Αντιμέτωπη με σημαντικές προκλήσεις θα βρεθεί η παγκόσμια οικονομία το 2024 με τον τομέα της ενέργειας να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των τεκτονικής φύσεως αλλαγών που έχει δρομολογήσει η μετάβαση στα καθαρά καύσιμα. Η παγκόσμια κοινότητα θα υποδεχθεί το νέο έτος μέσα σε ένα κλίμα γεωπολιτικής και οικονομικής αστάθειας, αποτέλεσμα ενός κύκλου αλυσιδωτών κρίσεων που άνοιξε με την πανδημία και δεν λέει να κλείσει. Ακολούθησε η ενεργειακή κρίση και ο πρωτοφανής για τις αναπτυγμένες οικονομίες πληθωρισμός, η εισβολή στην Ουκρανία, η σύρραξη στη Μέση Ανατολή και λίγες ημέρες πριν εκπνεύσει το 2023 η αναταραχή στα στενά του Αντεν στο νοτιοανατολικό τμήμα της Ερυθράς Θάλασσας, με τις επιθέσεις των ανταρτών Χούθι σε εμπορικά πλοία ως αντίποινα στις επιθέσεις του Ισραήλ στην Παλαιστίνη.
Αν και οι τελευταίες αυτές συρράξεις δεν είχαν κάποια σοβαρή επίπτωση στις τιμές των ενεργειακών προϊόντων ανέκοψαν το κλίμα σταθερότητας που είχε αρχίσει να διαφαίνεται από την περασμένη Ανοιξη με την αποκλιμάκωση των τιμών φυσικού αερίου επαναφέροντας το κλίμα αστάθειας και αβεβαιότητα που επικράτησε την περίοδο της ενεργειακής κρίσης.
Η αυξανόμενη εξάρτηση της Ευρώπης από το LNG μπορεί να ενισχύσει την μεταβλητότητα των τιμών παρά τα υψηλά ποσοστά αποθήκευσης, καθώς βρίσκεται όλο και περισσότερο εκτεθειμένη στις παγκόσμιες τάσεις προσφοράς-ζήτησης.
Τα μονοπάτια της ενεργειακής μετάβασης
Σε αυτό το φόντο η εγχώρια ενεργειακή αγορά θα συνεχίσει το 2024 την πορεία της προς την ενεργειακή μετάβαση επιταχύνοντας τον βηματισμός τους. Στο επίκεντρο του επιχειρηματικού ενδιαφέροντος αναμένεται να βρεθεί η νέα αγορά των υπεράκτιων αιολικών πάρκων που ανοίγει με στόχο την ανάπτυξη 2 GW έως το 2030. Μέχρι σήμερα η ΕΔΕΥΕΠ έχει έρθει σε επαφή με τουλάχιστον οκτώ επενδυτικά σχήματα, έξι εκ των οποίων αποτελούν συμπράξεις μεταξύ ελληνικών και διεθνών εταιριών. Μέσα στους πρώτους μήνες του 2024 θα πρέπει να ληφθούν αποφάσεις σε κεντρικό επίπεδο σχετικά με την ανάπτυξη επενδύσεων στην αλυσίδα εφοδιασμού των υπεράκτιων αιολικών πάρκων.
Μέσα στους στόχους του 2024 είναι και η επιτάχυνση των ερευνών για τις Κρίσιμες Πρώτες Ύλες. Η Ελλάδα όπως και όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να προσαρμόσουν τις πολιτικές τους στη βάση του CRMA που εγκρίθηκε στις Βρυξέλλες στις 7 Δεκεμβρίου. Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες της Ευρώπης που μπορούν να στηρίξουν τις προσπάθειες της Ευρώπης για την απεξάρτησή της από κρίσιμες για την ενεργειακή μετάβαση πρώτες ύλες. Η Mytilineos μάλιστα έχει ενημερώσει την ΕΕ ότι έτοιμο ένα έργο για να αξιολογήσει τον πιο οικονομικό τρόπο εξαγωγής γαλλίου που θα μπορούσε να αναπτύξει σε διάστημα 18 μηνών. Αυτό θα μπορούσε να παράγει 40-45 μετρικούς τόνους μετάλλου ετησίως, ποσότητα περίπου ίση με την τρέχουσα ζήτηση της Ε.Ε.
Οι διεργασίες στο πεδίο των ΑΠΕ
Στο επιχειρηματικό πεδίο, η τάση των εξαγορών και συγχωνεύσεων κυρίως στον τομέα των ΑΠΕ αλλά και της λιανικής αγοράς ηλεκτρισμού που είδαμε τα δύο προηγούμενα χρόνια αναμένεται να συνεχιστεί. Ολες οι εκτιμήσεις συγκλίνουν στο ότι στην λιανική αγορά θα μείνουν το πολύ πέντε μεγάλα επιχειρηματικά σχήματα που θα έχουν το οικονομικό μέγεθος να ανταποκριθούν σε μελλοντικές αναταράξεις. Αντιστοίχως στην αγορά των ΑΠΕ μια σειρά από παράγοντες έχουν αυξήσει το ρίσκο των επενδύσεων καθιστώντας τη συγκέντρωση του κλάδου μέσω συγχωνεύσεων και εξαγορών σε μονόδρομο. Η συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας της ΔΕΗ Ανανεώσιμες με την Intrakat που ανακοινώθηκε πολύ πρόσφατα είναι ενδεικτική της τάσης που θα επικρατήσει και το 2024. Αλλωστε προηγήθηκαν και τα δύο προηγούμενα χρόνια μεγάλες εξαγορές στον κλάδο των ΑΠΕ.
Η μεγαλύτερη πρόκληση πάντως για το 2024 είναι κατά κοινή ομολογία επενδυτών και αρμοδίων αρχών η αύξηση της δυναμικότητα των δικτύων. Με το ζήτημα έχει καταπιαστεί ήδη το ΥΠΕΝ συστήνοντας ειδική ομάδα που θα προτείνει λύσεις για αύξηση του ηλεκτρικού χώρου προκειμένου να μπορεί να μεταφερθεί η αυξημένη παραγωγή των ΑΠΕ και να μην οδηγηθεί η αγορά σε πάγωμα. Η προσθήκη μπαταρίας σε όλα τα νέα έργα ΑΠΕ και οι περικοπές ισχύος είναι μεταξύ των μέτρων που εξετάζονται και τα οποία αναμένεται να οριστικοποιηθούν μέσα στους πρώτους μήνες του έτους.
Διέξοδο στο πρόβλημα της απορρόφησης της ολοένα αυξανόμενης πράσινης παραγωγής αναμένεται να δώσουν οι διεθνείς διασυνδέσεις σε πιο μακροπρόθεσμο ωστόσο επίπεδο. Εξελίξεις αναμένονται μέσα στο έτος τόσο για την διασύνδεση Ελλάδας- Κύπρου –Ισραήλ που προχωράει πλέον με φορέα υλοποίησης τον ΑΔΜΗΕ , όσο και στη διασύνδεση Ελλάδας- Αιγύπτου (GREGY) που προωθεί η εταιρία Elica του ομίλου Κοπελούζου. Τα έργα αυτά, συνδυαστικά με την απευθείας διασύνδεση Ελλάδας - Γερμανίας («Green Αegean Interconnector»), που ωριμάζει αυτή την περίοδο, θα βοηθήσουν καταλυτικά ώστε η ενέργεια που παράγεται στην Ελλάδα και την Ανατολική Μεσόγειο να μην «εγκλωβίζεται» στη Νότια Ευρώπη, αλλά να μπορεί να φτάνει στα μεγάλα καταναλωτικά κέντρα της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης.
Στον τομέα του φυσικού αερίου η λειτουργία του νέου FSRU «Αλεξανδρούπολις» μέσα στον Φεβρουάριο αναμένεται να ενισχύσει το ρόλο της χώρας ως ενεργειακή πύλη για τον εφοδιασμό των χωρών της Νοτιο Ανατολικής Ευρώπης με LNG από διάφορες πηγές. Στο μεταξύ σε φάση κατασκευής αναμένεται να τεθείς στις αρχές του 2024 ο διασυνδετήριος αγωγός φυσικού αερίου Ελλάδας-Βόρειας Μακεδονίας, προσθέτοντας μία ακόμη πύλη εισόδου φυσικού αερίου για την ευρύτερη περιοχή.
Μια ξεχωριστή πρόκληση για το 2024 και σίγουρα για τους πρώτους μήνες του έτους θα αποτελέσουν τα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος. Μέσα στο πρώτο τρίμηνο του έτους θα φανεί ποια τελικά από τα νέα χρωματιστά τιμολόγια είναι πιο ανταγωνιστικά και ένα η παρέμβαση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Σκυλακάκη με την θεσμοθέτηση του πράσινου τιμολογίου ως υποχρεωτικό για όλους τους παρόχους θα οδηγήσει πράγματι στον ανταγωνισμό, που έθεσε ως ζητούμενο ο ίδιος. Σε κάθε περίπτωση πάντως ο παράγοντας που θα καθορίσει τις τιμές και στο νέο έτος δεν θα είναι το χρώμα του τιμολογίου αλλά οι τιμές του φυσικού αερίου στην διεθνή αγορά.
Μέσα στο 2024 αναμένεται και η θεσμοθέτηση του ρυθμιστικού πλαισίου για την ανάπτυξη της αγοράς του πράσινου υδρογόνου, των βιοκαυσίμων και της τεχνολογίας δέσμευσης του διοξειδίου του άνθρακα που θα ανοίξουν τον δρόμο για την εγκατάσταση των πρώτων μονάδων ηλεκτρόλυσης υδρογόνου με χρήση ΑΠΕ.
Εξελίξεις όμως αναμένονται και στο μέτωπο των υδρογονανθράκων. Το 2024 θα είναι η χρονιά που οι παραχωρησιούχοι των οικοπέδων στην Κρήτη και το Ιόνιο θα αποφασίσουν εάν θα προχωρήσουν σε ερευνητικές γεωτρήσεις ή όχι καθώς μέσα στο πρώτο εξάμηνο το έτος αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγηση των σεισμικών δεδομένων που έχουν ανακτήσει.
www.worldenergynews.gr
