Οι γεωπολιτικές διαταραχές στην προσφορά πρώτων υλών αποτελούν πλέον ρουτίνα, ιδιαίτερα στον ενεργειακό τομέα, όπου οι υποδομές πετρελαίου και φυσικού αερίου γίνονται στόχοι στρατιωτικών επιθέσεων, κυρώσεων και δασμών
Ο Andrés Cala, αναλυτής γεωπολιτικής και ενέργειας της Montel Analytics, εξετάζει πώς οι διεθνείς εξελίξεις έχουν μετατραπεί στον βασικό παράγοντα διαμόρφωσης των ευρωπαϊκών ενεργειακών τιμών.
Ας το παραδεχθούμε: έχουμε εισέλθει σε μια νέα εποχή, όπου οι τιμές της ενέργειας βρίσκονται «όμηροι» των γεωπολιτικών εξελίξεων, ακόμη κι αν οι παγκόσμιες αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου πλησιάζουν σε κατάσταση υπερπροσφοράς.
Αν και τα θεμελιώδη οικονομικά δεδομένα παραμένουν ο καθοριστικός παράγοντας, οι συγκρούσεις, οι στρατηγικές συμμαχίες και οι εμπορικές αναταράξεις είναι πλέον οι πραγματικοί ρυθμιστές της αγοράς.
Οι γεωπολιτικές διαταραχές στην προσφορά πρώτων υλών αποτελούν πλέον ρουτίνα, ιδιαίτερα στον ενεργειακό τομέα, όπου οι υποδομές πετρελαίου και φυσικού αερίου γίνονται στόχοι στρατιωτικών επιθέσεων, κυρώσεων και δασμών.
Ανισόρροπη η ενεργειακή…ισορροπία
Οι εξελίξεις αυτές ανατρέπουν εκ θεμελίων την παγκόσμια ενεργειακή ισορροπία, που πλέον διαμορφώνεται από τις ανάγκες ασφάλειας εφοδιασμού και τις εμπορικές αντιπαραθέσεις.
Η ενέργεια ανέκαθεν καθόριζε την άνοδο και την πτώση αυτοκρατοριών, ωστόσο η εργαλειοποίηση του φυσικού αερίου από τη Ρωσία μετά το 2022, στο πλαίσιο του πολέμου της κατά της Ουκρανίας, σηματοδότησε μια άνευ προηγουμένου εποχή.
Ούτε καν το εμπάργκο πετρελαίου των Αράβων το 1973 δεν μπορεί να συγκριθεί. Σήμερα, η ενέργεια είναι ταυτόχρονα και εργαλείο και στόχος.
Οι υποδομές πλήττονται, τα περιουσιακά στοιχεία δεσμεύονται, ενώ οι κυρώσεις και τα πλαφόν στις τιμές πολλαπλασιάζονται.
Ο οικονομικός εκβιασμός έχει γίνει μέρος της παγκόσμιας στρατηγικής.
Ορόσημο το 2022
Από το 2022, η αστάθεια στις αγορές ενέργειας έχει ενταθεί. Η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης έχει πληγεί βαθιά και, παρά τις προσπάθειες διαφοροποίησης, η ήπειρος παραμένει ευάλωτη σε εξωτερικούς κραδασμούς.
Οι προσιτές και αξιόπιστες εναλλακτικές λύσεις είναι ζωτικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη ανθεκτικότητα, όμως ο χρόνος πιέζει.
Δεν πρόκειται για παροδικό φαινόμενο, αλλά για τη διαμόρφωση μιας νέας ενεργειακής τάξης, που θα καθορίσει το μέλλον της Ευρώπης. Και το επόμενο κεφάλαιο προμηνύει περισσότερη αστάθεια, καθώς ο πόλεμος για τους πόρους και οι εμπορικές αντιπαραθέσεις εντείνονται, ενώ οι διεθνείς διαφωνίες για την κλιματική πολιτική αυξάνονται.
Η γεωπολιτική δεν είναι πια η εξαίρεση που ταράζει τις αγορές – είναι πλέον μέρος του ίδιου του συστήματος.
Οι «ενεργειακοί πόλεμοι»
Από εδώ και πέρα, το ζήτημα δεν θα είναι πόση ενέργεια παράγεται, αλλά ποιος την ελέγχει και ποιος μπορεί να τη διακόψει. Όποιος κρατάει αυτό το “νήμα”, είναι ο νέος μαριονετίστας του παγκόσμιου σκηνικού.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η αστάθεια στη Μέση Ανατολή παραμένουν οι μεγαλύτερες απειλές, ενώ οι οικονομικές αναταράξεις και οι μεταβαλλόμενες εμπορικές συμμαχίες δεν απέχουν πολύ.
Η Ρωσία φαίνεται αποφασισμένη να εντείνει τις επιθέσεις της και να δοκιμάσει την αντοχή της Ευρώπης, παρά τις βαριές απώλειες και τις πρωτοφανείς δυτικές κυρώσεις.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει καταφέρει να μεταβάλει ουσιαστικά τη δυναμική του πολέμου, ενώ ο Βλαντίμιρ Πούτιν παραμένει ακλόνητος στη στρατηγική του.
Οι τηλεφωνικές επαφές των δύο ηγετών και η αποτυχία της προγραμματισμένης συνόδου στη Βουδαπέστη επιβεβαιώνουν το διπλωματικό αδιέξοδο.
Οι νέες αμερικανικές και ευρωπαϊκές κυρώσεις δείχνουν πόσο ευάλωτες είναι οι ενεργειακές τιμές στις γεωπολιτικές εξελίξεις, που συχνά εξαρτώνται από τις δηλώσεις του Τραμπ.
Δεν διαφαίνεται κανένα ουσιαστικό άνοιγμα υπέρ της Ουκρανίας, ενώ όσο το Κρεμλίνο θεωρεί ότι έχει το πάνω χέρι, ενδέχεται να εντείνει τις υβριδικές επιθέσεις του κατά της Ευρώπης.
Αυτό δύσκολα θα αλλάξει χωρίς ισχυρότερη αμερικανική στρατιωτική εμπλοκή ή διεθνή κινητοποίηση για την αποδυνάμωση της ρωσικής οικονομίας.
Ο Τραμπ έχει καταστήσει σαφές ότι οι στρατηγικές προτεραιότητες των ΗΠΑ στρέφονται προς την Ασία, αφήνοντας την Ουκρανία και την Ευρώπη να αντιμετωπίσουν σε μεγάλο βαθμό μόνες τους την κρίση.
Καθοριστική η Μέση Ανατολή
Ταυτόχρονα, η Μέση Ανατολή βυθίζεται σε νέα αβεβαιότητα, παρά τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα, με τις ροές ενέργειας να παραμένουν υπό διαρκή απειλή.
Το Στενό του Ορμούζ, μέσω του οποίου διέρχεται το 20% του παγκόσμιου εμπορίου πετρελαίου και φυσικού αερίου, εξακολουθεί να είναι το πιο κρίσιμο ενεργειακό σημείο του πλανήτη, ιδιαίτερα καθώς το Ισραήλ επιδιώκει περιφερειακή κυριαρχία πέρα από το Ιράν.
Η σταθερότητα της περιοχής, που επί δεκαετίες στηριζόταν στις εγγυήσεις των ΗΠΑ, κλονίστηκε οριστικά όταν το Ισραήλ επιτέθηκε στο Κατάρ, προκαλώντας αλυσιδωτές στρατιωτικές και διπλωματικές κινήσεις από χώρες όπως η Τουρκία, το Ιράν, η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και το Πακιστάν.
Παρά τη συμφωνία εκεχειρίας, οι εντάσεις αναζωπυρώνονται, αφήνοντας την περιοχή σε εύθραυστη ισορροπία.
Η Ευρώπη μπροστά σε ένα νέο ενεργειακό τοπίο
Οι αγορές ενέργειας πλέον καθορίζονται από τη διεθνή πολιτική, τη στρατιωτική στρατηγική και –όλο και περισσότερο– από την εσωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Η Ευρώπη καλείται να προσαρμοστεί.
Τα μοντέλα τιμολόγησης πρέπει να εξελιχθούν ώστε να ενσωματώνουν όχι μόνο την προσφορά και τη ζήτηση, αλλά και τη μακροπρόθεσμη αβεβαιότητα.
Η ενεργειακή μετάβαση μπορεί να παραμένει ο τελικός προορισμός, αλλά προς το παρόν, η ήπειρος διασχίζει μια καταιγίδα. Αν η Ευρώπη επιθυμεί σταθερότητα, πρέπει να την οικοδομήσει μέσα από ανθεκτικές υποδομές, αποθήκευση ενέργειας, ενεργή διπλωματία, ευελιξία και διαφοροποίηση.
Γιατι σε αυτή τη νέα ενεργειακή εποχή, η αδυναμία βέβαιας πρόβλεψης είναι η μόνη βεβαιότητα.
www.worldenergynews.gr
Ας το παραδεχθούμε: έχουμε εισέλθει σε μια νέα εποχή, όπου οι τιμές της ενέργειας βρίσκονται «όμηροι» των γεωπολιτικών εξελίξεων, ακόμη κι αν οι παγκόσμιες αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου πλησιάζουν σε κατάσταση υπερπροσφοράς.
Αν και τα θεμελιώδη οικονομικά δεδομένα παραμένουν ο καθοριστικός παράγοντας, οι συγκρούσεις, οι στρατηγικές συμμαχίες και οι εμπορικές αναταράξεις είναι πλέον οι πραγματικοί ρυθμιστές της αγοράς.
Οι γεωπολιτικές διαταραχές στην προσφορά πρώτων υλών αποτελούν πλέον ρουτίνα, ιδιαίτερα στον ενεργειακό τομέα, όπου οι υποδομές πετρελαίου και φυσικού αερίου γίνονται στόχοι στρατιωτικών επιθέσεων, κυρώσεων και δασμών.
Ανισόρροπη η ενεργειακή…ισορροπία
Οι εξελίξεις αυτές ανατρέπουν εκ θεμελίων την παγκόσμια ενεργειακή ισορροπία, που πλέον διαμορφώνεται από τις ανάγκες ασφάλειας εφοδιασμού και τις εμπορικές αντιπαραθέσεις.
Η ενέργεια ανέκαθεν καθόριζε την άνοδο και την πτώση αυτοκρατοριών, ωστόσο η εργαλειοποίηση του φυσικού αερίου από τη Ρωσία μετά το 2022, στο πλαίσιο του πολέμου της κατά της Ουκρανίας, σηματοδότησε μια άνευ προηγουμένου εποχή.
Ούτε καν το εμπάργκο πετρελαίου των Αράβων το 1973 δεν μπορεί να συγκριθεί. Σήμερα, η ενέργεια είναι ταυτόχρονα και εργαλείο και στόχος.
Οι υποδομές πλήττονται, τα περιουσιακά στοιχεία δεσμεύονται, ενώ οι κυρώσεις και τα πλαφόν στις τιμές πολλαπλασιάζονται.
Ο οικονομικός εκβιασμός έχει γίνει μέρος της παγκόσμιας στρατηγικής.
Ορόσημο το 2022
Από το 2022, η αστάθεια στις αγορές ενέργειας έχει ενταθεί. Η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης έχει πληγεί βαθιά και, παρά τις προσπάθειες διαφοροποίησης, η ήπειρος παραμένει ευάλωτη σε εξωτερικούς κραδασμούς.
Οι προσιτές και αξιόπιστες εναλλακτικές λύσεις είναι ζωτικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη ανθεκτικότητα, όμως ο χρόνος πιέζει.
Δεν πρόκειται για παροδικό φαινόμενο, αλλά για τη διαμόρφωση μιας νέας ενεργειακής τάξης, που θα καθορίσει το μέλλον της Ευρώπης. Και το επόμενο κεφάλαιο προμηνύει περισσότερη αστάθεια, καθώς ο πόλεμος για τους πόρους και οι εμπορικές αντιπαραθέσεις εντείνονται, ενώ οι διεθνείς διαφωνίες για την κλιματική πολιτική αυξάνονται.
Η γεωπολιτική δεν είναι πια η εξαίρεση που ταράζει τις αγορές – είναι πλέον μέρος του ίδιου του συστήματος.
Οι «ενεργειακοί πόλεμοι»
Από εδώ και πέρα, το ζήτημα δεν θα είναι πόση ενέργεια παράγεται, αλλά ποιος την ελέγχει και ποιος μπορεί να τη διακόψει. Όποιος κρατάει αυτό το “νήμα”, είναι ο νέος μαριονετίστας του παγκόσμιου σκηνικού.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η αστάθεια στη Μέση Ανατολή παραμένουν οι μεγαλύτερες απειλές, ενώ οι οικονομικές αναταράξεις και οι μεταβαλλόμενες εμπορικές συμμαχίες δεν απέχουν πολύ.
Η Ρωσία φαίνεται αποφασισμένη να εντείνει τις επιθέσεις της και να δοκιμάσει την αντοχή της Ευρώπης, παρά τις βαριές απώλειες και τις πρωτοφανείς δυτικές κυρώσεις.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει καταφέρει να μεταβάλει ουσιαστικά τη δυναμική του πολέμου, ενώ ο Βλαντίμιρ Πούτιν παραμένει ακλόνητος στη στρατηγική του.
Οι τηλεφωνικές επαφές των δύο ηγετών και η αποτυχία της προγραμματισμένης συνόδου στη Βουδαπέστη επιβεβαιώνουν το διπλωματικό αδιέξοδο.
Οι νέες αμερικανικές και ευρωπαϊκές κυρώσεις δείχνουν πόσο ευάλωτες είναι οι ενεργειακές τιμές στις γεωπολιτικές εξελίξεις, που συχνά εξαρτώνται από τις δηλώσεις του Τραμπ.
Δεν διαφαίνεται κανένα ουσιαστικό άνοιγμα υπέρ της Ουκρανίας, ενώ όσο το Κρεμλίνο θεωρεί ότι έχει το πάνω χέρι, ενδέχεται να εντείνει τις υβριδικές επιθέσεις του κατά της Ευρώπης.
Αυτό δύσκολα θα αλλάξει χωρίς ισχυρότερη αμερικανική στρατιωτική εμπλοκή ή διεθνή κινητοποίηση για την αποδυνάμωση της ρωσικής οικονομίας.
Ο Τραμπ έχει καταστήσει σαφές ότι οι στρατηγικές προτεραιότητες των ΗΠΑ στρέφονται προς την Ασία, αφήνοντας την Ουκρανία και την Ευρώπη να αντιμετωπίσουν σε μεγάλο βαθμό μόνες τους την κρίση.
Καθοριστική η Μέση Ανατολή
Ταυτόχρονα, η Μέση Ανατολή βυθίζεται σε νέα αβεβαιότητα, παρά τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα, με τις ροές ενέργειας να παραμένουν υπό διαρκή απειλή.
Το Στενό του Ορμούζ, μέσω του οποίου διέρχεται το 20% του παγκόσμιου εμπορίου πετρελαίου και φυσικού αερίου, εξακολουθεί να είναι το πιο κρίσιμο ενεργειακό σημείο του πλανήτη, ιδιαίτερα καθώς το Ισραήλ επιδιώκει περιφερειακή κυριαρχία πέρα από το Ιράν.
Η σταθερότητα της περιοχής, που επί δεκαετίες στηριζόταν στις εγγυήσεις των ΗΠΑ, κλονίστηκε οριστικά όταν το Ισραήλ επιτέθηκε στο Κατάρ, προκαλώντας αλυσιδωτές στρατιωτικές και διπλωματικές κινήσεις από χώρες όπως η Τουρκία, το Ιράν, η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και το Πακιστάν.
Παρά τη συμφωνία εκεχειρίας, οι εντάσεις αναζωπυρώνονται, αφήνοντας την περιοχή σε εύθραυστη ισορροπία.
Η Ευρώπη μπροστά σε ένα νέο ενεργειακό τοπίο
Οι αγορές ενέργειας πλέον καθορίζονται από τη διεθνή πολιτική, τη στρατιωτική στρατηγική και –όλο και περισσότερο– από την εσωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Η Ευρώπη καλείται να προσαρμοστεί.
Τα μοντέλα τιμολόγησης πρέπει να εξελιχθούν ώστε να ενσωματώνουν όχι μόνο την προσφορά και τη ζήτηση, αλλά και τη μακροπρόθεσμη αβεβαιότητα.
Η ενεργειακή μετάβαση μπορεί να παραμένει ο τελικός προορισμός, αλλά προς το παρόν, η ήπειρος διασχίζει μια καταιγίδα. Αν η Ευρώπη επιθυμεί σταθερότητα, πρέπει να την οικοδομήσει μέσα από ανθεκτικές υποδομές, αποθήκευση ενέργειας, ενεργή διπλωματία, ευελιξία και διαφοροποίηση.
Γιατι σε αυτή τη νέα ενεργειακή εποχή, η αδυναμία βέβαιας πρόβλεψης είναι η μόνη βεβαιότητα.
www.worldenergynews.gr
