Η εκπαίδευση των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (όπως το ChatGPT και το DeepSeek) καταναλώνει τεράστια ποσά ενέργειας, και όσο γίνονται πιο πολύπλοκα, κάθε ερώτηση προς αυτά μπορεί να έχει σοβαρό οικολογικό αποτύπωμα
Θα είναι άραγε η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) η καταστροφή της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια ή ο καταλύτης που θα την επιταχύνει; Η απάντηση είναι περίπλοκη — και περιλαμβάνει λίγο και από τα δύο.
Η εκπαίδευση των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (όπως το ChatGPT και το DeepSeek) καταναλώνει τεράστια ποσά ενέργειας, και όσο γίνονται πιο πολύπλοκα, κάθε ερώτηση προς αυτά μπορεί να έχει σοβαρό οικολογικό αποτύπωμα.
Ήδη, η «έκρηξη» της Τεχνητής Νοημοσύνης έχει υπονομεύσει τις δεσμεύσεις του τεχνολογικού τομέα για ουδετερότητα άνθρακα.
Πέρσι, η Google παραδέχτηκε ότι οι εκπομπές άνθρακά της αυξήθηκαν κατά 48% μέσα σε πέντε χρόνια. Η εταιρεία έχει δεσμευτεί για καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2030, αλλά αναγνωρίζει ότι «καθώς ενσωματώνουμε την AI στα προϊόντα μας, η μείωση των εκπομπών θα είναι δύσκολη».
Αυτή η αυξανόμενη κατανάλωση ενέργειας αναμένεται να επηρεάσει ολόκληρες κοινότητες, δίκτυα ηλεκτρισμού και εθνικά συστήματα ενέργειας.
Το focus στο φυσικό αέριο
Ήδη, η ραγδαία εξάπλωση της AI έχει επιταχύνει την αδειοδότηση νέων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο και έχει προκαλέσει σοβαρές ανησυχίες για την ενεργειακή ασφάλεια σε πολλές χώρες, όπου η ανάπτυξη των data centers ξεπερνά την ικανότητα παραγωγής ρεύματος.
Επιπλέον, ο προγραμματισμός για τις ενεργειακές ανάγκες της AI είναι εξαιρετικά δύσκολος.
Ο τομέας εξελίσσεται ραγδαία — τόσο σε ρυθμούς ανάπτυξης όσο και σε τεχνολογικές αλλαγές.
Οι εταιρείες AI δεν είναι υποχρεωμένες να δημοσιοποιούν την κατανάλωση ενέργειας ή το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, και οι περισσότερες δεν το κάνουν. Παρά τις προσπάθειες των ερευνητών να εκτιμήσουν την κατανάλωση, τα πραγματικά νούμερα παραμένουν άγνωστα και αλλάζουν συνεχώς.
«Υπερβολικοί» οι φόβοι για μερικούς
Ωστόσο, κάποιοι ειδικοί θεωρούν ότι οι φόβοι για την κατανάλωση ενέργειας της AI είναι υπερβολικοί.
Καθώς η AI εξελίσσεται και εξαπλώνεται, η αυτοματοποίηση μπορεί να αυξήσει την αποδοτικότητα σχεδόν σε κάθε τομέα — ξεπερνώντας μακροπρόθεσμα το ενεργειακό της κόστος.
Η AI μπορεί να παίξει κρίσιμο ρόλο στη βελτίωση συστημάτων με χαμηλή απόδοση, όπως οι αλυσίδες αξίας υλικών και η βιοτεχνολογία.
Όπως αναφέρουν και οι Financial Times, «η αναζήτηση νέων υλικών, καταλυτών ή διαδικασιών που μπορούν να παράγουν προϊόντα πιο αποδοτικά, είναι σαν να ψάχνεις βελόνα στα άχυρα — κάτι στο οποίο η AI υπερέχει».
Επιπλέον, η AI θα είναι καθοριστική για τη μετάβαση στις πράσινες μορφές ενέργειας.
Τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα ήδη χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη νέων υλικών αποθήκευσης ενέργειας. Το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ έχει δηλώσει ότι η AI μπορεί να αποτελέσει βασικό εργαλείο για «έξυπνα δίκτυα», ικανά να διαχειριστούν τη μεταβλητότητα των ΑΠΕ όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια. Προειδοποιεί, ωστόσο, ότι η AI μπορεί να αποβεί επικίνδυνη αν χρησιμοποιηθεί «αφελώς».
Η AI μπορεί επίσης να βοηθήσει τις εταιρείες ηλεκτρισμού στη βελτίωση των αδειοδοτήσεων, της αξιοπιστίας, της ανθεκτικότητας και του σχεδιασμού των δικτύων.
Ωστόσο, σήμερα, θα μπορούσε να πει κανείς ότι η AI όντως χρησιμοποιείται αφελώς ή με ελάχιστη σύνεση.
Σχεδόν κάθε τομέας «δοκιμάζει» την AI, χωρίς σαφές στρατηγικό πλάνο. Και οι καταναλωτές πληρώνουν τον λογαριασμό για όλη αυτή την πρώιμη φάση πειραματισμού. Στις ΗΠΑ —ιδίως σε περιοχές με πολλαπλά data centers— οι λογαριασμοί ρεύματος για τα νοικοκυριά ανεβαίνουν.
Όπως δήλωσε πρόσφατα ο εκπρόσωπος της Επιτροπής Καταναλωτών του Μέριλαντ, David Lapp:
«Βλέπουμε μια τεράστια μεταφορά πλούτου από τους οικιακούς καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας προς τις μεγάλες εταιρείες — τα data centers και τους ενεργειακούς κολοσσούς που κερδίζουν από την επέκταση της ενεργειακής υποδομής. Η ρυθμιστική αρχή ενέργειας αποτυγχάνει να προστατεύσει τα νοικοκυριά, συμβάλλοντας σε μια κρίση ενεργειακής προσιτότητας».
Είναι βέβαιο ότι αυτή η «Άγρια Δύση» της AI εμπεριέχει κινδύνους — όμως καθώς ο τομέας ωριμάζει, αναμένεται και περισσότερη σύνεση και στρατηγική σκέψη.
Όπως εύστοχα σχολιάζουν οι Financial Times:
«Είναι αλήθεια πως, από πλευράς κλιματικής αλλαγής, κάθε τόνος CO₂ που περικόπτεται σήμερα, έχει μεγαλύτερη αξία απ’ ό,τι αν περικοπεί αύριο. Όμως, αν η AI επιφέρει ακόμη και μέτριες εξοικονομήσεις στη συνολική κατανάλωση ρεύματος, τότε θα αποτελέσει καθαρό όφελος για την ενεργειακή μετάβαση».
www.worldenergynews.gr
Η εκπαίδευση των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (όπως το ChatGPT και το DeepSeek) καταναλώνει τεράστια ποσά ενέργειας, και όσο γίνονται πιο πολύπλοκα, κάθε ερώτηση προς αυτά μπορεί να έχει σοβαρό οικολογικό αποτύπωμα.
Ήδη, η «έκρηξη» της Τεχνητής Νοημοσύνης έχει υπονομεύσει τις δεσμεύσεις του τεχνολογικού τομέα για ουδετερότητα άνθρακα.
Πέρσι, η Google παραδέχτηκε ότι οι εκπομπές άνθρακά της αυξήθηκαν κατά 48% μέσα σε πέντε χρόνια. Η εταιρεία έχει δεσμευτεί για καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2030, αλλά αναγνωρίζει ότι «καθώς ενσωματώνουμε την AI στα προϊόντα μας, η μείωση των εκπομπών θα είναι δύσκολη».
Αυτή η αυξανόμενη κατανάλωση ενέργειας αναμένεται να επηρεάσει ολόκληρες κοινότητες, δίκτυα ηλεκτρισμού και εθνικά συστήματα ενέργειας.
Το focus στο φυσικό αέριο
Ήδη, η ραγδαία εξάπλωση της AI έχει επιταχύνει την αδειοδότηση νέων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο και έχει προκαλέσει σοβαρές ανησυχίες για την ενεργειακή ασφάλεια σε πολλές χώρες, όπου η ανάπτυξη των data centers ξεπερνά την ικανότητα παραγωγής ρεύματος.
Επιπλέον, ο προγραμματισμός για τις ενεργειακές ανάγκες της AI είναι εξαιρετικά δύσκολος.
Ο τομέας εξελίσσεται ραγδαία — τόσο σε ρυθμούς ανάπτυξης όσο και σε τεχνολογικές αλλαγές.
Οι εταιρείες AI δεν είναι υποχρεωμένες να δημοσιοποιούν την κατανάλωση ενέργειας ή το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, και οι περισσότερες δεν το κάνουν. Παρά τις προσπάθειες των ερευνητών να εκτιμήσουν την κατανάλωση, τα πραγματικά νούμερα παραμένουν άγνωστα και αλλάζουν συνεχώς.
«Υπερβολικοί» οι φόβοι για μερικούς
Ωστόσο, κάποιοι ειδικοί θεωρούν ότι οι φόβοι για την κατανάλωση ενέργειας της AI είναι υπερβολικοί.
Καθώς η AI εξελίσσεται και εξαπλώνεται, η αυτοματοποίηση μπορεί να αυξήσει την αποδοτικότητα σχεδόν σε κάθε τομέα — ξεπερνώντας μακροπρόθεσμα το ενεργειακό της κόστος.
Η AI μπορεί να παίξει κρίσιμο ρόλο στη βελτίωση συστημάτων με χαμηλή απόδοση, όπως οι αλυσίδες αξίας υλικών και η βιοτεχνολογία.
Όπως αναφέρουν και οι Financial Times, «η αναζήτηση νέων υλικών, καταλυτών ή διαδικασιών που μπορούν να παράγουν προϊόντα πιο αποδοτικά, είναι σαν να ψάχνεις βελόνα στα άχυρα — κάτι στο οποίο η AI υπερέχει».
Επιπλέον, η AI θα είναι καθοριστική για τη μετάβαση στις πράσινες μορφές ενέργειας.
Τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα ήδη χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη νέων υλικών αποθήκευσης ενέργειας. Το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ έχει δηλώσει ότι η AI μπορεί να αποτελέσει βασικό εργαλείο για «έξυπνα δίκτυα», ικανά να διαχειριστούν τη μεταβλητότητα των ΑΠΕ όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια. Προειδοποιεί, ωστόσο, ότι η AI μπορεί να αποβεί επικίνδυνη αν χρησιμοποιηθεί «αφελώς».
Η AI μπορεί επίσης να βοηθήσει τις εταιρείες ηλεκτρισμού στη βελτίωση των αδειοδοτήσεων, της αξιοπιστίας, της ανθεκτικότητας και του σχεδιασμού των δικτύων.
Ωστόσο, σήμερα, θα μπορούσε να πει κανείς ότι η AI όντως χρησιμοποιείται αφελώς ή με ελάχιστη σύνεση.
Σχεδόν κάθε τομέας «δοκιμάζει» την AI, χωρίς σαφές στρατηγικό πλάνο. Και οι καταναλωτές πληρώνουν τον λογαριασμό για όλη αυτή την πρώιμη φάση πειραματισμού. Στις ΗΠΑ —ιδίως σε περιοχές με πολλαπλά data centers— οι λογαριασμοί ρεύματος για τα νοικοκυριά ανεβαίνουν.
Όπως δήλωσε πρόσφατα ο εκπρόσωπος της Επιτροπής Καταναλωτών του Μέριλαντ, David Lapp:
«Βλέπουμε μια τεράστια μεταφορά πλούτου από τους οικιακούς καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας προς τις μεγάλες εταιρείες — τα data centers και τους ενεργειακούς κολοσσούς που κερδίζουν από την επέκταση της ενεργειακής υποδομής. Η ρυθμιστική αρχή ενέργειας αποτυγχάνει να προστατεύσει τα νοικοκυριά, συμβάλλοντας σε μια κρίση ενεργειακής προσιτότητας».
Είναι βέβαιο ότι αυτή η «Άγρια Δύση» της AI εμπεριέχει κινδύνους — όμως καθώς ο τομέας ωριμάζει, αναμένεται και περισσότερη σύνεση και στρατηγική σκέψη.
Όπως εύστοχα σχολιάζουν οι Financial Times:
«Είναι αλήθεια πως, από πλευράς κλιματικής αλλαγής, κάθε τόνος CO₂ που περικόπτεται σήμερα, έχει μεγαλύτερη αξία απ’ ό,τι αν περικοπεί αύριο. Όμως, αν η AI επιφέρει ακόμη και μέτριες εξοικονομήσεις στη συνολική κατανάλωση ρεύματος, τότε θα αποτελέσει καθαρό όφελος για την ενεργειακή μετάβαση».
www.worldenergynews.gr
