Δημήτριον νύττουσι λόγχαι Χριστέ μου,
Ζηλοῦντα πλευρᾶς λογχονύκτου σῆς πάθος.
Εἰκοστῇ μελίαι Δημήτριον ἕκτῃ ἀνεῖλον.
Ο Άγιος Δημήτριος γεννήθηκε περί το 280 - 284 μ.Χ. και μαρτύρησε επί των αυτοκρατόρων Διοκλητιανού και Μαξιμιανού το 303 μ.Χ. ή το 305 μ.Χ. ή (το πιο πιθανό) το 306 μ.Χ.
Ο Δημήτριος ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας στη Θεσσαλονίκη. Σύντομα ανελίχθηκε στις βαθμίδες του Ρωμαϊκού στρατού με αποτέλεσμα σε ηλικία 22 ετών να φέρει το βαθμό του χιλιάρχου. Ως αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού κάτω από τη διοίκηση του Τετράρχη (και έπειτα αυτοκράτορα) Γαλερίου Μαξιμιανού, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Διοκλητιανός, έγινε χριστιανός και φυλακίστηκε στην Θεσσαλονίκη το 303 μ.Χ., διότι αγνόησε το διάταγμα του αυτοκράτορα Διοκλητιανού «περί αρνήσεως του χριστιανισμού». Μάλιστα λίγο νωρίτερα είχε ιδρύσει κύκλο νέων προς μελέτη της Αγίας Γραφής.
Στη φυλακή ήταν και ένας νεαρός χριστιανός ο Νέστορας (βλέπε 27 Οκτωβρίου), ο οποίος θα αντιμετώπιζε σε μονομαχία τον φοβερό μονομάχο της εποχής Λυαίο. Ο νεαρός χριστιανός πριν τη μονομαχία επισκέφθηκε τον Δημήτριο και ζήτησε τη βοήθειά του. Ο Άγιος Δημήτριος του έδωσε την ευχή του και το αποτέλεσμα ήταν ο Νέστορας να νικήσει το Λυαίο και να προκαλέσει την οργή του αυτοκράτορα. Διατάχθηκε τότε να θανατωθούν και οι δύο, Νέστορας και Δημήτριος.
Οι συγγραφείς εγκωμίων του Αγίου Δημητρίου, Ευστάθιος Θεσσαλονίκης, Γρηγόριος ο Παλαμάς και Δημήτριος Χρυσολωράς, αναφέρουν ότι το σώμα του Αγίου ετάφη στον τόπο του μαρτυρίου, ο δε τάφος μετεβλήθη σε βαθύ φρέαρ που ανέβλυζε μύρο, εξ ου και η προσωνυμία του Μυροβλήτου.
Στις βυζαντινές εικόνες αλλά και στη σύγχρονη αγιογραφία ο Άγιος Δημήτριος παρουσιάζεται αρκετές φορές ως καβαλάρης με κόκκινο άλογο (σε αντιδιαστολή του λευκού αλόγου του Αγίου Γεωργίου) να πατά τον άπιστο Λυαίο.
Σήμερα ο Άγιος Δημήτριος τιμάται ως πολιούχος Άγιος της Θεσσαλονίκης.
Ένα από τα πολλά θαύματα του Αγίου είναι και το εξής. Το 1823 μ.Χ. οι Τούρκοι που ήταν αμπαρωμένοι στην Ακρόπολη της Αθήνας ετοίμαζαν τα πυρομαχικά τους για να χτυπήσουν με τα κανόνια τους, τους Έλληνες που βρισκόντουσαν στον ναό του Αγίου Δημητρίου, μα ο Άγιος Δημήτριος έκανε το θαύμα του για να σωθούν οι Χριστιανοί και η πυρίτιδα έσκασε στα χέρια των Τούρκων καταστρέφοντας και τμήμα του μνημείου του Παρθενώνα. Για να θυμούνται αυτό το θαύμα, ο ναός λέγεται από τότε Άγιος Δημήτριος Λουμπαρδιάρης, από την λουμπάρδα δηλαδή το κανόνι των Τούρκων που καταστράφηκε.
Λειτουργικά κείμενα
Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα)
Ἦχος γ’.
Μέγαν εὕρατο ἐv τοῖς κιvδύvοις, σὲ ὑπέρμαχοv, ἡ οἰκουμένη, Ἀθλοφόρε τὰ ἔθνη τροπούμενον. Ὡς οὖν Λυαίου καθεῖλες τὴν ἔπαρσιν, ἐν τῷ σταδίῳ θαῤῥύvας τὸν Νέστορα, οὕτως Ἅγιε, Μεγαλομάρτυς Δημήτριε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.
Κοντάκιον
Ἦχος β’. Αὐτόμελον.
Τοῖς τῶv αἱμάτων σου ῥείθροις Δημήτριε, τὴv Ἐκκλησίαν Θεὸς ἐπορφύρωσεv, ὁ δούς σοι τὸ κράτος ἀήττητοv, καὶ περιέπωv τὴν πόλιv σου ἄτρωτοv· αὐτῆς γὰρ ὑπάρχεις...
Η ανάκτηση των τιμίων λειψάνων του Αγίου το 1978 - Πηγή: Ιερός Ναός Πολιούχου Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκης
Αμέσως μετά τη δημοσίευση της ειδήσεως ότι εντοπίσθηκε το ιερό λείψανο του Αγίου Δημητρίου ο Παναγιώτατος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης κ.κ. Παντελεήμων ο Β' έσπευσε να συγκεντρώσει πληροφορίες από ειδικούς επιστήμονες που ασχολούνται με παρόμοια προβλήματα γύρω από τη γνησιότητα των Ιερών λειψάνων. Γεγονός πάντως είναι ότι η μεσιτεία του Μεγαλομάρτυρα και η συνεχής πρόσκληση και προσταγή του προς τα όργανα της θείας Προνοίας έδωσαν τους αναμενόμενους καρπούς.
Ο Παναγιώτατος, αφού έλαβε την έγκριση του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως και της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, μετέβη προσωπικά στην Ιταλία και παρακάλεσε τον Επίσκοπο του Φάνο, Κωνστάντιο Μίτσι, να δεχθεί να επιστρέψει το ι. λείψανο του Αγίου Δημητρίου στην πόλη του. Ο Επίσκοπος Φάνο, μπροστά σ’ αυτό το δίκαιο αίτημα του Παναγ. Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης και στην επιθυμία ασφαλώς του Αγίου να επιστρέψει στην αγαπημένη Του Θεσσαλονίκη, έδωσε τη συγκατάθεσή του. Έμενε τώρα να δεχθούν και οι κάτοικοι του Σάν Λορέντζο.
Χωρίς κανένα δισταγμό ο Παναγιώτατος πήγε στο ναό του Σάν Λορέντζο όπου οι κάτοικοι με επικεφαλής τον Επίσκοπο, τον Δήμαρχο και τους ιερείς τον περίμεναν. Με πειστικότητα και ενθουσιασμό ο Παναγιώτατος Μητροπολίτης μας, αλλά και με την πεποίθηση ότι εξέφραζε την επιθυμία, όχι μόνο των κατοίκων της μαρτυρικής Θεσσαλονίκης, αλλά και του προστάτου της Αγίου, διατύπωσε στη συνέχεια το δίκαιο αίτημα, που έγινε αποδεκτό με συγκίνηση απ’ όλους. Το ότι ήταν θέλημα του Θεού και του Αγίου να αξιωθεί η Θεσσαλονίκη να τον δεχτεί πάλι στους κόλπους της, φάνηκε καθαρά κι απ’ τον διάλογο που ακολούθησε ανάμεσα στον Παναγιώτατο Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ.κ. Παντελεήμονα και τους κατοίκους του Σάν Λορέντζο, οι οποίοι δέχθηκαν να στερηθούν το ι. λείψανο του Αγίου που για εκατοντάδες χρόνια φιλοξένησαν στον I. Ναό τους.
Την άλλη κιόλας μέρα σε επίσημη τελετή ο Παναγιώτατος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης παρέλαβε την τιμία κάρα του Αγίου Δημητρίου, ενώ τα δάκρυα των Λαυρεντίνων που την αποχαιρετούσαν έσμιγαν με τα δάκρυα της συγκινήσεως και ανέκφραστης χαράς του Παναγιωτάτου και των συνοδών του για το ίδιο γεγονός.
23 Οκτωβρίου 1978: η τιμία κάρα φθάνει με πομπή στην Θεσσαλονίκη, όπου ο λαός την υποδέχεται με πρωτοφανή και δίκαιο ενθουσιασμό αλλά και μεγάλη συγκίνηση
Στις 23 Οκτωβρίου 1978 η τιμία κάρα έφθασε με πομπή στην Θεσσαλονίκη όπου ο λαός την υποδέχθηκε με πρωτοφανή και δίκαιο ενθουσιασμό και με μεγάλη συγκίνηση. Οι στιγμές υπήρξαν μεγαλειώδεις. Με θριαμβευτική πομπή κλήρου και λαού, το ιερό λείψανο του Αγίου επέστρεφε στην πόλη Του, για να βρίσκουν οι Θεσσαλονικείς και πάλι καταφυγή στην διαιώνια και πανίσχυρη προστασία του πολιούχου τους.
Στις 29 Δεκεμβρίου 1978, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως κ.κ. Δημήτριος με επιστολή του προς τον Παναγιώτατο Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης τον συνέχαιρε εγκάρδια για την επαναπόκτηση της τιμίας κάρας και ευχόταν ολόψυχα στον Θεό να βοηθήσει στην απόκτηση και των άλλων ι. λειψάνων του Μεγαλομάρτυρα.
Το 1980 συμπληρώθηκαν 1700 χρόνια από την γέννηση του Αγίου Δημητρίου.Αυτόν ακριβώς το χρόνο και μάλιστα στις 10 Απριλίου, την Πέμπτη της Διακαινησίμου, ο Επίσκοπος Φάνου Κωνστάντιο Μίτσι μετά από συγκινητικές τελετές, παρέδωσε τα υπόλοιπα ιερά λείψανα του Αγίου Δημητρίου στον Παναγιώτατο Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης που συνοδευόταν από τον εκπρόσωπο του Οικουμενικού Πατριαρχείου Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Κρατείας κ.κ. Γεννάδιο και τον Πρωτοσύγκελλο της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης Αρχιμανδρίτη κ. Παντελεήμονα Καλπακίδη.
Την επομένη ημέρα ο Παναγιώτατος συνοδευόμενος και από τον εφημέριο του Σάν Λορέντζο Αιδεσιμολογιώτατο Αράλντο Αντζελόνι Λίνο Ρίτσι, αντιπρόσωπο της Εκκλησιαστικής επαρχίας Φάνο και Πέργκολα, τον δήμαρχο κ. Ρενάτο Ρίτζι και τον Ειρηνοδίκη του Σάν Λορέντζο, έφτασαν στο αεροδρόμιο του Ελληνικού με το μεγαλύτερο μέρος των Ιερών λειψάνων του Αγίου Δημητρίου. Έξι μεγάλα τεμάχια ι. λειψάνων κράτησαν στο Σάν Λορέντζο. Στο αεροδρόμιο υποδέχθηκε τα τίμια λείψανα και τον Παναγιώτατο με την συνοδεία του ο Πρωτοπρεσβύτερος κ. Δημήτριος Βακάρος, Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης και εκπρόσωποι του Τύπου.
Το Σάββατο στις 12 Απριλίου η πομπή ξεκίνησε απ’ την Αθήνα και στίς 17:30 έφθασε στη γέφυρα του Γαλλικού ποταμού έξω από την Θεσσαλονίκη, όπου υποδέχθηκαν τα ιερά λείψανα του Αγίου Δημητρίου, ο Ὑπουργός Βορείου Ελλάδος κ. Ν. Μάρτης, ο Νομάρχης Θεσσαλονίκης κ. Τσάκωνας, ο Υποστράτηγος κ. Παπαναστασίου ως εκπρόσωπος του Γ' Σώματος Στρατού, ο Επιθεωρητής Χωροφυλακής Βορείου Ελλάδος, άλλοι εκπρόσωποι πολιτικών και στρατιωτικών αρχών και πλήθος κληρικών και πιστών, ενώ συγχρόνως τα πλοία στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης σφύριζαν πανηγυρικά και οι καμπάνες των Εκκλησιών χτυπούσαν χαρμόσυνα.
Συνέχεια απόμματος της εφημερίδας με χαρακτηριστική φωτογραφία της αντιπροσωπείας του Σαν Λορέντζο με λεζάντα: «Η ιταλική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον δήμαρχο του Σαν Λορέντζο Ιν Κάμπο κ. Ρενάτο Ρίτσι και τον επίσκοπο Φάνο Κωνστάντιο Μίτσι στον ιερό ναό του Αγίου Δημητρίου»
Η ιερή πομπή περνώντας από τις οδούς 26ης Οκτωβρίου, ‘Εγνατίας, Βενιζέλου και Αγίου Δημητρίου, έφθασε στον ιστορικό ναό του Πολιούχου Αγίου Δημητρίου όπου τα τίμια λείψανα του Αγίου υποδέχθηκαν οι Μητροπολίτες Λαγκαδά κ. Σπυρίδων, Καλαμαριάς και Νέας Κρήνης κ. Προκόπιος, Πολυανής και Κιλκισίου κ. Αμβρόσιος, Τυρολόης και Σερεντίου κ. Παντελεήμων, οι Υφυπουργοί Οικονομικών κ. Μποκοβός, Συγκοινωνιών κ. Μούτσιος, Βουλευτές, ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης κ. Παπαδόπουλος, αντιπροσωπείες αξιωματικών των ‘Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, Μακεδονομάχοι με παραδοσιακές εθνικές στολές, η Βυζαντινολόγος–Αρχαιολόγος δρ. Μαρία Θεοχάρη, Καθηγητές Πανεπιστημίου, εκπρόσωποι ιδρυμάτων, πολιτιστικών συλλόγων, οργανισμών, συνδέσμων συνδικάτων και αδελφοτήτων και πλήθη ορθοδόξων πιστών. Παράλληλα οι φιλαρμονικές του Στρατού, της Χωροφυλακής και του Δήμου απέδιδαν τιμές, ενώ νεάνιδες έραιναν με άνθη, και οι καμπάνες χτυπούσαν χαρμόσυνα ευαγγελίζοντας τη μεγάλη χαρά της πόλης για την επιστροφή του πολιούχου και προστάτη της, ενδόξου Μεγαλομάρτυρα Δημητρίου.
www.worldenergynews.gr
