H διαδικασία, γνωστή ως ρήξη, αναδιαμορφώνει το τοπίο και προσφέρει στους επιστήμονες μια σπάνια ευκαιρία να μελετήσουν πώς χωρίζονται οι ήπειροι και γεννιούνται οι ωκεανοί
Στις καυτές ερήμους της Ανατολικής Αφρικής, το έδαφος σιγά σιγά διαλύεται. Διαδραματίζεται, δηλαδή, ένα γεωλογικό δράμα σε αργή κίνηση. Σε εκατομμύρια χρόνια, η αφρικανική ήπειρος θα χωριστεί στα δύο, και οι επιστήμονες λένε ότι ένας νέος ωκεανός θα καλύψει μια μέρα το κενό.
Η καυτή περιοχή της Αφάρ
Η περιοχή Αφάρ είναι πιο διάσημη ως ένα από τα πιο καυτά και αφιλόξενα μέρη στη Γη. Αλλά για τους γεωλόγους, αυτό που είναι πιο ενδιαφέρον είναι τι κρύβεται κάτω από το καυτό έδαφος. Η Αφάρ βρίσκεται στο σταυροδρόμι τριών τεκτονικών πλακών — της Νουβικής, της Σομαλικής και της Αραβικής — οι οποίες σταδιακά απομακρύνονται η μία από την άλλη. Αυτή η διαδικασία, γνωστή ως ρήξη, αναδιαμορφώνει το τοπίο και προσφέρει στους επιστήμονες μια σπάνια ευκαιρία να μελετήσουν πώς χωρίζονται οι ήπειροι και γεννιούνται οι ωκεανοί.
«Αυτό είναι το μόνο μέρος στη Γη όπου μπορείτε να μελετήσετε πώς το ηπειρωτικό ρήγμα γίνεται ωκεάνιο ρήγμα», δήλωσε στο NBC ο Κρίστοφερ Μουρ, διδακτορικός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Λιντς, ο οποίος χρησιμοποιεί δορυφορικό ραντάρ για την παρακολούθηση της ηφαιστειακής δραστηριότητας της περιοχής.
Ένα Γεωλογικό Εργαστήριο
Η περιοχή Αφάρ φιλοξενεί την Κοιλάδα Ρήξης της Ανατολικής Αφρικής, μια τεράστια ρωγμή στην επιφάνεια της Γης που εκτείνεται στην Αιθιοπία και την Κένυα. Το 2005, μια ρωγμή μήκους 35 μιλίων άνοιξε στην αιθιοπική έρημο. Έχει βάθος μεγαλύτερο από 15 μέτρα και πλάτος 18 μέτρα, σύμφωνα με το National Geographic. Μια κοιλάδα ρήξης αναφέρεται σε μια πεδινή περιοχή όπου οι τεκτονικές πλάκες σχίζονται ή απομακρύνονται.
«Η βίαιη διάσπαση ισοδυναμούσε με αρκετές εκατοντάδες χρόνια κίνησης τεκτονικών πλακών σε λίγες μόνο ημέρες», δήλωσε η Σύνθια Έμπινγκερ, γεωφυσικός στο Πανεπιστήμιο Tulane, η οποία έχει αφιερώσει χρόνια μελετώντας την περιοχή.
Η έρευνα της Έμπινγκερ υποδηλώνει ότι η διαδικασία σχισίματος δεν είναι πάντα ομαλή. Αντίθετα, μπορεί να διακόπτεται από ξαφνικά, εκρηκτικά γεγονότα. Παρομοιάζει τη διαδικασία με το υπερπλήρωση ενός μπαλονιού: «Προσπαθούμε να κατανοήσουμε την σταγόνα που ξεχειλίζει από το ποτήρι».
Αυτά τα γεγονότα προκαλούνται από τη συσσώρευση πίεσης από το ανερχόμενο μάγμα, το οποίο τελικά αναγκάζει τον φλοιό να σπάσει. Με την πάροδο του χρόνου, αυτές οι ρωγμές θα μεγαλώσουν και ο Κόλπος του Άντεν και η Ερυθρά Θάλασσα θα πλημμυρίσουν το ρήγμα, δημιουργώντας έναν νέο ωκεανό και χωρίζοντας την Αφρική σε δύο ηπείρους: Η μικρότερη ήπειρος θα περιλαμβάνει τη σημερινή Σομαλία και μέρη της Κένυας, της Αιθιοπίας και της Τανζανίας, ενώ η μεγαλύτερη θα περιλαμβάνει όλα τα άλλα στην Αφρική.
«Ένα ρήγμα σαν αυτό κάποτε τελικά χώρισε τις ηπείρους της Αφρικής και της Νότιας Αμερικής για να σχηματίσουν τον Ατλαντικό Ωκεανό και το ρήγμα στην ανατολική Αφρική μπορεί να είναι τα πολύ πρώιμα στάδια αυτού», δήλωσε η Christy Till, γεωλόγος του Πανεπιστημίου της Αριζόνα. «Η διαδικασία συμβαίνει πολύ αργά και διαρκεί εκατομμύρια χρόνια».
Ένας Έκτος Ωκεανός δημιουργείται
Για δεκαετίες, οι επιστήμονες μελετούν το Αφρικανικό ρήγμα, αλλά η σύγχρονη τεχνολογία έχει αλλάξει τα δεδομένα. Τα όργανα GPS, για παράδειγμα, επιτρέπουν στους ερευνητές να μετρούν την κίνηση των τεκτονικών πλακών με αξιοσημείωτη ακρίβεια.
«Με τις μετρήσεις GPS, μπορείτε να μετρήσετε ρυθμούς κίνησης έως και λίγα χιλιοστά ετησίως», δήλωσε ο Ken Macdonald, θαλάσσιος γεωφυσικός και ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στη Σάντα Μπάρμπαρα.
Η αραβική πλάκα απομακρύνεται από την Αφρική με ρυθμό περίπου 1 ίντσας ετησίως, ενώ οι πλάκες Νουβίας και Σομαλίας χωρίζονται πιο αργά, με ρυθμό από μισή ίντσα έως 0,2 ίντσες ετησίως. Αυτές οι κινήσεις μπορεί να φαίνονται ασήμαντες, αλλά σε εκατομμύρια χρόνια, θα αναδιαμορφώσουν πλήρως την περιοχή.
Καθώς οι πλάκες απομακρύνονται, υλικό από τα βάθη της Γης ανεβαίνει στην επιφάνεια, σχηματίζοντας νέο ωκεάνιο φλοιό. «Μπορούμε να δούμε ότι ο ωκεάνιος φλοιός αρχίζει να σχηματίζεται, επειδή διαφέρει σαφώς από τον ηπειρωτικό φλοιό στη σύνθεση και την πυκνότητά του», εξήγησε ο Moore.
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον 5 έως 10 εκατομμύρια χρόνια για να βυθιστεί πλήρως η περιοχή Αφάρ. Όταν συμβεί αυτό, ο Κόλπος του Άντεν και η Ερυθρά Θάλασσα θα πλημμυρίζουν το ρήγμα, δημιουργώντας μια νέα ωκεάνια λεκάνη και μετατρέποντας το Κέρας της Αφρικής σε μια δική του μικρή ήπειρο.
Το παρόν της περιοχής
Προς το παρόν, η περιοχή Αφάρ παραμένει ένα σκληρό και αδυσώπητο τοπίο. Οι θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια της ημέρας συχνά φτάνουν τους 130 βαθμούς Φαρενάιτ (54 βαθμούς Κελσίου), ψύχοντας μόνο στους «ήπιους» 95 βαθμούς (35 βαθμούς Κελσίου) τη νύχτα. Ωστόσο, για επιστήμονες όπως η Έμπινγκερ, είναι ένα φυσικό εργαστήριο που προσφέρει απαράμιλλες γνώσεις για τις δυνάμεις που διαμορφώνουν τον πλανήτη μας.
«Έχει ονομαστεί η κόλαση του Δάντη», είπε. Αλλά για όσους είναι πρόθυμοι να τολμήσουν τη ζέστη, είναι ένα παράθυρο στο μέλλον της γεωλογίας της Γης - ένα μέλλον όπου η Αφρική δεν είναι πλέον μία ήπειρος, αλλά δύο. χωρισμένη από έναν νέο ωκεανό.
www.worldenergynews.gr
