Μεγάλο μέρος της συζήτησης για το υδρογόνο την τελευταία δεκαετία ήταν φιλόδοξο: οράματα για μια καθαρή οικονομία υδρογόνου, βαθιά απαλλαγή από τον άνθρακα της βιομηχανίας και των μεταφορών, και φουτουριστικά συστήματα ενέργειας που βασίζονται στην ηλεκτρόλυση.
H διαφημιστική εκστρατεία πρέπει να δώσει τη θέση της στην εκτέλεση, την οικονομία και την κλιμάκωση.
Τώρα αρχίζουμε να βλέπουμε πραγματικά έργα να ξεπερνούν το όριο και η ισορροπία μετατοπίζεται. Αλλά η πορεία προς τα εμπρός είναι εύθραυστη: η εκτέλεση, η ευθυγράμμιση των πολιτικών και η ζήτηση της αγοράς πρέπει να καλύψουν τη διαφορά - διαφορετικά η ορμή θα σταματήσει.
Από τη φιλοδοξία στη δράση
Η Παγκόσμια Πυξίδα Υδρογόνου 2025 του Συμβουλίου Υδρογόνου δείχνει πώς μοιάζει αυτή η επόμενη φάση. Υπάρχουν πλέον πάνω από 500 δεσμευμένα έργα (δηλαδή, σε τελική επενδυτική απόφαση, υπό κατασκευή ή ήδη σε λειτουργία), που υποστηρίζονται από περίπου 110 δισεκατομμύρια δολάρια σε επενδύσεις.
Αυτό σημαίνει αύξηση περίπου 35 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ένα χρόνο. Αυτό δεν είναι απλώς φιλοδοξία, είναι κίνηση κεφαλαίου. Ομοίως, οι δεσμεύσεις χωρητικότητας υπερβαίνουν πλέον τα 6 εκατομμύρια τόνους ετησίως. Αυτό σημαίνει ότι για πρώτη φορά, το υδρογόνο μετατοπίζεται από μια πολλά υποσχόμενη πηγή σε έναν απτό, επενδυτικό τομέα.
Η Παγκόσμια Ανασκόπηση Υδρογόνου του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας ενισχύει αυτή τη μετατόπιση, σημειώνοντας ότι ενώ η ζήτηση υδρογόνου το 2023 έφτασε περίπου τους 97 εκατομμύρια τόνους παγκοσμίως, το υδρογόνο χαμηλών εκπομπών (πράσινο ή μπλε) παραμένει ένα μικρό μέρος του συνόλου. Ωστόσο, τα έργα που λαμβάνουν FID σήμερα θα μπορούσαν να πενταπλασιάσουν την παραγωγή υδρογόνου χαμηλών εκπομπών έως το 2030, από κάτω από 1 εκατομμύριο τόνους σε πάνω από 4 εκατομμύρια τόνους.
Η εγκατεστημένη χωρητικότητα ηλεκτρολυτών μεταξύ των δεσμευμένων έργων έχει ήδη ξεπεράσει τα 20 GW, από λίγο πάνω από 1 GW πριν από λίγο καιρό.
Αυτοί οι αριθμοί μας λένε αυτό που ήδη αισθάνονται οι ειδικοί: ο τομέας του υδρογόνου εισέρχεται σε ένα νέο στάδιο. Το πρώτο κύμα καθαρότερων έργων κατασκευάζεται τώρα. Το ερώτημα είναι αν αυτό το κύμα θα σπάσει ή θα κορυφωθεί.
Προκλήσεις και ρήγματα
Αλλά μην κάνετε λάθος, αυτή η φάση είναι ευαίσθητη. Πολλά έργα εξακολουθούν να υπάρχουν μόνο στα χαρτιά. Πολλά περισσότερα περιμένουν κανονιστικές και αδειοδοτικές εγκρίσεις, συνδέσεις με το δίκτυο και συμφωνίες δέσμευσης. Ο IEA πρόσφατα μείωσε τις προβλέψεις του για το υδρογόνο χαμηλών εκπομπών για το 2030 κατά σχεδόν 25% λόγω ακυρώσεων έργων, πιέσεων κόστους και πολιτικής αβεβαιότητας. Aυτό σημαίνει ότι ακόμη και όταν η χωρητικότητα που βρίσκεται ήδη υπό κατασκευή ή έχει δεσμευτεί αυξάνεται έντονα, η ευρύτερη φιλοδοξία απειλείται από φθορά.
Το κόστος παραμένει ένα σημαντικό εμπόδιο, ειδικά για τους ηλεκτρολύτες και τη μεταβλητή φύση της παροχής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Οι περιορισμοί της αλυσίδας εφοδιασμού, το κόστος των υλικών και οι προκλήσεις του εργατικού δυναμικού έχουν επηρεάσει σκληρά. Και η πολιτική από την πλευρά της ζήτησης εξακολουθεί να καλύπτει το χαμένο έδαφος, το υδρογόνο σπάνια επιβάλλεται ή ανταμείβεται από κανονισμούς σε πολλές αγορές.
Εν ολίγοις: η κλιμάκωση βρίσκεται σε εξέλιξη, αλλά είναι άνιση και εύθραυστη. Η φάση της «δοκιμής πραγματικότητας» έχει πλέον φτάσει πλήρως.
Η στρατηγική επιταγή για το υδρογόνο
Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο ούτε η βιομηχανία ούτε οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μπορούν να αντιμετωπίσουν το υδρογόνο ως παράπλευρο έργο. Τα επόμενα χρόνια είναι καθοριστικά. Εάν το κεφάλαιο σταματήσει, τα έργα αποτύχουν ή οι πολιτικές ταλαντευτούν, το υδρογόνο μπορεί να επιστρέψει στην τεχνολογία των μακρινών ονείρων, όχι των βραχυπρόθεσμων ενεργειακών συστημάτων.
Aν το υδρογόνο επιτύχει, γίνεται η ραχοκοκαλιά των ενεργειακών συστημάτων χαμηλών εκπομπών άνθρακα, ειδικά στη βαριά βιομηχανία, τις μεταφορές μεγάλων αποστάσεων και την αποθήκευση που δεν μπορούν να φτάσουν οι μπαταρίες. Οι πρώτοι που θα κάνουν την κίνηση κερδίζουν όχι μόνο αποδόσεις αλλά και βιομηχανική ηγεσία, πνευματική ιδιοκτησία και κυριαρχία στην αλυσίδα εφοδιασμού.
Τι πρέπει να γίνει
Οι κυβερνήσεις πρέπει να προχωρήσουν πέρα από τα πλαίσια και τη ρητορική. Πρέπει να δεσμευτούν για σαφείς μηχανισμούς ζήτησης, υποχρεωτική απορρόφηση, συμβάσεις επί της διαφοράς, ποσοστώσεις, που δίνουν στους κατασκευαστές βεβαιότητα. Η πολιτική αστάθεια είναι ο θανάσιμος εχθρός του υδρογόνου αυτή τη στιγμή. Ταυτόχρονα, ο συντονισμός είναι απαραίτητος: ο σχεδιασμός δικτύου, οι διασυνοριακές υποδομές, τα δίκτυα μεταφοράς και αποθήκευσης υδρογόνου και τα εναρμονισμένα πρότυπα θα ξεκλειδώσουν την κλίμακα.
Η βιομηχανία πρέπει επίσης να προχωρήσει. Πρέπει να υλοποιήσει, όχι μόνο να υποσχεθεί. Τα έργα που φτάνουν στο FID, συνδέονται με τις αγορές και αποδεικνύουν την οικονομία τους θα οικοδομήσουν εμπιστοσύνη. Οι αδύναμες προτάσεις θα απορριφθούν, και αυτό είναι υγιές. Αλλά η υπερβολική εγκατάλειψη θα διαβρώσει την όρεξη των επενδυτών για το επόμενο κύμα.
Και στη χρηματοδότηση, τα μικτά μοντέλα θα παραμείνουν κρίσιμα. Τα δημόσια και ιδιωτικά κεφάλαια πρέπει να απαλλαγούν από τον κίνδυνο, με εγγυήσεις, επιδοτήσεις και συνεπένδυση που γεφυρώνουν τα κενά στα αρχικά στάδια. Πολλά έργα υδρογόνου εξακολουθούν να απαιτούν άλμα πίστης. Οι πρώτοι που θα κάνουν την κίνηση χρειάζονται υποστήριξη.
Η μετάβαση απαιτεί αποδείξεις, όχι ευσεβείς πόθους
Το υδρογόνο δεν είναι πλέον μόνο μια αφήγηση. Είναι πλέον πολύ ορατά ένα πείραμα μηχανικής και επένδυσης, με πραγματικά διακυβεύματα. Το πρώτο κύμα έργων περνάει από την ιδέα στην εκτέλεση. Αλλά αυτή η φάση είναι καθοριστική. Ο αγωγός πρέπει να αποδώσει, οι πολιτικές πρέπει να σταθεροποιηθούν, ca Το υδρογόνο πρέπει να ακολουθήσει και η ζήτηση πρέπει να υλοποιηθεί.
Αν το κάνουμε σωστά, το υδρογόνο έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει έναν από τους πυλώνες ενός ενεργειακού μέλλοντος χωρίς άνθρακα. Αν το κάνουμε λάθος, κινδυνεύουμε να σπαταλήσουμε την ορμή, να επιστρέψουμε στον κυνισμό και να καθυστερήσουμε τις οδούς που χρειαζόμαστε απεγνωσμένα.
www.worldenergynews.gr
