Πολλοί αναλυτές συνδέουν την εκτίναξη των δαπανών με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την ασταθή αμερικανική στήριξη προς την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Καθώς βρίσκονται σε εξέλιξη ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις Ρωσίας–Ουκρανίας, ειδικοί προειδοποιούν ότι μια συμφωνία που ευνοεί τη Μόσχα μπορεί να υπονομεύσει τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα και να αφήσει εκτεθειμένους τους γείτονες της Ουκρανίας
Οι χώρες της ΕΕ δαπάνησαν 343,2 δισ. ευρώ για την άμυνα το 2024, με Γερμανία και Γαλλία να καλύπτουν μαζί το 44% του συνόλου.
Οι αμυντικές δαπάνες έχουν αυξηθεί θεαματικά τα τελευταία πέντε χρόνια, σχεδόν διπλασιαζόμενες, καθώς οι διεθνείς απειλές κλιμακώνονται. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας (EDA) προβλέπει πως το ποσό θα φτάσει τα 392 δισ. ευρώ το 2025 — αύξηση 98% σε ονομαστικούς όρους από το 2020, ή 63% όταν ληφθεί υπόψη ο πληθωρισμός.
Οι αμυντικές δαπάνες έχουν αυξηθεί θεαματικά τα τελευταία πέντε χρόνια, σχεδόν διπλασιαζόμενες, καθώς οι διεθνείς απειλές κλιμακώνονται. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας (EDA) προβλέπει πως το ποσό θα φτάσει τα 392 δισ. ευρώ το 2025 — αύξηση 98% σε ονομαστικούς όρους από το 2020, ή 63% όταν ληφθεί υπόψη ο πληθωρισμός.
Πολλοί αναλυτές συνδέουν την εκτίναξη των δαπανών με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την ασταθή αμερικανική στήριξη προς την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Καθώς βρίσκονται σε εξέλιξη ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις Ρωσίας–Ουκρανίας, ειδικοί προειδοποιούν ότι μια συμφωνία που ευνοεί τη Μόσχα μπορεί να υπονομεύσει τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα και να αφήσει εκτεθειμένους τους γείτονες της Ουκρανίας.
Η Γερμανία στην κορυφή των δαπανών
Με βάση τα στοιχεία του EDA, η Γερμανία ηγείται με 90,6 δισ. ευρώ το 2024, το 26,4% των συνολικών αμυντικών δαπανών της ΕΕ. Ακολουθεί η Γαλλία με 59,6 δισ. ευρώ (17,4%). Μαζί, οι δύο χώρες αντιστοιχούν σε 43,8% της συνολικής ευρωπαϊκής δαπάνης.
Πέντε χώρες ξοδεύουν επτά στα δέκα ευρώ
Στην τρίτη θέση βρίσκεται η Ιταλία (32,7 δισ. ευρώ), με την Πολωνία πολύ κοντά (31,9 δισ. ευρώ). Η Ισπανία ακολουθεί με 22,7 δισ., ποσό που θεωρείται χαμηλό για μια μεγάλη οικονομία — σημείο που είχε προκαλέσει τη δημόσια επίθεση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος απείλησε να αποβάλει τη χώρα από το ΝΑΤΟ λόγω απροθυμίας να αυξήσει τις δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ.
Συνολικά, οι πέντε πρώτες χώρες δαπάνησαν 237,5 δισ. ευρώ, ή το 69,2% του συνόλου.
Δεκατέσσερις χώρες μοιράζονται μόλις το 8%
Δεκατέσσερις χώρες της ΕΕ ξόδεψαν κάτω από 5 δισ. ευρώ η καθεμία και οκτώ από αυτές κάτω από 2 δισ. Μαζί φτάνουν μόλις τα 28,2 δισ. ευρώ, δηλαδή το 8,2% του συνόλου. Σε αυτές περιλαμβάνονται Αυστρία (4,9 δισ.), Ουγγαρία (4,5 δισ.) και Πορτογαλία (4,2 δισ.), ενώ η Μάλτα κατέγραψε τα χαμηλότερα επίπεδα με 99 εκατ. ευρώ.
Εκτός ΕΕ αλλά εντός Ευρώπης, το Ηνωμένο Βασίλειο δαπάνησε 74,97 δισ. ευρώ το 2024, ενώ η Τουρκία περίπου 24,4 δισ.
Δαπάνες ανά πολίτη: από 174 έως 1.540 ευρώ
Οι αμυντικές δαπάνες ανά κάτοικο διαφέρουν σημαντικά: από 174 ευρώ στη Μάλτα έως 1.540 ευρώ στη Δανία. Πάνω από 1.000 ευρώ ανά πολίτη ξοδεύουν επίσης οι Κάτω Χώρες (1.184 ευρώ), η Φινλανδία (1.140), η Σουηδία (1.073) και η Γερμανία (1.069). Στην Ισπανία, η αντίστοιχη δαπάνη φτάνει τα 465 ευρώ, ενώ η Γαλλία αγγίζει τα 869 και η Ιταλία τα 555.
Πώς αλλάζει ο χάρτης της άμυνας στην Ευρώπη
«Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είναι ο κύριος παράγοντας πίσω από την αύξηση των δαπανών», σημειώνει ο Κάλε Χόκανσον από τον Σουηδικό Οργανισμό Αμυντικής Έρευνας. Αν και οι προϋπολογισμοί είχαν αρχίσει να αυξάνονται από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας, ο πόλεμος αποτέλεσε σημείο καμπής.
Με βάση τις σταθερές τιμές του 2024, οι αμυντικές δαπάνες της ΕΕ ήταν 234,2 δισ. ευρώ το 2020, αυξήθηκαν στα 343,2 δισ. το 2024 και εκτιμάται ότι θα φτάσουν τα 381 δισ. το 2025. Η πραγματική αύξηση από το 2015 έως το 2025 φτάνει το 99%, με το χαμηλό σημείο να καταγράφεται το 2014 (188,5 δισ.).
«Το 2014 οι ευρωπαϊκές χώρες —οι περισσότερες μέλη του ΝΑΤΟ— σταμάτησαν τη δεκαετή πτώση των αμυντικών δαπανών ως αντίδραση στη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία», εξηγεί ο Ραφαέλ Λος του ECFR. Ωστόσο, χρειάστηκαν χρόνια μέχρι οι αυξήσεις να ξεπεράσουν την άνοδο του ΑΕΠ και να προσεγγίσουν ξανά τον στόχο του 2% του ΝΑΤΟ.
www.worldenergynews.gr
