Οι χώρες της βόρειας Ευρώπης βρίσκονται αυτή τη στιγμή μπλεγμένες σε μια ρωσική απόπειρα υβριδικού πολέμου, μια κατάσταση που απαιτεί άμεση και αποφασιστική προσοχή. Η Δανία, μέλος τόσο της ΕΕ όσο και του ΝΑΤΟ, πρόκειται να φιλοξενήσει μια Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Κοπεγχάγη αυτή την εβδομάδα, με κύριο επίκεντρο τη ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία και τις τακτικές υβριδικού πολέμου της. Το δανικό υπουργείο Μεταφορών έχει ήδη λάβει μέτρα για την απαγόρευση όλων των πολιτικών πτήσεων μη επανδρωμένων αεροσκαφών στον δανικό εναέριο χώρο, υπογραμμίζοντας τον επείγοντα χαρακτήρα της κατάστασης ασφαλείας. Οι νορβηγικές, σουηδικές, φινλανδικές και άλλες χώρες της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας απειλούνται αυτή τη στιγμή από επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη που συνδέονται με τη ρωσική ναυτική παρουσία στην περιοχή ή προέρχονται από ρωσικά ή σκάφη του σκοτεινού στόλου.
Απομονώνουν τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία
Η τρέχουσα κρίση ώθησε για άλλη μια φορά τα μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ να επανεξετάσουν τις επιλογές για την αντιμετώπιση αυτών των εξελίξεων, συμπεριλαμβανομένου ενός πλήρους αποκλεισμού των θαλασσών για ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. Οι τρέχουσες κυρώσεις της ΕΕ, του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ κατά της Ρωσίας επηρεάζουν ήδη τα έσοδα του Πούτιν, αλλά η Μόσχα εξακολουθεί να διατηρεί πρόσβαση στις θάλασσες, ιδίως στις εξόδους της Βαλτικής. Ακούγονται αυξανόμενες εκκλήσεις για αποκλεισμό της Βαλτικής Θάλασσας και των πυλών της, που θεωρείται ως μέτρο που θα μπορούσε να βλάψει σοβαρά τον Πούτιν. Οι επιλογές είναι στο τραπέζι. Ωστόσο, οι κίνδυνοι και τα οφέλη παραμένουν ασαφή. Αυτό που είναι σαφές, ωστόσο, είναι η ανάγκη για μια συντονισμένη αντίδραση ΕΕ/ΝΑΤΟ.
Η Βαλτική Θάλασσα και οι πύλες της -συμπεριλαμβανομένων των Σκάγερακ, Κάτεγκατ, Δανικών Στενών και Έρεσουντ- δεν είναι μόνο στενές πλωτές οδοί αλλά και ζωτικές θαλάσσιες αρτηρίες για το εμπόριο, την ενέργεια και την επικοινωνία. Αυτές οι διαδρομές συνδέουν τη Βόρεια και Κεντρική Ευρώπη με τις παγκόσμιες αγορές, καθιστώντας τες στρατηγικά σημαντικές. Η αυξανόμενη απειλή ρωσικής παρέμβασης σε αυτές τις περιοχές αποτελεί αιτία ανησυχίας.
Η σημασία της Βαλτικής Θάλασσας
Από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Βαλτική Θάλασσα έχει αμφισβητηθεί - όχι κυρίως στρατιωτικά, αλλά μέσω παλαιών "σκιωδών" δεξαμενόπλοιων, ύποπτων περιστατικών έλξης αγκυροβολίων που κόβουν υποθαλάσσια καλώδια και επαναλαμβανόμενων ερευνών με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και εναέριο χώρο. Ο υβριδικός πόλεμος της Μόσχας περιλαμβάνει επίσης συναφείς παράγοντες, όπως αποδεικνύεται από αναφορές για επιχειρήσεις κινεζικών πλοίων. Οι απειλές είναι πραγματικές και αυξανόμενες, αλλά οι επιλογές για την αντιμετώπισή τους ήταν περιορισμένες μέχρι τώρα. Δυτικοί πολιτικοί και στρατιωτικοί ηγέτες εξετάζουν πιθανές ενέργειες του ΝΑΤΟ και των παράκτιων κρατών της ΕΕ για να εμποδίσουν τις κινήσεις του ρωσικού σκοτεινού στόλου στη Βαλτική. Τέτοια βήματα θα μπορούσαν να επηρεάσουν βαθιά τα έσοδα της Ρωσίας, τον υπολογισμό κινδύνου του ΝΑΤΟ και τις παγκόσμιες αγορές πετρελαίου.
Πιθανές κυρώσεις
Υπάρχουν νόμιμα μέτρα για τον αποκλεισμό της ρωσικής πρόσβασης, αλλά δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί. Τα ευρωπαϊκά παράκτια κράτη θα μπορούσαν να θεσπίσουν απαγορεύσεις λιμένων, στοχευμένες κυρώσεις, ασφαλιστικές και οικονομικές απαγορεύσεις, καθώς και ναυτικές περιπολίες βάσει σαφών νομικών εντολών - επιλογές που ενδέχεται τώρα να συζητηθούν στην Κοπεγχάγη. Θα πρέπει επίσης να εξεταστούν μέτρα γκρίζας ζώνης, όπως η συνεχής απαγόρευση μεταφορών από πλοίο σε πλοίο και η άρνηση ανεφοδιασμού καυσίμων και λιμενικών υπηρεσιών. Ορισμένα συζητούν ακόμη και την κινητική απαγόρευση (κατάσχεση ή βύθιση πλοίων), αλλά αυτό παραμένει πολύ απίθανο για πολλά μέλη του ΝΑΤΟ.
Οι κανόνες της UNCLOS έχουν μέχρι τώρα εμποδίσει τέτοια μέτρα, καθώς η κινητική δράση σε καιρό ειρήνης κατά της εμπορικής χωρητικότητας με ευρεία σημαία ενέχει υψηλό κίνδυνο παραβίασης του νόμου και κλιμάκωσης. Ωστόσο, ο υβριδικός πόλεμος μπορεί σύντομα να ωθήσει ορισμένους σε στρατηγικές μαύρης επιχείρησης. Για να είναι αποτελεσματική, η Σύνοδος Κορυφής της Κοπεγχάγης θα πρέπει να υιοθετήσει μια πολυεπίπεδη πολιτικοστρατιωτική στρατηγική που θα αξιοποιεί αρχές σε καιρό ειρήνης, όπως τα τελωνεία, τον έλεγχο του κράτους λιμένα, την επιβολή κυρώσεων, την ασφάλιση, τη ναυτική παρουσία και την παρακολούθηση.
Διαταραχές στις αγορές πετρελαίου
Οι παγκόσμιες αγορές πετρελαίου, οι οποίες είναι ήδη ασταθείς, θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν έντονες διαταραχές εάν δεν επιτραπεί η πρόσβαση στη Βαλτική. Η περιοχή φιλοξενεί βασικούς ρωσικούς κόμβους εξαγωγών αργού και προϊόντων πετρελαίου, και χρησιμεύει επίσης ως κόμβος για την εφοδιαστική από πλοίο σε πλοίο και τις επιχειρήσεις του σκοτεινού στόλου. Οι συντονισμένες στρατηγικές άρνησης μεταξύ των χωρών της Βαλτικής, σε συνδυασμό με τη συμμετοχή των ασφαλιστών, θα αύξαναν το λειτουργικό κόστος της Ρωσίας.
Οι αρνήσεις λιμένων, η αστυνόμευση STS και οι αναλήψεις ασφαλίσεων θα αύξαναν το κόστος μεταφοράς και τις τριβές στην εφοδιαστική, καθώς τα δεξαμενόπλοια του σκοτεινού στόλου αναδρομολογούνται και πληρώνουν υψηλότερα ασφάλιστρα. Αυτό θα μείωνε την πρόσβαση της Ρωσίας στην αγορά και θα επιβαλλόταν μεγαλύτερες εκπτώσεις στα βαρέλια της. Ενώ η Ρωσία έχει εναλλακτικές διαδρομές (Αρκτική, Μαύρη Θάλασσα), αυτές δεν είναι ελκυστικές τον χειμώνα ή είναι ευάλωτες σε ουκρανικές επιθέσεις.
Πιέσεις στην Ρωσία
Οι επιπτώσεις δεν είναι ακόμη σαφείς, αλλά απαιτούν προσεκτική αξιολόγηση. Εάν η απαγόρευση εφαρμοστεί χωρίς κινητική κλιμάκωση, οι πιθανές συνέπειες περιλαμβάνουν υψηλότερα ναύλα και ασφάλιστρα στη Βαλτική, καθώς και περιφερειακές αυξήσεις τιμών για διυλισμένα προϊόντα όπως το ντίζελ και το πετρέλαιο θέρμανσης λόγω της αναδιάρθρωσης της αλυσίδας εφοδιασμού.
Ο σημαντικότερος αντίκτυπος θα είναι η πίεση στα ρωσικά δημοσιονομικά έσοδα καθώς η διακίνηση και τα netbacks μειώνονται. Μακροπρόθεσμα, οι αγορές ενδέχεται να προσαρμοστούν μέσω της αναδρομολόγησης στην Ασία, αλλά ο πραγματικός αντίκτυπος θα εξαρτηθεί από τη διάρκεια και το εύρος των μέτρων της ΕΕ/ΝΑΤΟ. Η άρνηση της Βαλτικής θα επηρεάσει κυρίως τα δυτικά λιμάνια της Ρωσίας, όπως το Πριμόρσκ και το Ουστ-Λούγκα, τα οποία διαχειρίζονται εξαγωγές αργού και διυλισμένου αργού πετρελαίου για την Ευρώπη και πέρα από αυτήν. Η μεγαλύτερη πίεση στη Ρωσία θα ασκηθεί εάν τέτοια μέτρα... Οι αγωγές διατηρούνται με την πάροδο του χρόνου.
Τελικά, ο υβριδικός πόλεμος της Ρωσίας και η βάση εσόδων της πρέπει να στοχευθούν. Μια νέα, πιο προληπτική στρατηγική άρνησης στη Βαλτική, σε συνδυασμό με τις επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους της Ουκρανίας στις ρωσικές ενεργειακές υποδομές, θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρό πλήγμα. Οι αγορές πετρελαίου πρέπει να λάβουν υπόψη όχι μόνο τα θεμελιώδη στοιχεία προσφοράς-ζήτησης, αλλά και τις στρατηγικές αποφάσεις των Ευρωπαίων ηγετών και τις στρατιωτικές ενέργειες επί τόπου.
www.worldenergynews.gr
