Η Πρωτοβουλία «Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος» (BRI) είναι ένα παγκόσμιο έργο υποδομών και επενδύσεων από την Κίνα.
Η Belt and Road ζώνη
Η BRI ξεκίνησε το 2013 και δεν είναι απλώς άλλη μια υποδομή. Μέσα από αυτή της ζώνη επιδιώκεται να επιτευχθεί η σύνδεση ηπείρων, καθώς η κατασκευή και επενδύσεις σε υποδομές της θα συνδέουν την Ασία, την Αφρική και την Ευρώπη.
Το εμπόριο αναμένεται να ενισχυθεί, καθώς θα δημιουργούνται και αναπτύσσονται νέες αγορές για τις κινεζικές εξαγωγές. Παράλληλα, μέσα από την ζώνη πρόκειται να αυξηθεί η επιρροή και της κεντρικής θέσης της Κίνας στις διεθνείς υποθέσεις
Οι συμμετέχοντες στην BRI ελπίζουν να ενισχύσουν την οικονομική παραγωγή και να μειώσουν τη φτώχεια, άροντας τα εμπορικά εμπόδια, βελτιώνοντας τη συνδεσιμότητα και ενσωματώνοντας τις αναδυόμενες χώρες.
Η σημασία της BRI την Κίνα και τις υπόλοιπες χώρες
Οι χώρες που συμμετέχουν στην Πρωτοβουλία «Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος» αντιπροσωπεύουν το ένα τρίτο του παγκόσμιου εμπορίου και το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού. Η κινεζική κυβέρνηση προωθεί την BRI ως μια αμοιβαία επωφελή προσπάθεια από την οποία μπορούν να επωφεληθούν όλα τα μέρη.
Για την Κίνα, η BRI σημαίνει νέες αγορές για τα κινεζικά προϊόντα ως λύση για την πλεονάζουσα βιομηχανική ικανότητα της Κίνας, αυξάνοντας παράλληλα την οικονομική και πολιτική επιρροή του Πεκίνου.
Για τις χώρες της BRI, σημαίνει ανάπτυξη υποδομών, περισσότερες εμπορικές ευκαιρίες και δημιουργία θέσεων εργασίας.Πολλές από τις 150 χώρες της BRI προέρχονται από τον Παγκόσμιο Νότο, ειδικά στην Ασία και την Αφρική, όπου οι κυβερνήσεις και οι πολίτες δίνουν προτεραιότητα στην οικονομική ανάπτυξη.
Πολλές από αυτές τις οικονομίες παραδοσιακά θεωρούνταν πολύ επικίνδυνες για τους Δυτικούς επενδυτές και δανειστές. Αυτό σήμαινε ότι αυτές οι χώρες συχνά δεν μπορούσαν να βρουν αρκετά χρήματα για την οικονομική τους ανάπτυξη.
Τα πλεονεκτήματα της συμμετοχής στην BRI
Οι δυτικοί θεσμοί, όπως η Παγκόσμια Τράπεζα ή το ΔΝΤ, συνήθως θέτουν συγκεκριμένες απαιτήσεις ως όρους για δάνεια, όπως είναι η ιδιωτικοποίηση κρατικών περιουσιακών στοιχείων, η μείωση των κρατικών δαπανών, οι Μεταρρυθμίσεις πολιτικών θεσμών και πρακτικών κ.ά..
Αντίθετα, η συμμετοχή σε μια πρωτοβουλία όπως η BRI μπορεί να έχει για αυτές τις χώρες πολύ μεγαλύτερα πλεονεκτήματα, όπως: Δάνεια με χαμηλό επιτόκιο, την Κινεζική τεχνική εμπειρογνωμοσύνη και δεν ζητά από τις χώρες κάποια συγκεκριμένη οικονομική ή πολιτική απαίτηση.
Tα έργα διασύνδεσης της BRI
Η οικονομική άνοδος της Κίνας έχει θεωρηθεί ως ένα πιθανό μοντέλο ανάπτυξης για άλλες χώρες. Η BRI θεωρείται από ορισμένες χώρες ως ένας τρόπος αναπαραγωγής των επιτυχιών της Κίνας.
Θαλάσσιος Δρόμος του Μεταξιού: Ανάπτυξη διαφόρων λιμένων για την αύξηση της χωρητικότητας και της αποτελεσματικότητάς τους, ενισχύοντας το εμπόριο.
Λιμάνι Hambantota: Λιμάνι βαθέων υδάτων στη Σρι Λάνκα που χρησιμεύει ως κόμβος μεταφόρτωσης (ένα λιμάνι όπου πολλά εισερχόμενα φορτία αποστέλλονται σε άλλες χώρες)
Λιμάνι Gwadar: Το νοτιοδυτικό λιμάνι του Πακιστάν προορίζεται να χρησιμεύσει ως κόμβος BRI που συνδέει την Ανατολική Ασία, τη Νότια Ασία, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική
Ψηφιακός Δρόμος του Μεταξιού: Παροχή μεγαλύτερης τεχνολογικής συνδεσιμότητας χρησιμοποιώντας κινεζική τεχνολογία.
Δίκτυα οπτικών ινών: Τοποθέτηση διασυνοριακών καλωδίων για τη βελτίωση των συνδέσεων στο διαδίκτυο
Δορυφορική πλοήγηση: Το BeiDou της Κίνας χρησιμεύει ως μια μη δυτική εναλλακτική λύση στο GPS
Δίκτυα 5G: Κατασκευή νέων τηλεφωνικών πύργων για να βοηθηθούν οι αγροτικές κοινότητες να συνδεθούν στο διαδίκτυο
Ενεργειακά έργα: βελτίωση της ενεργειακής χωρητικότητας των χωρών-εταίρων, με στόχο την αύξηση του παγκόσμιου ενεργειακού εφοδιασμού.
Βοηθώντας την κινεζική βιομηχανία να καλύψει τις αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες, διασφαλίζοντας παράλληλα τους γεωπολιτικούς δεσμούς με τη Ρωσία
Κατασκευή σταθμών παραγωγής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, για να βοηθηθούν οι αναδυόμενες οικονομίες να μειώσουν ή να εξαλείψουν τις ενεργειακές ελλείψεις, όπως το Πακιστάν
Σιδηροδρομικά Έργα: Δημιουργία χερσαίων οδών μεταφοράς που συνδέουν τους εταίρους της BRI σε μια προσπάθεια ενίσχυσης του διεθνούς εμπορίου.
Σιδηρόδρομος Λάος-Κίνας: Σιδηροδρομική σύνδεση 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων που συνδέει τη νότια Κίνα με τον Κόλπο της Ταϊλάνδης
Σιδηρόδρομος Ουγγαρίας-Σερβίας: Έργο εκσυγχρονισμού σιδηροδρόμου υψηλής ταχύτητας μήκους 350 χιλιομέτρων, βελτιώνοντας τη συνδεσιμότητα μεταξύ κεντρικής και νοτιοανατολικής Ευρώπης
Σιδηρόδρομος "Whoosh" Τζακάρτα-Μπαντούνγκ: Ένα από τα εμβληματικά έργα της Ινδονησίας που μείωσε τον χρόνο ταξιδιού μεταξύ της πρωτεύουσας και της πόλης του λιμανιού κατά το ήμισυ
Οι προκλήσεις που έχουν κληθεί να αντιμετωπίσουν
Παρά τα πλεονεκτήματα, τόσο η BRI στο σύνολό της όσο και οι μεμονωμένες εμπλεκόμενες χώρες έχουν αντιμετωπίσει προκλήσεις. Παρά τη συχνά γενναιόδωρη χρηματοδότηση, αρκετές χώρες έχουν πλέον μη βιώσιμα επίπεδα χρέους, εν μέρει ως αποτέλεσμα των φιλόδοξων έργων τους.
Η αδυναμία αποπληρωμής έχει επίσης δημιουργήσει προκλήσεις για την BRI, καθώς η Κίνα έχει παράσχει πάνω από 240 δισεκατομμύρια δολάρια σε προγράμματα διάσωσης για διάφορα έργα μεταξύ 2008 και 2021, συνήθως με τη μορφή δανείων διάσωσης.
Η Σρι Λάνκα, για παράδειγμα, δυσκολεύτηκε να αποπληρώσει τα δάνεια για το λιμάνι Hambantota, τελικά μισθώνοντάς το σε μια κινεζική εταιρεία για 99 χρόνια το 2017. Αυτό προκάλεσε ανησυχίες στην Ινδία, καθώς η Κίνα θα μπορούσε ενδεχομένως να χρησιμοποιήσει αυτό το λιμάνι για να διαταράξει το θαλάσσιο εμπόριο της Ινδίας σε περίπτωση σύγκρουσης.
Αυτό έχει οδηγήσει σε ισχυρισμούς για τη λεγόμενη «διπλωματία της παγίδας χρέους», στην οποία οι συμμετέχοντες στην BRI φέρονται να πείθονται να αναλάβουν χρέη που η Κίνα γνωρίζει ότι δεν θα είναι σε θέση να αποπληρώσει, κάτι που η κινεζική κυβέρνηση έχει αρνηθεί επανειλημμένα.
Η Κίνα έχει ξεκινήσει διαπραγματεύσεις αναδιάρθρωσης χρέους με τις χώρες εταίρους της, τόσο για να βοηθήσει στην αποπληρωμή όσο και για να βελτιώσει τη διεθνή τους φήμη.
Η προτεινόμενη αναδιάρθρωση χρέους
Η αναδιάρθρωση χρέους συμφωνεί με νέους όρους για ένα δάνειο όταν ένα μέρος δεν μπορεί να το αποπληρώσει όπως συμφωνήθηκε, παρέχοντας: καθυστερήσεις στο χρονοδιαγράμματα αποπληρωμής, νέα επιτόκια, αλλά και πρόσθετα δάνεια.
Για παράδειγμα, οι συνεχιζόμενες οικονομικές προκλήσεις του Πακιστάν έχουν οδηγήσει σε επανειλημμένες διαπραγματεύσεις αναδιάρθρωσης χρέους με την Κίνα σχετικά με τους σταθμούς παραγωγής ενέργειας και τα έργα υποδομής που χρηματοδοτούνται από την BRI.
Το 2019, η Κίνα παρέτεινε δάνεια αξίας 1,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων στη Δημοκρατία του Κονγκό για άλλα 15 χρόνια. Ο δανεισμός της BRI έχει μετατοπιστεί τα τελευταία χρόνια: τώρα το 80% του δανεισμού της Κίνας στο εξωτερικό πηγαίνει σε χώρες μεσαίου εισοδήματος.
Μια άλλη κριτική ήταν ότι η BRI δεν έχει δημιουργήσει τόσες θέσεις εργασίας όσες αναμενόταν, εν μέρει επειδή οι κινεζικές εταιρείες συχνά φέρνουν το δικό τους εργατικό δυναμικό αντί να βασίζονται σε ντόπιους εργαζόμενους.
Οι ανησυχίες στο διεθνές στερέωμα
Η αυξανόμενη κινεζική επιρροή διεθνώς έχει προκαλέσει ανησυχίες τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και στην Ευρώπη, οι οποίες θεωρούν την Κίνα στρατηγικό ανταγωνιστή. Έχουν αρχίσει να προωθούν τα δικά τους επενδυτικά προγράμματα, όπως το Global Gateway της ΕΕ και η Συνεργασία για Παγκόσμιες Υποδομές και Επενδύσεις της G7.
Σε αντίθεση με την BRI, αυτές οι προσπάθειες δεν παρέχουν άμεση χρηματοδότηση, αλλά αντ' αυτού χρησιμοποιούν τους πόρους τους για να βοηθήσουν στην προσέλκυση επενδυτικών εταιρειών και μεμονωμένων επενδυτών.
Πολλές δυτικές εταιρείες παραμένουν απρόθυμες να επενδύσουν μεγάλα χρηματικά ποσά χωρίς κρατική υποστήριξη, καθώς πολλές από αυτές τις αναδυόμενες οικονομίες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν διαρθρωτικές προκλήσεις, καθιστώντας τες επικίνδυνες επενδύσεις.
Εξέλιξη της BRI
Ορισμένες χώρες, όπως η Ιταλία και ο Παναμάς, έχουν αποσυρθεί από την BRI, συχνά ως αποτέλεσμα της πίεσης από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η επιδείνωση της διεθνούς ασφάλειας και οι αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις έχουν επίσης βλάψει την BRI.
Για παράδειγμα, οι δυτικές κυρώσεις έχουν μειώσει την ικανότητα της Ρωσίας να χρησιμεύσει ως γέφυρα μεταξύ Κίνας και Ευρώπης. Ως αποτέλεσμα της επιδείνωσης των σχέσεων με τη Δύση, η κινεζική κυβέρνηση έχει διπλασιάσει τους δεσμούς της με τον Παγκόσμιο Νότο.
Οι συνεχιζόμενες τεταμένες σχέσεις στα σύνορα μεταξύ Κίνας και Ινδίας έχουν εμποδίσει την οικονομική συνεργασία μεταξύ των δύο μεγαλύτερων χωρών στη Γη (από άποψη πληθυσμού) να φτάσει στο μέγιστο των δυνατοτήτων της.
Παρά ταύτα, το εμπόριο Κίνας-Ινδίας αυξήθηκε κατά σχεδόν 60% μεταξύ 2019 και 2023. Η BRI έχει επίσης απομακρυνθεί από τα μεγάλα έργα υπέρ πιο οικονομικά βιώσιμων έργων.
Ο κινεζικός δανεισμός στο εξωτερικό κορυφώθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 2010, έχοντας γίνει ολοένα και πιο επιλεκτικός και με μεγαλύτερη έμφαση στη βιωσιμότητα.
Απαντώντας στις αυξανόμενες ανησυχίες για την κλιματική αλλαγή και στην κριτική για τη χρηματοδότηση οικολογικά επιβλαβών έργων, η BRI έχει επικεντρωθεί ολοένα και περισσότερο σε πράσινες επενδύσεις, όπως έργα καθαρής ενέργειας.
www.worldenergynews.gr
