκών μέσω παραγωγής σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο και έτσι οι αγοραστές του crude θα μετακινηθούν στα βαρέλια που περοιέρχονται από τον Ατλαντικό.
Τα διυλιστήρια της Κίνας και της Ινδίας σε περίπτωση που θα αναλάβουν να καλύψουν το κενό το πιθανό είναι να βρεθούν μπροστά σε μεγάλες αυξήσεις τιμών, που θα εκμηδενίσουν τα περιθώρια κέρδους τους και δεν θα επιτρέψουν αποτελεσματικά arbitrage.
Η αβεβαιότητα έχει παγώσει την αγορά, καθώς πλοιοκτήτες και ναυλωτές τηρούν στάση αναμονής.
Οι μεταφορές μέσω της Ερυθράς Θάλασσας επίσης βρίσκονται υπό απειλή, λόγω της πιθανής ενεργοποίησης φιλοϊρανικών ομάδων, όπως οι Χούθι στην Υεμένη.
Η κατάσταση έχει δημιουργήσει σοβαρές επιπτώσεις και στην αγορά ενέργειας.
Το Brent σημείωσε άλμα κοντά στα 80 δολάρια το βαρέλι πριν διορθώσει ελαφρώς, ενώ οι τιμές του LNG παραμένουν ευμετάβλητες.
Η απειλή για τον εφοδιασμό, ειδικά εάν η σύγκρουση επεκταθεί ή παραταθεί, εντείνει τους φόβους για ανατροπές στην παγκόσμια ενεργειακή ισορροπία.
Παράλληλα, η ναυτιλία προϊόντων πετρελαίου (CPP) και η αγορά ξηρού φορτίου αντιμετωπίζουν επίσης πιέσεις.
Στο ξηρό φορτίο, η περιοχή αντιπροσωπεύει ένα 4% της παγκόσμιας διακίνησης, με σημαντικές εισαγωγές σιδηρομεταλλεύματος και δημητριακών, καθώς και εξαγωγές λιπασμάτων και δομικών υλικών.
Αν και οι άμεσες επιπτώσεις στην αγορά bulk είναι περιορισμένες, η έμμεση επίδραση από καθυστερήσεις, αύξηση κόστους καυσίμων και ανατροπές στις διαδρομές είναι υπαρκτή.
Σε πολιτικό επίπεδο, η κατάσταση είναι εξαιρετικά ρευστή. Το Ιράν μπορεί να επιδιώξει κλιμάκωση για να αποσπάσει την προσοχή από εσωτερικές πιέσεις ή, αντίθετα, να περιορίσει τις κινήσεις του εάν οι συνέπειες απειλήσουν τη δική του σταθερότητα.
Παράλληλα, οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν ισχυρή παρουσία στην περιοχή και είναι έτοιμες να παρέμβουν σε περίπτωση σοβαρής διαταραχής της ελεύθερης ναυσιπλοΐας.
Ενώ προς το παρόν οι ροές πετρελαίου και LNG παραμένουν ανεπηρέαστες, η συνεχής κλιμάκωση αυξάνει την αβεβαιότητα.
Οι αγορές παραμένουν σε επαγρύπνηση, και η παρατεταμένη ένταση μπορεί να μετατραπεί από προσωρινό σοκ σε δομικό κίνδυνο για την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα.
Το ερώτημα δεν είναι αν θα υπάρξει αντίκτυπος – αλλά πόσο μεγάλος και για πόσο καιρό. Oι εξελίξεις θα εξομαλύνουν τα δεδομένα ή θα αποτελέσουν ένα σημείο καμπής, που θα αλλάξει ριζικά τις συνθήκες της αγοράς;
www.worldenergynews.gr
