Ο ρόλος του Κατάρ στις προμήθειες LNG της Ευρώπης και το πρόβλημα
Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέγραψε ρεκόρ εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου το α’ εξάμηνο του έτους.
Ωστόσο, αυτή η εικόνα ενδέχεται να αλλάξει τα επόμενα χρόνια, καθώς η ΕΕ επιδιώκει τόσο την ασφάλεια του ενεργειακού της εφοδιασμού μέσω LNG όσο και τη συμμόρφωση των παραγωγών του με αυστηρούς περιβαλλοντικούς κανόνες, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις.
Σύμφωνα με το Oil Price, το Κατάρ αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους προμηθευτές LNG της Ευρώπης.
Πέρυσι, η ΕΕ υιοθέτησε την «Οδηγία για την Εταιρική Δέουσα Επιμέλεια στη Βιωσιμότητα», η οποία υποχρεώνει τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται εντός ή εκτός της ΕΕ να εντοπίζουν και να αντιμετωπίζουν τις αρνητικές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων τους στα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον.
Η κρίσιμη πρόβλεψη της Οδηγίας απαιτεί από τις μεγάλες επιχειρήσεις που συνεργάζονται με κράτη-μέλη της ΕΕ να καταρτίσουν και να εφαρμόσουν αυστηρά ένα σχέδιο μηδενικών εκπομπών.
Σε αντίθετη περίπτωση, κινδυνεύουν με πρόστιμο ίσο με το 5% του παγκόσμιου ετήσιου κύκλου εργασιών τους.
Καθώς η Οδηγία αφορά εταιρείες με έσοδα άνω των 450 εκατομμυρίων ευρώ (περίπου 350 εκατομμύρια δολάρια), τα πρόστιμα μπορεί να φτάσουν σε εξαιρετικά υψηλά ποσά.
Τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους, μετά την ψήφιση της Οδηγίας, ο υπουργός Ενέργειας του Κατάρ, Σαάντ αλ-Καάμπι, ήταν σαφής σε δηλώσεις του στους Financial Times.
«Αν σημαίνει ότι θα χάσω το 5% των εσόδων μου για να εξάγω στην Ευρώπη, δεν θα εξάγω στην Ευρώπη… Δεν μπλοφάρω», τόνισε.
«Το 5% των εσόδων της QatarEnergy είναι το 5% των εσόδων του κράτους του Κατάρ. Πρόκειται για τα χρήματα του λαού… δεν μπορώ να αποδεχτώ τέτοια απώλεια — και κανείς δεν θα το αποδεχόταν».
Φύγε εσύ…έλα εσύ
Από το 2022, όταν μειώθηκαν δραστικά οι ροές ρωσικού φυσικού αερίου μέσω αγωγών, το Κατάρ καλύπτει σταθερά το 12 με 14% των εισαγωγών LNG της ΕΕ.
Πρόκειται για ποσότητες που η Ευρώπη δύσκολα μπορεί να απωλέσει χωρίς σοβαρές επιπτώσεις, ειδικά μετά το 18ο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας, το οποίο στοχεύει άμεσα στον τομέα του φυσικού αερίου, επιδιώκοντας την πλήρη διακοπή του εφοδιασμού από τη χώρα.
Οι ιθύνοντες στις Βρυξέλλες φαίνεται πως αντιλαμβάνονται το μέγεθος του διλήμματος, γεγονός που εξηγεί γιατί, μετά τις προειδοποιήσεις του Σαάντ αλ-Καάμπι, ξεκίνησαν συζητήσεις για αλλαγές στην Οδηγία για την Εταιρική Δέουσα Επιμέλεια στη Βιωσιμότητα.
Οι συζητήσεις οδήγησαν ταχύτατα σε τροποποιήσεις της αρχικής οδηγίας, με στόχο την απλοποίηση των απαιτήσεων αναφοράς και τον περιορισμό του εύρους τους — συμπεριλαμβανομένων και των προβλέψεων για τις εκπομπές — καθώς και την αναβολή της εφαρμογής της από το 2027 στο 2028.
Ωστόσο, αυτές οι υποχωρήσεις δεν στάθηκαν αρκετές για τον τρίτο μεγαλύτερο εξαγωγέα υγροποιημένου φυσικού αερίου στον κόσμο.
Τον Μάιο, ο υπουργός Ενέργειας του Κατάρ απέστειλε επιστολή προς την κυβέρνηση του Βελγίου, επαναλαμβάνοντας ουσιαστικά την προηγούμενη προειδοποίησή του: το Κατάρ θα διακόψει τη συνεργασία του με την ΕΕ στον τομέα του LNG εάν συνεχιστεί η απαίτηση για κατάρτιση σχεδίου μηδενικών εκπομπών από την QatarEnergy.
«Εν συντομία, αν δεν υπάρξουν περαιτέρω αλλαγές στην Οδηγία CSDDD, το Κράτος του Κατάρ και η QatarEnergy δεν θα έχουν άλλη επιλογή παρά να εξετάσουν σοβαρά εναλλακτικές αγορές εκτός ΕΕ για το LNG και άλλα προϊόντα μας, όπου το επιχειρηματικό περιβάλλον είναι πιο σταθερό και φιλόξενο», έγραψε ο αλ-Καάμπι, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, που αποκάλυψε την ύπαρξη της επιστολής νωρίτερα αυτόν τον μήνα.
Το net zero πάει «περίπατο»
«Ούτε το Κράτος του Κατάρ, ούτε η QatarEnergy έχουν σχέδια για επίτευξη μηδενικών εκπομπών στο άμεσο μέλλον», πρόσθεσε στην επιστολή, ενώ σε παράρτημα πρότεινε την πλήρη αφαίρεση της σχετικής ενότητας για τις μηδενικές εκπομπές από την οδηγία.
Η κατάσταση αυτή φέρνει την Ευρωπαϊκή Ένωση σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Από τη μία, η ανάγκη για καταριανό LNG είναι αδήριτη — εκτός κι αν επιλέξει να εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από τις Ηνωμένες Πολιτείες για τον ενεργειακό της εφοδιασμό, κάτι που πολλοί θεωρούν προβληματικό.
Από την άλλη, η ηγεσία της ΕΕ έχει θέσει ως ύψιστη προτεραιότητα τη μετάβαση σε καθεστώς μηδενικών εκπομπών, με μοναδική πιθανή εξαίρεση τη χρηματοδότηση της ουκρανικής κυβέρνησης. Όμως δεν μπορεί να έχει και LNG από το Κατάρ και πλήρη προσήλωση στο net zero. Κάπου θα πρέπει να κάνει πίσω.
Σε πρώτο πλάνο το LNG
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εισήγαγε 75 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου σε μορφή LNG κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους, σύμφωνα με στοιχεία του European Gas Hub που δημοσιεύθηκαν νωρίτερα αυτόν τον μήνα.
Πρόκειται για αύξηση της τάξης του 40% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2024, με τις αιτίες να εντοπίζονται στην αυξημένη ζήτηση, στις ενισχυμένες εξαγωγές αερίου προς την Ουκρανία και στην επείγουσα ανάγκη αναπλήρωσης των εξαντλημένων αποθεμάτων από τον περασμένο χειμώνα.
Το εντυπωσιακό 90% αυτής της επιπλέον ποσότητας LNG προήλθε από τις Ηνωμένες Πολιτείες, γεγονός που καθιστά την ενεργειακή εξάρτηση της ΕΕ από την Ουάσινγκτον πιο βαθιά από ποτέ.
Ωστόσο, η στροφή προς τους Αμερικανούς παραγωγούς συνεπάγεται διαρκώς υψηλούς λογαριασμούς ενέργειας για όλες τις επιχειρήσεις που εξαρτώνται, άμεσα ή έμμεσα, από ηλεκτρισμό παραγόμενο μέσω φυσικού αερίου.
Η Ευρώπη προσπαθεί να μειώσει το κόστος αυτό, προκειμένου να αποτρέψει έναν εκτεταμένο βιομηχανικό αποσυντονισμό στο εσωτερικό της.
Το ζήτημα καταλήγει τελικά σε ένα δίλημμα θεμελιώδους σημασίας: διατήρηση της βαριάς βιομηχανίας ή απόλυτη προσήλωση σε μια οικονομία μηδενικών εκπομπών.
Αυτό είναι το κρίσιμο σταυροδρόμι στο οποίο βρίσκεται σήμερα η ΕΕ, σε μια περίοδο που η ανάγκη ενίσχυσης της βιομηχανικής της βάσης —ιδίως της παραγωγής χάλυβα και της μετατροπής του σε στρατιωτικό εξοπλισμό— είναι πιο επιτακτική από ποτέ.
Ωστόσο, αυτή η εικόνα ενδέχεται να αλλάξει τα επόμενα χρόνια, καθώς η ΕΕ επιδιώκει τόσο την ασφάλεια του ενεργειακού της εφοδιασμού μέσω LNG όσο και τη συμμόρφωση των παραγωγών του με αυστηρούς περιβαλλοντικούς κανόνες, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις.
Σύμφωνα με το Oil Price, το Κατάρ αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους προμηθευτές LNG της Ευρώπης.
Πέρυσι, η ΕΕ υιοθέτησε την «Οδηγία για την Εταιρική Δέουσα Επιμέλεια στη Βιωσιμότητα», η οποία υποχρεώνει τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται εντός ή εκτός της ΕΕ να εντοπίζουν και να αντιμετωπίζουν τις αρνητικές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων τους στα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον.
Η κρίσιμη πρόβλεψη της Οδηγίας απαιτεί από τις μεγάλες επιχειρήσεις που συνεργάζονται με κράτη-μέλη της ΕΕ να καταρτίσουν και να εφαρμόσουν αυστηρά ένα σχέδιο μηδενικών εκπομπών.
Σε αντίθετη περίπτωση, κινδυνεύουν με πρόστιμο ίσο με το 5% του παγκόσμιου ετήσιου κύκλου εργασιών τους.
Καθώς η Οδηγία αφορά εταιρείες με έσοδα άνω των 450 εκατομμυρίων ευρώ (περίπου 350 εκατομμύρια δολάρια), τα πρόστιμα μπορεί να φτάσουν σε εξαιρετικά υψηλά ποσά.
Τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους, μετά την ψήφιση της Οδηγίας, ο υπουργός Ενέργειας του Κατάρ, Σαάντ αλ-Καάμπι, ήταν σαφής σε δηλώσεις του στους Financial Times.
«Αν σημαίνει ότι θα χάσω το 5% των εσόδων μου για να εξάγω στην Ευρώπη, δεν θα εξάγω στην Ευρώπη… Δεν μπλοφάρω», τόνισε.
«Το 5% των εσόδων της QatarEnergy είναι το 5% των εσόδων του κράτους του Κατάρ. Πρόκειται για τα χρήματα του λαού… δεν μπορώ να αποδεχτώ τέτοια απώλεια — και κανείς δεν θα το αποδεχόταν».
Φύγε εσύ…έλα εσύ
Από το 2022, όταν μειώθηκαν δραστικά οι ροές ρωσικού φυσικού αερίου μέσω αγωγών, το Κατάρ καλύπτει σταθερά το 12 με 14% των εισαγωγών LNG της ΕΕ.
Πρόκειται για ποσότητες που η Ευρώπη δύσκολα μπορεί να απωλέσει χωρίς σοβαρές επιπτώσεις, ειδικά μετά το 18ο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας, το οποίο στοχεύει άμεσα στον τομέα του φυσικού αερίου, επιδιώκοντας την πλήρη διακοπή του εφοδιασμού από τη χώρα.
Οι ιθύνοντες στις Βρυξέλλες φαίνεται πως αντιλαμβάνονται το μέγεθος του διλήμματος, γεγονός που εξηγεί γιατί, μετά τις προειδοποιήσεις του Σαάντ αλ-Καάμπι, ξεκίνησαν συζητήσεις για αλλαγές στην Οδηγία για την Εταιρική Δέουσα Επιμέλεια στη Βιωσιμότητα.
Οι συζητήσεις οδήγησαν ταχύτατα σε τροποποιήσεις της αρχικής οδηγίας, με στόχο την απλοποίηση των απαιτήσεων αναφοράς και τον περιορισμό του εύρους τους — συμπεριλαμβανομένων και των προβλέψεων για τις εκπομπές — καθώς και την αναβολή της εφαρμογής της από το 2027 στο 2028.
Ωστόσο, αυτές οι υποχωρήσεις δεν στάθηκαν αρκετές για τον τρίτο μεγαλύτερο εξαγωγέα υγροποιημένου φυσικού αερίου στον κόσμο.
Τον Μάιο, ο υπουργός Ενέργειας του Κατάρ απέστειλε επιστολή προς την κυβέρνηση του Βελγίου, επαναλαμβάνοντας ουσιαστικά την προηγούμενη προειδοποίησή του: το Κατάρ θα διακόψει τη συνεργασία του με την ΕΕ στον τομέα του LNG εάν συνεχιστεί η απαίτηση για κατάρτιση σχεδίου μηδενικών εκπομπών από την QatarEnergy.
«Εν συντομία, αν δεν υπάρξουν περαιτέρω αλλαγές στην Οδηγία CSDDD, το Κράτος του Κατάρ και η QatarEnergy δεν θα έχουν άλλη επιλογή παρά να εξετάσουν σοβαρά εναλλακτικές αγορές εκτός ΕΕ για το LNG και άλλα προϊόντα μας, όπου το επιχειρηματικό περιβάλλον είναι πιο σταθερό και φιλόξενο», έγραψε ο αλ-Καάμπι, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, που αποκάλυψε την ύπαρξη της επιστολής νωρίτερα αυτόν τον μήνα.
Το net zero πάει «περίπατο»
«Ούτε το Κράτος του Κατάρ, ούτε η QatarEnergy έχουν σχέδια για επίτευξη μηδενικών εκπομπών στο άμεσο μέλλον», πρόσθεσε στην επιστολή, ενώ σε παράρτημα πρότεινε την πλήρη αφαίρεση της σχετικής ενότητας για τις μηδενικές εκπομπές από την οδηγία.
Η κατάσταση αυτή φέρνει την Ευρωπαϊκή Ένωση σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Από τη μία, η ανάγκη για καταριανό LNG είναι αδήριτη — εκτός κι αν επιλέξει να εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από τις Ηνωμένες Πολιτείες για τον ενεργειακό της εφοδιασμό, κάτι που πολλοί θεωρούν προβληματικό.
Από την άλλη, η ηγεσία της ΕΕ έχει θέσει ως ύψιστη προτεραιότητα τη μετάβαση σε καθεστώς μηδενικών εκπομπών, με μοναδική πιθανή εξαίρεση τη χρηματοδότηση της ουκρανικής κυβέρνησης. Όμως δεν μπορεί να έχει και LNG από το Κατάρ και πλήρη προσήλωση στο net zero. Κάπου θα πρέπει να κάνει πίσω.
Σε πρώτο πλάνο το LNG
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εισήγαγε 75 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου σε μορφή LNG κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους, σύμφωνα με στοιχεία του European Gas Hub που δημοσιεύθηκαν νωρίτερα αυτόν τον μήνα.
Πρόκειται για αύξηση της τάξης του 40% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2024, με τις αιτίες να εντοπίζονται στην αυξημένη ζήτηση, στις ενισχυμένες εξαγωγές αερίου προς την Ουκρανία και στην επείγουσα ανάγκη αναπλήρωσης των εξαντλημένων αποθεμάτων από τον περασμένο χειμώνα.
Το εντυπωσιακό 90% αυτής της επιπλέον ποσότητας LNG προήλθε από τις Ηνωμένες Πολιτείες, γεγονός που καθιστά την ενεργειακή εξάρτηση της ΕΕ από την Ουάσινγκτον πιο βαθιά από ποτέ.
Ωστόσο, η στροφή προς τους Αμερικανούς παραγωγούς συνεπάγεται διαρκώς υψηλούς λογαριασμούς ενέργειας για όλες τις επιχειρήσεις που εξαρτώνται, άμεσα ή έμμεσα, από ηλεκτρισμό παραγόμενο μέσω φυσικού αερίου.
Η Ευρώπη προσπαθεί να μειώσει το κόστος αυτό, προκειμένου να αποτρέψει έναν εκτεταμένο βιομηχανικό αποσυντονισμό στο εσωτερικό της.
Το ζήτημα καταλήγει τελικά σε ένα δίλημμα θεμελιώδους σημασίας: διατήρηση της βαριάς βιομηχανίας ή απόλυτη προσήλωση σε μια οικονομία μηδενικών εκπομπών.
Αυτό είναι το κρίσιμο σταυροδρόμι στο οποίο βρίσκεται σήμερα η ΕΕ, σε μια περίοδο που η ανάγκη ενίσχυσης της βιομηχανικής της βάσης —ιδίως της παραγωγής χάλυβα και της μετατροπής του σε στρατιωτικό εξοπλισμό— είναι πιο επιτακτική από ποτέ.
www.worldenergynews.gr
