Ο ειδικός απεσταλμένος του Λευκού Οίκου, Steve Witkoff, έφερε στο προσκήνιο τον όρο «εγγυήσεις τύπου Άρθρου 5», παραπέμποντας στον μηχανισμό συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ
Το ενδεχόμενο εξασφάλισης ισχυρών εγγυήσεων ασφαλείας προς την Ουκρανία βρίσκεται στο επίκεντρο των προσπαθειών για τερματισμό του πολέμου, καθώς συνεχίζεται η ρωσική εισβολή.
Πλέον, ο ειδικός απεσταλμένος του Λευκού Οίκου, Στιβ Γουίτκοφ, έφερε στο προσκήνιο τον όρο «εγγυήσεις τύπου Άρθρου 5», παραπέμποντας στον μηχανισμό συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ.
Σε δηλώσεις του στο CNN στις 17 Αυγούστου, ο Γουίτκοφ ανέφερε ότι κατά τη Σύνοδο της Αλάσκας υπήρξε συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και συμμάχων να προσφέρουν «εγγυήσεις που θα αλλάξουν το παιχνίδι» για το Κίεβο, με «προστασίες τύπου Άρθρου 5», χωρίς ωστόσο να αποκαλύψει συγκεκριμένες δεσμεύσεις.
Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι μετά τη συνάντηση Τραμπ–Πούτιν, η Ρωσία δεν φέρεται να αντιδρά σε ένα τέτοιο πλαίσιο υπό προϋποθέσεις.
Το Άρθρο 5 της Ιδρυτικής Συνθήκης του ΝΑΤΟ προβλέπει ότι επίθεση κατά ενός μέλους θεωρείται επίθεση κατά όλων, χωρίς να επιβάλει την καθολική στρατιωτική εμπλοκή, αλλά τη δυνατότητα κάθε κράτος να ενεργήσει όπως κρίνει αναγκαίο, περιλαμβανομένης και της χρήσης βίας.
Έχει ενεργοποιηθεί μόνο μία φορά στην ιστορία, μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, με διαφορετικό εύρος συμμετοχής των κρατών-μελών.
Η πρόταση περί «παρόμοιων εγγυήσεων» για την Ουκρανία επιχειρεί να μεταφέρει αυτό το πνεύμα συλλογικής αποτροπής εκτός του θεσμικού πλαισίου του ΝΑΤΟ, χωρίς να συνεπάγεται πλήρη ένταξη της χώρας στη Συμμαχία — κάτι που ο Τραμπ έχει ρητά απορρίψει.
Αντ’ αυτού, προτείνεται μια ειδική συμφωνία μεταξύ κρατών που θα αναλάβουν τέτοιες δεσμεύσεις σε διμερές ή πολυμερές επίπεδο.
Η ουσία στις λεπτομέρειες
Δεν έχει σημασία πώς θα ονομαστεί το σχήμα, αλλά τι ακριβώς θα προβλέπει: ποιοι θα δεσμεύονται, πώς, πόσο γρήγορα και πόσο ισχυρά θα αντιδρούν σε νέα επίθεση κατά της Ουκρανίας.
Και αυτό είναι το σημείο στο οποίο εκδηλώνεται σκεπτικισμός — τόσο στο Κίεβο όσο και στην Ευρώπη.
Η ουκρανική κοινωνία έχει υποστεί την αποτυχία προηγούμενων «εγγυήσεων», όπως το Μνημόνιο της Βουδαπέστης το 1994, που προσέφερε διαβεβαιώσεις ασφαλείας με αντάλλαγμα την αποπυρηνικοποίηση, αλλά δεν απέτρεψε τη ρωσική επιθετικότητα.
Ο Πολωνός υπουργός Εξωτερικών Ράντοσλαβ Σικόρσκι σχολίασε πως το πρόβλημα της Ουκρανίας δεν είναι η έλλειψη εγγυήσεων, αλλά η μη εφαρμογή όσων έχουν ήδη υπογραφεί, υπενθυμίζοντας τη συνθήκη για τα σύνορα που είχε επικυρώσει ο ίδιος ο Πούτιν το 2004.
Αντίθετα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν χαιρέτισε την πρόταση, δηλώνοντας ότι η ΕΕ είναι έτοιμη να αναλάβει τον ρόλο της, επαναλαμβάνοντας τη θέση ότι «η Ουκρανία πρέπει να γίνει ένα ατσάλινο σκαντζόχοιρο — ακατάλληλη για κατάποση από επίδοξους εισβολείς».
Η γεωπολιτική διάσταση της πρότασης αποκαλύπτει ένα παράδοξο: αν οι εγγυήσεις είναι όντως τόσο αποτρεπτικές όσο αυτές του ΝΑΤΟ, γιατί να τις αποδεχθεί η Μόσχα;
Πιθανή απάντηση είναι ότι η Ρωσία θεωρεί τέτοιες μη-ΝΑΤΟϊκές εγγυήσεις λιγότερο δεσμευτικές, ή πιο διαπραγματεύσιμες ως προς την εμβέλεια και την εφαρμογή τους.
Εάν όμως αραιωθούν υπερβολικά για να εξασφαλιστεί η ρωσική συναίνεση, τότε κινδυνεύουν να μην λειτουργήσουν ως αποτροπή — ιδίως απέναντι στο ίδιο το Κρεμλίνο.
Όταν ρωτήθηκε στο CNN εάν η Ρωσία θα δεχτεί εγγυήσεις τύπου Άρθρου 5, ο Γουίτκοφ απέφυγε να δώσει μια σαφή απάντηση, τονίζοντας απλώς ότι επιτεύχθηκε συμφωνία ώστε ΗΠΑ και ευρωπαϊκές χώρες να μιλήσουν σε τέτοιου τύπου γλώσσα για τις εγγυήσεις.
Το αν αυτό μεταφραστεί σε αποτελεσματικό και αξιόπιστο πλαίσιο ασφάλειας για την Ουκρανία, παραμένει ερώτημα προς απάντηση.
www.worldenergynews.gr
Πλέον, ο ειδικός απεσταλμένος του Λευκού Οίκου, Στιβ Γουίτκοφ, έφερε στο προσκήνιο τον όρο «εγγυήσεις τύπου Άρθρου 5», παραπέμποντας στον μηχανισμό συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ.
Σε δηλώσεις του στο CNN στις 17 Αυγούστου, ο Γουίτκοφ ανέφερε ότι κατά τη Σύνοδο της Αλάσκας υπήρξε συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και συμμάχων να προσφέρουν «εγγυήσεις που θα αλλάξουν το παιχνίδι» για το Κίεβο, με «προστασίες τύπου Άρθρου 5», χωρίς ωστόσο να αποκαλύψει συγκεκριμένες δεσμεύσεις.
Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι μετά τη συνάντηση Τραμπ–Πούτιν, η Ρωσία δεν φέρεται να αντιδρά σε ένα τέτοιο πλαίσιο υπό προϋποθέσεις.
Το Άρθρο 5 της Ιδρυτικής Συνθήκης του ΝΑΤΟ προβλέπει ότι επίθεση κατά ενός μέλους θεωρείται επίθεση κατά όλων, χωρίς να επιβάλει την καθολική στρατιωτική εμπλοκή, αλλά τη δυνατότητα κάθε κράτος να ενεργήσει όπως κρίνει αναγκαίο, περιλαμβανομένης και της χρήσης βίας.
Έχει ενεργοποιηθεί μόνο μία φορά στην ιστορία, μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, με διαφορετικό εύρος συμμετοχής των κρατών-μελών.
Η πρόταση περί «παρόμοιων εγγυήσεων» για την Ουκρανία επιχειρεί να μεταφέρει αυτό το πνεύμα συλλογικής αποτροπής εκτός του θεσμικού πλαισίου του ΝΑΤΟ, χωρίς να συνεπάγεται πλήρη ένταξη της χώρας στη Συμμαχία — κάτι που ο Τραμπ έχει ρητά απορρίψει.
Αντ’ αυτού, προτείνεται μια ειδική συμφωνία μεταξύ κρατών που θα αναλάβουν τέτοιες δεσμεύσεις σε διμερές ή πολυμερές επίπεδο.
Η ουσία στις λεπτομέρειες
Δεν έχει σημασία πώς θα ονομαστεί το σχήμα, αλλά τι ακριβώς θα προβλέπει: ποιοι θα δεσμεύονται, πώς, πόσο γρήγορα και πόσο ισχυρά θα αντιδρούν σε νέα επίθεση κατά της Ουκρανίας.
Και αυτό είναι το σημείο στο οποίο εκδηλώνεται σκεπτικισμός — τόσο στο Κίεβο όσο και στην Ευρώπη.
Η ουκρανική κοινωνία έχει υποστεί την αποτυχία προηγούμενων «εγγυήσεων», όπως το Μνημόνιο της Βουδαπέστης το 1994, που προσέφερε διαβεβαιώσεις ασφαλείας με αντάλλαγμα την αποπυρηνικοποίηση, αλλά δεν απέτρεψε τη ρωσική επιθετικότητα.
Ο Πολωνός υπουργός Εξωτερικών Ράντοσλαβ Σικόρσκι σχολίασε πως το πρόβλημα της Ουκρανίας δεν είναι η έλλειψη εγγυήσεων, αλλά η μη εφαρμογή όσων έχουν ήδη υπογραφεί, υπενθυμίζοντας τη συνθήκη για τα σύνορα που είχε επικυρώσει ο ίδιος ο Πούτιν το 2004.
Αντίθετα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν χαιρέτισε την πρόταση, δηλώνοντας ότι η ΕΕ είναι έτοιμη να αναλάβει τον ρόλο της, επαναλαμβάνοντας τη θέση ότι «η Ουκρανία πρέπει να γίνει ένα ατσάλινο σκαντζόχοιρο — ακατάλληλη για κατάποση από επίδοξους εισβολείς».
Η γεωπολιτική διάσταση της πρότασης αποκαλύπτει ένα παράδοξο: αν οι εγγυήσεις είναι όντως τόσο αποτρεπτικές όσο αυτές του ΝΑΤΟ, γιατί να τις αποδεχθεί η Μόσχα;
Πιθανή απάντηση είναι ότι η Ρωσία θεωρεί τέτοιες μη-ΝΑΤΟϊκές εγγυήσεις λιγότερο δεσμευτικές, ή πιο διαπραγματεύσιμες ως προς την εμβέλεια και την εφαρμογή τους.
Εάν όμως αραιωθούν υπερβολικά για να εξασφαλιστεί η ρωσική συναίνεση, τότε κινδυνεύουν να μην λειτουργήσουν ως αποτροπή — ιδίως απέναντι στο ίδιο το Κρεμλίνο.
Όταν ρωτήθηκε στο CNN εάν η Ρωσία θα δεχτεί εγγυήσεις τύπου Άρθρου 5, ο Γουίτκοφ απέφυγε να δώσει μια σαφή απάντηση, τονίζοντας απλώς ότι επιτεύχθηκε συμφωνία ώστε ΗΠΑ και ευρωπαϊκές χώρες να μιλήσουν σε τέτοιου τύπου γλώσσα για τις εγγυήσεις.
Το αν αυτό μεταφραστεί σε αποτελεσματικό και αξιόπιστο πλαίσιο ασφάλειας για την Ουκρανία, παραμένει ερώτημα προς απάντηση.
www.worldenergynews.gr
