Τις κυβερνοεπιθέσεις και τη διακοπή τροφοδοσίας με φυσικό αέριο αναδεικνύει ως βασικούς κινδύνους για το ενεργειακό σύστημα της χώρας το νέο «Σχέδιο Ετοιμότητας Αντιμετώπισης Κινδύνων στον τομέα Ηλεκτρισμού της Ελλάδας» το οποίο έθεσε σε δημόσια διαβούλευση η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων ΡΑΑΕΥ. Παράλληλα, ωστόσο διερευνά και άλλους κινδύνους όπως είναι οι καύσωνες διαρκείας, οι έντονες βροχοπτώσεις, ένας σεισμός ακόμη και η λειψυδρία η οποία μπορεί να «στεγνώσει» τα υδροηλεκτρικά.
Το νέο προσχέδιο (draft) σχετικά με την ετοιμότητα αντιμετώπισης κινδύνων στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, το οποίο εισηγήθηκε ο ΑΔΜΗΕ, διερευνά 15 σενάρια κρίσεων, εκ των οποίων δύο χαρακτηρίζονται ως «σενάρια μη ανεκτού κίνδυνου». Αυτά είναι αφενός οι κυβερνοεπιθέσεις σε υποδομές που συνδέονται με το σύστημα μεταφοράς ή το δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και αφετέρου η διακοπής της τροφοδοσίας με φυσικό αέριο.
Όσον αφορά στις κυβερνοεπιθέσεις επισημαίνονται δύο τύποι:
Κυβερνοεπίθεση Α:
Στο συγκεκριμένο σενάριο εξετάζεται συμβάν κυβερνοεπίθεσης σε κρίσιμα υποσυστήματα του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας (ΕΧΕ). Με συνέπεια την πιθανότητα διακοπής της λειτουργίας ή αναστολής της διαθεσιμότητας της χρηματιστηριακής αγοράς, την πιθανότητα αλλοίωσης των δεδομένων χρηματιστηριακών συναλλαγών, την εμφάνιση σημαντικών οικονομικών απωλειών για τους συμμετέχοντες φορείς, την ζημιά στην εικόνα και τη φήμη του ΕΧΕ κ.ά.
Κυβερνοεπίθεση Β:
Στο συγκεκριμένη περίπτωση εξετάζεται το σενάριο κυβερνοεπίθεσης σε κρίσιμες υποδομές και συστήματα ενεργειακού φορέα που συνδέεται με το σύστημα (δίκτυο). Ενδεικτικά μπορεί να αφορά συστήματα του ΑΔΜΗΕ (σύστημα ενεργειακής διαχείρισης, σύστημα αυτόματης ρύθμισης παραγωγής, σύστημα επίλυσης αγοράς, σύστημα ελέγχου φορτίου – συχνότητας, σύστημα διαχείρισης αγοράς, σύστημα εξισορρόπησης αγορά πραγματικού χρόνου, κρίσιμων ΚΥΤ ή Υ/Σ, συστήματα επίβλεψης διασυνδέσεων κ.ά.), συστήματα του ΔΕΔΔΗΕ (σύστημα διαχείρισης της διανομής, μετρητικά συστήματα, συστήματα εποπτείας διαχείρισης και τηλεχειρισμού δικτύου, κ.ά.), συστήματα ηλεκτροπαραγωγών ή/και άλλων ενεργειακών φορέων (π.χ. κατανεμημένη κυβερνοεπίθεσης σε πολλαπλά ΑΠΕ και πρόκλησης απότομης «βύθισης» φορτίου, μέσω της ταυτόχρονης διακοπής έγχυσης ισχύος από πολλαπλά ΑΠΕ ελεγχόμενα από APT). Ως συνέπεια εμφάνισης τέτοιου συμβάντος μπορεί να είναι η εμφάνιση κινδύνων στην ασφάλεια τροφοδοσίας με ακραία περίπτωση την εμφάνιση blackout.
Η πρώτη «Κυβερνοεπίθεση Α» χαρακτηρίζεται ως «σενάριο μη επιθυμητού κινδύνου» ενώ πιο σοβαρή θεωρείται η δεύτερη περίπτωση. Σύμφωνα με το προσχέδιο που ετέθη σε διαβούλευση, οι συνέπειες μιας κυβερνοεπίθεσης μπορεί να πλήξει από την ασφάλεια της τροφοδοσίας έως και ένα γενικευμένο μπλακ- άουτ.
Σχετικά με την αντιμετώπιση μιας κυβερνοεπίθεσης θα χρησιμοποιηθεί ως πυλώνας η Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας. Έχει ήδη καταρτισθεί Εθνική Στρατηγική Κυβερνοασφάλειας η οποία θα επικαιροποιηθεί ενώ υφίσταται και ένα εγχειρίδιο Κυβερνοασφάλειας ώστε οι οργανισμοί του δημοσίου τομέα αλλά και επιχειρήσεις να έχουν έναν «μπούσουλα» πρακτικών σε τεχνικά και οργανωτικά μέτρα προστασίας.
Διακοπή τροφοδοσίας με φυσικό αέριο
Στο draft εξετάζεται η διακοπή τροφοδοσίας με φυσικό αέριο, ως αποτέλεσμα γεωπολιτικών εξελίξεων, όπως ήταν ο πόλεμος Ουκρανίας – Ρωσίας. Ειδικά στις περιπτώσεις περιορισμένων εισαγωγών φυσικού αερίου μέσω αγωγών στα βόρεια σύνορα της χώρας και επομένως προβλημάτων στην τροφοδοσία των ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων με καύσιμο φυσικό αέριο, προβλέπονται επιπλέον τα παρακάτω μέτρα:
α. Αναβολή προγραμματισμένων συντηρήσεων μονάδων παραγωγής.
β. Αυξημένη λειτουργία λιγνιτικών μονάδων.
γ. Αυξημένη λειτουργία υδροηλεκτρικών μονάδων.
δ. Αίτηση για παροχή έκτακτης βοήθειας σε γειτονικούς Διαχειριστές που δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα επάρκειας ισχύος.
ε. Ενημέρωση καταναλωτών για μειωμένη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας (κυρίως τις ώρες αιχμής).
➢ Ορθολογική διαχείριση και συντήρηση συστημάτων ψύξης – θέρμανσης
➢ Εξοικονόμηση ενέργειας στον τομέα του φωτισμού
➢ Εξοικονόμηση ενέργειας στα συστήματα ύδρευσης - αποχέτευσης
στ. Ενεργοποίηση μονάδων με δυνατότητα εναλλαγής καυσίμου δυνατότητα. Διαδικασία για τη λειτουργία μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με εναλλακτικό καύσιμο.
Άλλα σενάρια κινδύνου – καύσωνας
Τα υπόλοιπα σενάρια «μη επιθυμητού κινδύνου» περιλαμβάνουν πλημμύρες, ανεμοθύελλες, κύματα ψύχους, ξηρασία και δασικές πυρκαγιές, καύσωνες, καθυστέρηση ένταξης νέων μονάδων στο σύστημα, βλάβες, ανθρώπινο λάθος, ξηρασία και χαμηλό επίπεδο υδροηλεκτρικών λόγω λειψυδρίας κλπ.
Για παράδειγμα στο σενάριο 6 με τίτλο «Καύσωνας – Συντήρηση ανάντη δικτύου φυσικού αερίου, εμφανίζεται μια παρατεταμένη περίοδος καύσωνα (μεγαλύτερη των δέκα ημερών) σε συνδυασμό με τη διεξαγωγή τακτικής συντήρησης του ανάντη συστήματος φυσικού αερίου με αποτέλεσμα περιορισμένες εισαγωγές φυσικού αερίου.
Επιπλέον λόγω των καιρικών συνθηκών η ζήτηση είναι υψηλή, μειώνεται η παραγωγική ικανότητα των ΑΠΕ λόγω χαμηλής ταχύτητας αέρα, η στάθμη των ταμιευτήρων στις υδροηλεκτρικές μονάδες είναι χαμηλή, ενώ περιορίζεται η απόδοση των θερμικών μονάδων και η παραγωγική ικανότητα των μονάδων φυσικού αερίου. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω οι εφεδρείες ενεργοποιούνται και εξαντλούνται σε σύντομο χρονικό διάστημα, εμφανίζεται συμφόρηση στις διασυνδετικές γραμμές και γενικά εμφανίζονται ζητήματα επάρκειας ισχύος και αστάθειας τάσης.
Σε διασυνοριακό επίπεδο ενδέχεται να αυξηθούν οι ανάγκες για υποστήριξη ενεργειακής τροφοδοσίας από γειτονικούς ΔΣΜ, ενώ είναι πιθανοί οι περιορισμοί στις ανταλλαγές ενέργειας λόγω μειωμένης μεταφορικής ικανότητας του εγχώριου συστήματος μεταφοράς.
Σενάριο σεισμού
Παράλληλα, εξετάζονται και δύο σενάρια για σεισμούς που χαρακτηρίζονται ως «σενάρια ανεκτού κινδύνου» και περιγράφουν περιπτώσεις σεισμού ή σεισμού ο οποίο συνοδεύεται και με διακοπή λειτουργίας του καλωδίου διασύνδεσης με την Ιταλία.
Για παράδειγμα τα σενάρια έχουν ως εξής: Εξαιτίας ισχυρού σεισμού προκαλούνται εκτεταμένες βλάβες σε πυλώνες γραμμών μεταφοράς του συστήματος, σε κολώνες του δικτύου διανομής και στον εξοπλισμό υποσταθμών.
Επίσης καταστροφές σε σημαντικό εξοπλισμό μονάδων παραγωγής επηρεάζουν τη διαθεσιμότητά τους. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω υποβαθμίζεται εν γένει η δομή και ο έλεγχος του συστήματος μεταφοράς. Επιπλέον ενδέχεται να εμφανιστούν ασυνήθιστες ροές φορτίου λόγω της μη διαθεσιμότητας σημαντικών στοιχείων του συστήματος, ενώ η αποκατάσταση των ζημιών ενδέχεται να καθυστερήσει λόγω των ζημιών σε άλλες υποδομές (π.χ. οδικό δίκτυο).
Σε διασυνοριακό επίπεδο, σε περίπτωση που προκληθούν σημαντικές ζημιές σε διασυνδετικές γραμμές μπορεί να περιοριστεί η ικανότητα ανταλλαγών ενέργειας με άλλες χώρες. Ειδικότερα για το Σενάριο σεισμού Νο. 8 περιορίζεται σημαντικά και η ικανότητα συνδρομής από άλλες χώρες με πρόσθετες εισαγωγές ενέργειας.
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να συμμετέχουν στη διαβούλευση της ΡΑΑΕΥ έως και την Παρασκευή 20 Ιουνίου.
www.worldenergynews.gr
