Η Ινδία, η οποία ήδη διατηρεί περιορισμένη μόνιμη παρουσία στην Αρκτική, επιδιώκει να ενισχύσει την επιρροή της στην περιοχή, προσβλέποντας και στην αξιοποίηση των τεράστιων φυσικών πόρων της περιοχής
Η Ρωσία εντείνει τις προσπάθειες προσέγγισης της Ινδίας, προτείνοντάς της ρόλο-κλειδί στο Αρκτικό Συμβούλιο, στο πλαίσιο ευρύτερης γεωστρατηγικής συνεργασίας για την ανάπτυξη του Βόρειου Θαλάσσιου Δρόμου.
Η Ινδία, η οποία ήδη διατηρεί περιορισμένη μόνιμη παρουσία στην Αρκτική, επιδιώκει να ενισχύσει την επιρροή της στην περιοχή, προσβλέποντας και στην αξιοποίηση των τεράστιων φυσικών πόρων της περιοχής.
Οι διεθνείς εξελίξεις ίσως φέρουν σύντομα την Ινδία στο προσκήνιο της αρκτικής γεωπολιτικής. Συζητήσεις βρίσκονται σε εξέλιξη για την πιθανή εμπλοκή του Νέου Δελχί στην ανάπτυξη του Βόρειου Θαλάσσιου Δρόμου (NSR) — ενός ταχέως ανερχόμενου ναυτιλιακού διαδρόμου που διατρέχει τις ακτές της Αρκτικής Ρωσίας.
Το ερώτημα παραμένει: θα αξιοποιήσει η Ινδία, ως διαχρονικός στρατηγικός εταίρος της Ρωσίας, την ευκαιρία να διεκδικήσει ρόλο στην αναδιαμόρφωση της ναυτιλιακής αρχιτεκτονικής του βορρά;
Ο NSR, που διασχίζει τον Αρκτικό Ωκεανό κατά μήκος των βόρειων ρωσικών ακτών, προσφέρει έως και 40% μικρότερη απόσταση σε σχέση με τις παραδοσιακές θαλάσσιες διαδρομές του νότου, όπως η Διώρυγα του Σουέζ, εξασφαλίζοντας ταχύτερες, ασφαλέστερες και οικονομικότερες εμπορευματικές μεταφορές μεταξύ Ευρασίας και Ασίας-Ειρηνικού.
Μιλώντας αποκλειστικά στο ινδικό δίκτυο NDTV κατά τη διάρκεια της World Atomic Week στη Μόσχα (25–28 Σεπτεμβρίου 2025), ο Βλαντιμίρ Πάνοφ — Ειδικός Εκπρόσωπος για την Αρκτική Ανάπτυξη στη Rosatom, τον κρατικό πυρηνικό ενεργειακό οργανισμό της Ρωσίας και διαχειριστή των υποδομών του NSR — ανέδειξε τη στρατηγική σημασία του διαδρόμου.
Καθοριστικός ρόλος των συμμάχων
Τόνισε ότι η συνεργασία με χώρες όπως η Ινδία, που επιδεικνύουν σοβαρό ενδιαφέρον για την Αρκτική, θα μπορούσε να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στο μέλλον του Βόρειου Θαλάσσιου Δρόμου.
Η Ινδία διαθέτει ήδη μόνιμο ερευνητικό σταθμό στην Αρκτική, ονόματι Himadri, εγκατεστημένο στη Διεθνή Αρκτική Ερευνητική Βάση του Ny Ålesund στο Σβάλμπαρντ της Νορβηγίας, περίπου 1.200 χιλιόμετρα από τον Βόρειο Πόλο.
Από την ίδρυσή του την 1η Ιουλίου 2008, ο σταθμός Himadri λειτουργεί ως κέντρο ινδικών επιστημονικών ερευνών σε τομείς όπως η ατμοσφαιρική φυσική, η ωκεανογραφία και η κλιματική αλλαγή. Πέρυσι, ο Υπουργός Επιστημών της Γης της Ινδίας, Κίρεν Ριτζίτζου, επισκέφθηκε την περιοχή δηλώνοντας: «Η ζωή στην Αρκτική είναι τόσο μοναδική! Ο σταθμός Himadri γίνεται πλέον μόνιμος και θα λειτουργεί όλο τον χρόνο!»
Για τη Ρωσία, ο Βόρειος Θαλάσσιος Δρόμος (NSR) αποτελεί κάτι περισσότερο από έναν νέο ναυτιλιακό διάδρομο — είναι, σύμφωνα με τον Βλαντιμίρ Πάνοφ, η «τελευταία μεγάλη προσθήκη στην παγκόσμια ναυτιλιακή λογιστική για τους επόμενους αιώνες».
Ο Πάνοφ, Ειδικός Εκπρόσωπος για την Ανάπτυξη της Αρκτικής στη Rosatom, υπογράμμισε ότι η αστάθεια στους παραδοσιακούς θαλάσσιους διαδρόμους, όπως η Ερυθρά Θάλασσα, και η αυξανόμενη απειλή της πειρατείας στη Νοτιοανατολική Ασία καθιστούν τον NSR μία ασφαλή και αποδοτική εναλλακτική λύση. «Η Ινδία, ως διαχρονικός και αξιόπιστος εταίρος της Ρωσίας, έχει κρίσιμο ρόλο να διαδραματίσει σε αυτή τη μετάβαση», σημείωσε.
Έτοιμα τα παγοθραυστικά
Ήδη, η Ρωσία έχει αναπτύξει οκτώ πυρηνοκίνητα παγοθραυστικά — τέσσερα εκ των οποίων είναι νέας γενιάς — ώστε να διασφαλίζεται η πλοήγηση καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Αυτά ανοίγουν θαλάσσιους διαύλους στον πάγο, επιτρέποντας ακόμα και σε πλοία χωρίς ενίσχυση πάγου να διαπλέουν με ασφάλεια τη διαδρομή. Ο Πάνοφ ανέφερε ως παράδειγμα κινεζικά φορτηγά πλοία που ολοκλήρωσαν ταξίδι μέσω του NSR σε μόλις 18 ημέρες — εξοικονομώντας πάνω από τρεις εβδομάδες σε σχέση με τις παραδοσιακές διαδρομές.
Το ενδιαφέρον της Ινδίας για τον NSR δεν είναι καινούργιο. Κατά την επίσκεψη του Πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι στη Μόσχα τον Ιούλιο του 2024, οι δύο χώρες συμφώνησαν να συγκροτήσουν κοινή ομάδα εργασίας στο πλαίσιο της διακυβερνητικής τους επιτροπής, για τη διερεύνηση συνεργασίας στον τομέα της ναυτιλίας στην Αρκτική.
Η ομάδα αυτή, με συμπροεδρία του Βλαντιμίρ Πάνοφ και του Ειδικού Γραμματέα του Υπουργείου Λιμένων, Ναυτιλίας και Υδάτινων Οδών της Ινδίας, Ρατζές Κουμάρ Σίνχα, πραγματοποίησε την πρώτη της συνεδρίαση στο Νέο Δελχί τον Οκτώβριο του 2024.
Κοινά ναυπηγικά έργα στην Αρκτική
Στις συζητήσεις περιλαμβάνονταν σχέδια για κοινά ναυπηγικά έργα στην Αρκτική, εκπαίδευση Ινδών ναυτικών στη ναυσιπλοΐα σε πολικές συνθήκες, καθώς και η σύνταξη μνημονίου συνεργασίας για εμπορευματικές μεταφορές κατά μήκος του NSR.
Ο Βλαντιμίρ Πάνοφ υπογράμμισε την οικονομική λογική πίσω από την ανάπτυξη του Βόρειου Θαλάσσιου Δρόμου (NSR), δηλώνοντας χαρακτηριστικά: «Ό,τι κάνουμε στον NSR σχετίζεται με την οικονομία. Δεν μπορεί να είναι απλώς ένα πείραμα — πρέπει να είναι κερδοφόρο και αποδοτικό. Και το θαλάσσιο εμπόριο της Ινδίας με τα ρωσικά λιμάνια έχει τεράστιες δυνατότητες να στραφεί προς αυτή τη διαδρομή».
Πέραν των ζητημάτων εφοδιαστικής αλυσίδας, ο Πάνοφ αναφέρθηκε και στο καθεστώς παρατηρητή που κατέχει η Ινδία στο Αρκτικό Συμβούλιο — ένα πολυμερές φόρουμ οκτώ κρατών με αρκτική γεωγραφική ταυτότητα. Τόνισε ότι η ένταξη στο Συμβούλιο καθορίζεται βάσει γεωγραφικών κριτηρίων, όμως σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο, η οικονομική και πρακτική συνεργασία μπορεί να αποτελέσει εξίσου ισχυρή βάση για διεθνή διάλογο.
«Η Ινδία είναι βαθιά συνδεδεμένη με το αρκτικό εμπόριο και τη ναυτιλία. Ήρθε η ώρα να ξεπεράσουμε τις πολιτικές διαχωριστικές γραμμές και να δημιουργήσουμε μια δομή όπου όλοι οι ενδιαφερόμενοι είναι ισότιμοι. Ήδη ξεκινήσαμε αυτή τη διαδικασία με την Ινδία, μέσω διμερούς πλαισίου συνεργασίας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Πάνοφ.
Το ίδιο πνεύμα επικράτησε και στο Διεθνές Αρκτικό Φόρουμ που πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2025, όπου υψηλόβαθμοι Ινδοί και Ρώσοι αξιωματούχοι ανέπτυξαν κοινά σενάρια μακροπρόθεσμης ανάπτυξης για τον NSR. Ο Γενικός Διευθυντής της Rosatom, Αλεξέι Λιχατσέφ, τάχθηκε υπέρ της ενίσχυσης της εμπορευματικής κίνησης και της κατασκευής περισσότερων παγοθραυστικών, εκτιμώντας ότι οι μελλοντικοί όγκοι φορτίου μπορεί να φτάσουν τα 150 εκατ. τόνους.
Το στρατηγικό ενδιαφέρον της Ινδίας για τον NSR ευθυγραμμίζεται και με τους στόχους της χώρας στον τομέα της ενεργειακής ασφάλειας. Η διαδρομή προσφέρει σταθερή πρόσβαση σε ρωσικές ενεργειακές προμήθειες, παρακάμπτοντας περιοχές υψηλής αστάθειας, όπως η Ερυθρά Θάλασσα. Ινδοί αξιωματούχοι έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για ενοποίηση του NSR με τον Ανατολικό Θαλάσσιο Διάδρομο και τον Διάδρομο Μεταφορών Βορρά-Νότου, με στόχο την ενίσχυση της συνδεσιμότητας μεταξύ Ινδίας, Ρωσίας και Ευρώπης.
Η ρωσική πρόσκληση προς την Ινδία να συμμετάσχει ενεργά στον NSR και να συμβάλει στη διαμόρφωση ενός νέου πλαισίου συνεργασίας στην Αρκτική σηματοδοτεί μια κομβική στιγμή στις σχέσεις των δύο χωρών. Αντικατοπτρίζει ένα κοινό όραμα για οικονομική ανθεκτικότητα, ναυτιλιακή καινοτομία και γεωπολιτική ισορροπία σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία.
www.worldenergynews.gr
Η Ινδία, η οποία ήδη διατηρεί περιορισμένη μόνιμη παρουσία στην Αρκτική, επιδιώκει να ενισχύσει την επιρροή της στην περιοχή, προσβλέποντας και στην αξιοποίηση των τεράστιων φυσικών πόρων της περιοχής.
Οι διεθνείς εξελίξεις ίσως φέρουν σύντομα την Ινδία στο προσκήνιο της αρκτικής γεωπολιτικής. Συζητήσεις βρίσκονται σε εξέλιξη για την πιθανή εμπλοκή του Νέου Δελχί στην ανάπτυξη του Βόρειου Θαλάσσιου Δρόμου (NSR) — ενός ταχέως ανερχόμενου ναυτιλιακού διαδρόμου που διατρέχει τις ακτές της Αρκτικής Ρωσίας.
Το ερώτημα παραμένει: θα αξιοποιήσει η Ινδία, ως διαχρονικός στρατηγικός εταίρος της Ρωσίας, την ευκαιρία να διεκδικήσει ρόλο στην αναδιαμόρφωση της ναυτιλιακής αρχιτεκτονικής του βορρά;
Ο NSR, που διασχίζει τον Αρκτικό Ωκεανό κατά μήκος των βόρειων ρωσικών ακτών, προσφέρει έως και 40% μικρότερη απόσταση σε σχέση με τις παραδοσιακές θαλάσσιες διαδρομές του νότου, όπως η Διώρυγα του Σουέζ, εξασφαλίζοντας ταχύτερες, ασφαλέστερες και οικονομικότερες εμπορευματικές μεταφορές μεταξύ Ευρασίας και Ασίας-Ειρηνικού.
Μιλώντας αποκλειστικά στο ινδικό δίκτυο NDTV κατά τη διάρκεια της World Atomic Week στη Μόσχα (25–28 Σεπτεμβρίου 2025), ο Βλαντιμίρ Πάνοφ — Ειδικός Εκπρόσωπος για την Αρκτική Ανάπτυξη στη Rosatom, τον κρατικό πυρηνικό ενεργειακό οργανισμό της Ρωσίας και διαχειριστή των υποδομών του NSR — ανέδειξε τη στρατηγική σημασία του διαδρόμου.
Καθοριστικός ρόλος των συμμάχων
Τόνισε ότι η συνεργασία με χώρες όπως η Ινδία, που επιδεικνύουν σοβαρό ενδιαφέρον για την Αρκτική, θα μπορούσε να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στο μέλλον του Βόρειου Θαλάσσιου Δρόμου.
Η Ινδία διαθέτει ήδη μόνιμο ερευνητικό σταθμό στην Αρκτική, ονόματι Himadri, εγκατεστημένο στη Διεθνή Αρκτική Ερευνητική Βάση του Ny Ålesund στο Σβάλμπαρντ της Νορβηγίας, περίπου 1.200 χιλιόμετρα από τον Βόρειο Πόλο.
Από την ίδρυσή του την 1η Ιουλίου 2008, ο σταθμός Himadri λειτουργεί ως κέντρο ινδικών επιστημονικών ερευνών σε τομείς όπως η ατμοσφαιρική φυσική, η ωκεανογραφία και η κλιματική αλλαγή. Πέρυσι, ο Υπουργός Επιστημών της Γης της Ινδίας, Κίρεν Ριτζίτζου, επισκέφθηκε την περιοχή δηλώνοντας: «Η ζωή στην Αρκτική είναι τόσο μοναδική! Ο σταθμός Himadri γίνεται πλέον μόνιμος και θα λειτουργεί όλο τον χρόνο!»
Για τη Ρωσία, ο Βόρειος Θαλάσσιος Δρόμος (NSR) αποτελεί κάτι περισσότερο από έναν νέο ναυτιλιακό διάδρομο — είναι, σύμφωνα με τον Βλαντιμίρ Πάνοφ, η «τελευταία μεγάλη προσθήκη στην παγκόσμια ναυτιλιακή λογιστική για τους επόμενους αιώνες».
Ο Πάνοφ, Ειδικός Εκπρόσωπος για την Ανάπτυξη της Αρκτικής στη Rosatom, υπογράμμισε ότι η αστάθεια στους παραδοσιακούς θαλάσσιους διαδρόμους, όπως η Ερυθρά Θάλασσα, και η αυξανόμενη απειλή της πειρατείας στη Νοτιοανατολική Ασία καθιστούν τον NSR μία ασφαλή και αποδοτική εναλλακτική λύση. «Η Ινδία, ως διαχρονικός και αξιόπιστος εταίρος της Ρωσίας, έχει κρίσιμο ρόλο να διαδραματίσει σε αυτή τη μετάβαση», σημείωσε.
Έτοιμα τα παγοθραυστικά
Ήδη, η Ρωσία έχει αναπτύξει οκτώ πυρηνοκίνητα παγοθραυστικά — τέσσερα εκ των οποίων είναι νέας γενιάς — ώστε να διασφαλίζεται η πλοήγηση καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Αυτά ανοίγουν θαλάσσιους διαύλους στον πάγο, επιτρέποντας ακόμα και σε πλοία χωρίς ενίσχυση πάγου να διαπλέουν με ασφάλεια τη διαδρομή. Ο Πάνοφ ανέφερε ως παράδειγμα κινεζικά φορτηγά πλοία που ολοκλήρωσαν ταξίδι μέσω του NSR σε μόλις 18 ημέρες — εξοικονομώντας πάνω από τρεις εβδομάδες σε σχέση με τις παραδοσιακές διαδρομές.
Το ενδιαφέρον της Ινδίας για τον NSR δεν είναι καινούργιο. Κατά την επίσκεψη του Πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι στη Μόσχα τον Ιούλιο του 2024, οι δύο χώρες συμφώνησαν να συγκροτήσουν κοινή ομάδα εργασίας στο πλαίσιο της διακυβερνητικής τους επιτροπής, για τη διερεύνηση συνεργασίας στον τομέα της ναυτιλίας στην Αρκτική.
Η ομάδα αυτή, με συμπροεδρία του Βλαντιμίρ Πάνοφ και του Ειδικού Γραμματέα του Υπουργείου Λιμένων, Ναυτιλίας και Υδάτινων Οδών της Ινδίας, Ρατζές Κουμάρ Σίνχα, πραγματοποίησε την πρώτη της συνεδρίαση στο Νέο Δελχί τον Οκτώβριο του 2024.
Κοινά ναυπηγικά έργα στην Αρκτική
Στις συζητήσεις περιλαμβάνονταν σχέδια για κοινά ναυπηγικά έργα στην Αρκτική, εκπαίδευση Ινδών ναυτικών στη ναυσιπλοΐα σε πολικές συνθήκες, καθώς και η σύνταξη μνημονίου συνεργασίας για εμπορευματικές μεταφορές κατά μήκος του NSR.
Ο Βλαντιμίρ Πάνοφ υπογράμμισε την οικονομική λογική πίσω από την ανάπτυξη του Βόρειου Θαλάσσιου Δρόμου (NSR), δηλώνοντας χαρακτηριστικά: «Ό,τι κάνουμε στον NSR σχετίζεται με την οικονομία. Δεν μπορεί να είναι απλώς ένα πείραμα — πρέπει να είναι κερδοφόρο και αποδοτικό. Και το θαλάσσιο εμπόριο της Ινδίας με τα ρωσικά λιμάνια έχει τεράστιες δυνατότητες να στραφεί προς αυτή τη διαδρομή».
Πέραν των ζητημάτων εφοδιαστικής αλυσίδας, ο Πάνοφ αναφέρθηκε και στο καθεστώς παρατηρητή που κατέχει η Ινδία στο Αρκτικό Συμβούλιο — ένα πολυμερές φόρουμ οκτώ κρατών με αρκτική γεωγραφική ταυτότητα. Τόνισε ότι η ένταξη στο Συμβούλιο καθορίζεται βάσει γεωγραφικών κριτηρίων, όμως σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο, η οικονομική και πρακτική συνεργασία μπορεί να αποτελέσει εξίσου ισχυρή βάση για διεθνή διάλογο.
«Η Ινδία είναι βαθιά συνδεδεμένη με το αρκτικό εμπόριο και τη ναυτιλία. Ήρθε η ώρα να ξεπεράσουμε τις πολιτικές διαχωριστικές γραμμές και να δημιουργήσουμε μια δομή όπου όλοι οι ενδιαφερόμενοι είναι ισότιμοι. Ήδη ξεκινήσαμε αυτή τη διαδικασία με την Ινδία, μέσω διμερούς πλαισίου συνεργασίας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Πάνοφ.
Το ίδιο πνεύμα επικράτησε και στο Διεθνές Αρκτικό Φόρουμ που πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2025, όπου υψηλόβαθμοι Ινδοί και Ρώσοι αξιωματούχοι ανέπτυξαν κοινά σενάρια μακροπρόθεσμης ανάπτυξης για τον NSR. Ο Γενικός Διευθυντής της Rosatom, Αλεξέι Λιχατσέφ, τάχθηκε υπέρ της ενίσχυσης της εμπορευματικής κίνησης και της κατασκευής περισσότερων παγοθραυστικών, εκτιμώντας ότι οι μελλοντικοί όγκοι φορτίου μπορεί να φτάσουν τα 150 εκατ. τόνους.
Το στρατηγικό ενδιαφέρον της Ινδίας για τον NSR ευθυγραμμίζεται και με τους στόχους της χώρας στον τομέα της ενεργειακής ασφάλειας. Η διαδρομή προσφέρει σταθερή πρόσβαση σε ρωσικές ενεργειακές προμήθειες, παρακάμπτοντας περιοχές υψηλής αστάθειας, όπως η Ερυθρά Θάλασσα. Ινδοί αξιωματούχοι έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για ενοποίηση του NSR με τον Ανατολικό Θαλάσσιο Διάδρομο και τον Διάδρομο Μεταφορών Βορρά-Νότου, με στόχο την ενίσχυση της συνδεσιμότητας μεταξύ Ινδίας, Ρωσίας και Ευρώπης.
Η ρωσική πρόσκληση προς την Ινδία να συμμετάσχει ενεργά στον NSR και να συμβάλει στη διαμόρφωση ενός νέου πλαισίου συνεργασίας στην Αρκτική σηματοδοτεί μια κομβική στιγμή στις σχέσεις των δύο χωρών. Αντικατοπτρίζει ένα κοινό όραμα για οικονομική ανθεκτικότητα, ναυτιλιακή καινοτομία και γεωπολιτική ισορροπία σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία.
www.worldenergynews.gr
