«Φροντίζω τον εγκέφαλό μου» δεν αφορά σταυρόλεξα, συμπληρώματα, βιταμίνες και βόλτες - Τι δείχνουν τα τελευταία επιστημονικά πειράματα
Μπορεί η κοινωνική ζωή να λειτουργήσει ως φάρμακο για τον εγκέφαλο που γερνά; Νέα επιστημονική μελέτη δείχνει πως ναι — και μάλιστα με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Ερευνητές διαπίστωσαν ότι ηλικιωμένα ζώα που ζούσαν σε κοινωνικές ομάδες καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους διατήρησαν τη μνήμη και τη νοητική τους ευελιξία σε επίπεδα παρόμοια με αυτά των νεότερων ζώων, σε αντίθεση με όσα ζούσαν σε απομόνωση.
Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής την Anne M. Dankert από το Providence College και το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνα στο Chapel Hill, χρησιμοποίησε αρουραίους ως μοντέλο μελέτης της γνωστικής γήρανσης. Τα ζώα χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες: νεαρούς ενήλικες, ηλικιωμένους που ζούσαν σε απομόνωση και ηλικιωμένους που φιλοξενούνταν σε κοινωνικές ομάδες.
Όλα τα ζώα είχαν τις ίδιες ευκαιρίες για δραστηριότητα και διέγερση: μπορούσαν να κινούνται ελεύθερα, να γυμνάζονται, να εξερευνούν τον χώρο τους και να παίζουν με αντικείμενα που τους παρείχαν ποικίλα αισθητηριακά ερεθίσματα, κρατώντας έτσι το σώμα και το μυαλό τους ενεργό. Η μόνη τους διαφορά ήταν ότι ορισμένα ζούσαν με συνεχή κοινωνική συντροφικότητα, ενώ άλλα παρέμεναν απομονωμένα.
Ποιος εγκέφαλός λειτουργούσε αποτελεσματικά
Στη συνέχεια κλήθηκαν να εκτελέσουν μια απαιτητική δοκιμασία μνήμης, γνωστή ως “biconditional association task”, έπρεπε να καταλαβαίνουν ποια επιλογή ήταν σωστή ανάλογα με την κατάσταση γύρω τους — ικανότητα που μειώνεται με την ηλικία. Τα αποτελέσματα ήταν σαφή: οι ηλικιωμένοι αρουραίοι που ζούσαν σε κοινωνικές ομάδες τα κατάφεραν εξίσου καλά με τους νεαρούς. Οι απομονωμένοι όμως δυσκολεύτηκαν περισσότερο — έκαναν πολλά λάθη και δεν μπορούσαν να ολοκληρώσουν τα τεστ με την ίδια ευκολία.
Οι νευροαπεικονιστικές αναλύσεις έδειξαν τον λόγο πίσω από αυτή τη διαφορά. Στα ζώα που ζούσαν σε κοινωνικές ομάδες παρατηρήθηκε αυξημένη δραστηριότητα στον ιππόκαμπο —ιδίως στην περιοχή CA3, η οποία σχετίζεται με τον σχηματισμό και τη διάκριση αναμνήσεων— ενώ ταυτόχρονα καταγράφηκε μειωμένη υπερδιέγερση στον πρόσθιο φλοιό του προσαγωγίου (anterior cingulate cortex), ο οποίος εμπλέκεται στην προσοχή και τη λήψη αποφάσεων. Με απλά λόγια, ο εγκέφαλός τους λειτουργούσε πιο αποτελεσματικά: ήταν πιο «ξύπνιος», αλλά και πιο σταθερός.
Το πιο εντυπωσιακό εύρημα ήταν ότι η κοινωνική επαφή λειτούργησε ως ξεχωριστός παράγοντας προστασίας. Παρότι όλα τα ζώα είχαν την ίδια σωματική και περιβαλλοντική διέγερση, μόνο όσα ζούσαν μαζί διατήρησαν νεανική μνήμη. Το συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο: η γνωστική υγεία δεν εξαρτάται μόνο από τα γονίδια ή τον τρόπο ζωής — αλλά και από τους ανθρώπους γύρω μας.
Η κοινωνική ζωή επηρεάζει άμεσα τα νευρωνικά κυκλώματα του εγκεφάλου
Τα ευρήματα ευθυγραμμίζονται με δεδομένα από μελέτες σε ανθρώπους, όπου η κοινωνική απομόνωση συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο άνοιας, κατάθλιψης και πρόωρου θανάτου. Όμως η παρούσα μελέτη προσφέρει κάτι επιπλέον: βιολογική απόδειξη για το πώς η κοινωνική ζωή επηρεάζει άμεσα τα νευρωνικά κυκλώματα του εγκεφάλου.
Ίσως λοιπόν έχει έρθει η ώρα να αναθεωρήσουμε τι σημαίνει «φροντίζω τον εγκέφαλό μου». Δεν αφορά μόνο σταυρόλεξα, βιταμίνες και περπάτημα. Αφορά και σε ανθρώπους. Σε συνομιλίες, αγκαλιές, πειράγματα, κοινές στιγμές.
Ίσως λοιπόν είναι στιγμή να ξανασκεφτούμε τι σημαίνει «φροντίζω τον εγκέφαλό μου». Δεν είναι μόνο τα σταυρόλεξα, τα συμπληρώματα και οι βόλτες. Είναι και οι άνθρωποι. Οι κουβέντες που μας κάνουν να χαμογελάμε, οι αγκαλιές που μας ηρεμούν, τα πειράγματα που μας ξυπνούν, οι στιγμές που μοιραζόμαστε και μας θυμίζουν ότι δεν είμαστε μόνοι.
www.worldenergynewsgr
Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής την Anne M. Dankert από το Providence College και το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνα στο Chapel Hill, χρησιμοποίησε αρουραίους ως μοντέλο μελέτης της γνωστικής γήρανσης. Τα ζώα χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες: νεαρούς ενήλικες, ηλικιωμένους που ζούσαν σε απομόνωση και ηλικιωμένους που φιλοξενούνταν σε κοινωνικές ομάδες.
Όλα τα ζώα είχαν τις ίδιες ευκαιρίες για δραστηριότητα και διέγερση: μπορούσαν να κινούνται ελεύθερα, να γυμνάζονται, να εξερευνούν τον χώρο τους και να παίζουν με αντικείμενα που τους παρείχαν ποικίλα αισθητηριακά ερεθίσματα, κρατώντας έτσι το σώμα και το μυαλό τους ενεργό. Η μόνη τους διαφορά ήταν ότι ορισμένα ζούσαν με συνεχή κοινωνική συντροφικότητα, ενώ άλλα παρέμεναν απομονωμένα.
Ποιος εγκέφαλός λειτουργούσε αποτελεσματικά
Στη συνέχεια κλήθηκαν να εκτελέσουν μια απαιτητική δοκιμασία μνήμης, γνωστή ως “biconditional association task”, έπρεπε να καταλαβαίνουν ποια επιλογή ήταν σωστή ανάλογα με την κατάσταση γύρω τους — ικανότητα που μειώνεται με την ηλικία. Τα αποτελέσματα ήταν σαφή: οι ηλικιωμένοι αρουραίοι που ζούσαν σε κοινωνικές ομάδες τα κατάφεραν εξίσου καλά με τους νεαρούς. Οι απομονωμένοι όμως δυσκολεύτηκαν περισσότερο — έκαναν πολλά λάθη και δεν μπορούσαν να ολοκληρώσουν τα τεστ με την ίδια ευκολία.
Οι νευροαπεικονιστικές αναλύσεις έδειξαν τον λόγο πίσω από αυτή τη διαφορά. Στα ζώα που ζούσαν σε κοινωνικές ομάδες παρατηρήθηκε αυξημένη δραστηριότητα στον ιππόκαμπο —ιδίως στην περιοχή CA3, η οποία σχετίζεται με τον σχηματισμό και τη διάκριση αναμνήσεων— ενώ ταυτόχρονα καταγράφηκε μειωμένη υπερδιέγερση στον πρόσθιο φλοιό του προσαγωγίου (anterior cingulate cortex), ο οποίος εμπλέκεται στην προσοχή και τη λήψη αποφάσεων. Με απλά λόγια, ο εγκέφαλός τους λειτουργούσε πιο αποτελεσματικά: ήταν πιο «ξύπνιος», αλλά και πιο σταθερός.
Το πιο εντυπωσιακό εύρημα ήταν ότι η κοινωνική επαφή λειτούργησε ως ξεχωριστός παράγοντας προστασίας. Παρότι όλα τα ζώα είχαν την ίδια σωματική και περιβαλλοντική διέγερση, μόνο όσα ζούσαν μαζί διατήρησαν νεανική μνήμη. Το συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο: η γνωστική υγεία δεν εξαρτάται μόνο από τα γονίδια ή τον τρόπο ζωής — αλλά και από τους ανθρώπους γύρω μας.
Η κοινωνική ζωή επηρεάζει άμεσα τα νευρωνικά κυκλώματα του εγκεφάλου
Τα ευρήματα ευθυγραμμίζονται με δεδομένα από μελέτες σε ανθρώπους, όπου η κοινωνική απομόνωση συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο άνοιας, κατάθλιψης και πρόωρου θανάτου. Όμως η παρούσα μελέτη προσφέρει κάτι επιπλέον: βιολογική απόδειξη για το πώς η κοινωνική ζωή επηρεάζει άμεσα τα νευρωνικά κυκλώματα του εγκεφάλου.
Ίσως λοιπόν έχει έρθει η ώρα να αναθεωρήσουμε τι σημαίνει «φροντίζω τον εγκέφαλό μου». Δεν αφορά μόνο σταυρόλεξα, βιταμίνες και περπάτημα. Αφορά και σε ανθρώπους. Σε συνομιλίες, αγκαλιές, πειράγματα, κοινές στιγμές.
Ίσως λοιπόν είναι στιγμή να ξανασκεφτούμε τι σημαίνει «φροντίζω τον εγκέφαλό μου». Δεν είναι μόνο τα σταυρόλεξα, τα συμπληρώματα και οι βόλτες. Είναι και οι άνθρωποι. Οι κουβέντες που μας κάνουν να χαμογελάμε, οι αγκαλιές που μας ηρεμούν, τα πειράγματα που μας ξυπνούν, οι στιγμές που μοιραζόμαστε και μας θυμίζουν ότι δεν είμαστε μόνοι.
www.worldenergynewsgr
