Περίπου το 0,1% του ΑΕΕ της ΕΕ –ή αλλιώς γύρω στα 25 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως – θα πρέπει να διατίθεται για την αποπληρωμή του ταμείου ανάκαμψης «NextGenerationEU», το οποίο χρηματοδοτείται μέσω κοινώς εκδοθέντος ευρωπαϊκού χρέους
Το πολυαναμενόμενο σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, που παρουσιάστηκε χθες (16/7), χαρακτηρίστηκε από την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ως «ο πιο φιλόδοξος που έχει προταθεί ποτέ».
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο νέος προϋπολογισμός της Κομισιόν προβλέπει πενταπλασιασμό του budget για τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις . Όπως φαίνεται, η Επιτροπή δίνει πολύ μεγάλη έμφαση στην ανάπτυξη των διασυνδέσεων για τη μεταφορά της ηλεκτρικής ενέργειας και στον εξηλεκτρισμό σαν βασικές προτεραιότητες της ευρωπαϊκής πολιτικής.
Τα κονδύλια αυτά αφορούν άμεσα και τη χώρα μας, καθώς εκτός των ήδη προγραμματισθέντων επενδύσεων του ΑΔΜΗΕ, βρίσκεται σε εκκρεμότητα το μεγάλο έργο του Great Sea που αφορά την διασύνδεση με υποθαλάσσιο καλώδιο Ελλάδας – Κύπρου και Ισραήλ, αλλά και το GREGY του ομίλου Κοπελούζου που αφορά τη διασύνδεση Αιγύπτου – Ελλάδας.
Παράλληλα, να πούμε ότι σε εξέλιξη βρίσκονται οι διαγωνισμοί μεγάλου βεληνεκούς, όπως αυτός της διασύνδεσης Ιταλίας – Τυνησίας, ενώ όπως διαφαίνεται θα υπάρξουν πάρα πολλά ακόμα σημαντικά projects.
Σύμφωνα με το Euractiv, αυτός ο προϋπολογισμός ήταν επίσης, με διαφορά, και ο πιο δυσνόητος.
Ακόμη και η ίδια η πρόεδρος της Επιτροπής δεν κατάφερε να εξηγήσει πώς ο «απλουστευμένος» προϋπολογισμός της –γνωστός και ως Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ), που θα καλύπτει την περίοδο 2028-2034– φτάνει το ποσό των 2 τρισεκατομμυρίων ευρώ.
«Για τις λεπτομέρειες των αριθμών, νομίζω πως η τεχνική ενημέρωση θα σας δώσει ό,τι είναι απαραίτητο», δήλωσε η Γερμανίδα πρόεδρος στους δημοσιογράφους.
Ωστόσο, η επακόλουθη ενημέρωση μπέρδεψε ακόμη περισσότερο τους παριστάμενους.
Αξιωματούχοι της ΕΕ –οι οποίοι φάνηκαν ξεκάθαρα αποπροσανατολισμένοι από την παρουσίαση της ίδιας της Επιτροπής– ζήτησαν από τους δημοσιογράφους να περιορίσουν τις ερωτήσεις τους μόνο στο αποκαλούμενο «Κεφάλαιο 1» του νέου ΠΔΠ, το οποίο αντιστοιχεί σε λιγότερο από το ήμισυ του προβλεπόμενου ταμείου.
Με άλλα λόγια: η Επιτροπή ήταν πρόθυμη να εξηγήσει μόνο τι σκοπεύει να κάνει με λιγότερο από το μισό από τα 2 τρισεκατομμύρια ευρώ δημοσίου χρήματος που θέλει να δαπανήσει.
Τα βασικά ερωτήματα
1)Ο προϋπολογισμός αυξήθηκε πράγματι;
Τεχνικά, ναι. Το συνολικό ποσό που προτείνεται, λίγο κάτω από τα 2 τρισεκατομμύρια ευρώ, είναι υψηλότερο τόσο σε ονομαστικούς όσο και σε πραγματικούς όρους (δηλαδή λαμβάνοντας υπόψη τον πληθωρισμό) σε σχέση με τον τρέχοντα προϋπολογισμό, ο οποίος σε σημερινές τιμές ανέρχεται περίπου στα 1,3 τρισεκατομμύρια ευρώ.
Ωστόσο, ένας πιο αξιόπιστος τρόπος σύγκρισης των προϋπολογισμών είναι ως ποσοστό του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος (ΑΕΕ) της ΕΕ – δηλαδή του συνολικού εισοδήματος που παράγουν οι Ευρωπαίοι πολίτες κάθε χρόνο.
Σε αυτούς τους όρους, ο νέος προτεινόμενος προϋπολογισμός ανέρχεται στο 1,26% του ΑΕΕ, έναντι 1,13% του τρέχοντος. Αν και απέχει αρκετά από τον στόχο του 2% που πολλοί αναλυτές ήλπιζαν, συνιστά ωστόσο μια ουσιαστική αύξηση.
2)Υπάρχουν ζητήματα που σχετίζονται με το μέγεθος;
Και μάλιστα αρκετά.
Πρώτον, περίπου το 0,1% του ΑΕΕ της ΕΕ –ή αλλιώς γύρω στα 25 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως – θα πρέπει να διατίθεται για την αποπληρωμή του ταμείου ανάκαμψης «NextGenerationEU», το οποίο χρηματοδοτείται μέσω κοινώς εκδοθέντος ευρωπαϊκού χρέους.
Η αποπληρωμή, τόσο των τόκων όσο και του κεφαλαίου των 650 δισεκατομμυρίων ευρώ, έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει το 2028 – την ίδια χρονιά που πρόκειται να τεθεί σε ισχύ και το νέο ΠΔΠ.
Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει ότι το προτεινόμενο ΠΔΠ της Επιτροπής αντιστοιχεί σε 1,15% του ΑΕΕ – μόλις 0,02 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον τρέχοντα προϋπολογισμό, εφόσον αφαιρεθούν τα κονδύλια για την εξυπηρέτηση του χρέους.
Δεύτερον, πρέπει να έχουμε κατά νου πως η σύγκριση γίνεται με τον ήδη συμφωνημένο τρέχοντα προϋπολογισμό.
Στην πορεία των επόμενων δύο ετών διαπραγματεύσεων, το προτεινόμενο ποσό –που απαιτεί την ομόφωνη έγκριση και των 27 κρατών-μελών– είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα μειωθεί.
Ενδεικτικά, εκτιμάται ότι η αρχική πρόταση της Επιτροπής για το τρέχον ΠΔΠ ήταν τελικά μικρότερη κατά 0,06 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΕ σε σύγκριση με αυτό που τελικώς εγκρίθηκε.
Αν επαναληφθεί το ίδιο μοτίβο, τότε το συνολικό (πραγματικό) μέγεθος του επόμενου ΠΔΠ θα υποχωρούσε στο 1,09% (=1,15%-0,06%), δηλαδή κάτω από το σημερινό 1,13%.
Ακόμη κι έτσι, το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 1,7 τρισεκατομμύρια ευρώ – περίπου 400 δισεκατομμύρια περισσότερα από τον τρέχοντα προϋπολογισμό.
Όμως αυτή η «αύξηση» θα οφείλεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στο γεγονός ότι η οικονομία της ΕΕ έχει μεγεθυνθεί τα τελευταία χρόνια.
Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, το ΑΕΕ αποτελεί πολύ πιο αξιόπιστο μέτρο σύγκρισης ευρωπαϊκών προϋπολογισμών.
Τι πρέπει να γνωρίζετε για το μέγεθος και τη δομή του νέου προϋπολογισμού της ΕΕ μετά το 2027
Με απλά λόγια, η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον προϋπολογισμό μετά το 2027 είναι μεγαλύτερη από τον τρέχοντα προϋπολογισμό, τόσο ως ποσοστό του ΑΕΕ όσο και σε πραγματικές τιμές (δηλαδή, προσαρμοσμένες στον πληθωρισμό), ακόμη και αν ληφθεί υπόψη η ανάγκη αποπληρωμής του ταμείου ανάκαμψης NextGenerationEU.
Ωστόσο, εάν συνεκτιμηθεί ότι το προτεινόμενο ποσό σχεδόν σίγουρα θα μειωθεί κατά τις διετείς διαπραγματεύσεις που ακολουθούν, το νέο ΠΔΠ πιθανότατα θα είναι μικρότερο ως ποσοστό του ΑΕΕ, αν και σε πραγματικούς όρους παραμένει αυξημένο.
Η Επιτροπή πρότεινε επίσης δύο ξεχωριστά χρηματοδοτικά σχήματα που δεν περιλαμβάνονται αυστηρά στο επόμενο ΠΔΠ:
– Ένα δανειακό σχήμα ύψους 150 δισ. ευρώ με την ονομασία «Catalyst Europe». Η Επιτροπή θα αξιοποιήσει την πιστοληπτική της αξιοπιστία για να δανειστεί με χαμηλό επιτόκιο από τις αγορές και να χορηγήσει δάνεια σε κράτη-μέλη, τα οποία διαφορετικά θα πλήρωναν ακριβότερα. Τα κεφάλαια αυτά θα χρησιμοποιηθούν για επενδύσεις σε τομείς όπως η ενεργειακή υποδομή, οι στρατηγικές τεχνολογίες και η άμυνα. (Για τους λάτρεις των πολιτικών: το Catalyst Europe θυμίζει το εργαλείο “SAFE”, αλλά με μικρότερη έμφαση στην άμυνα και τις κοινές προμήθειες.)
– Ένα αποθεματικό 100 δισ. ευρώ για την Ουκρανία, που θα ενισχύσει τον ήδη υπάρχοντα μηχανισμό στήριξης «Ukraine Facility», συμβάλλοντας στην ανοικοδόμηση της χώρας.
3) Πώς είναι δομημένος ο νέος προϋπολογισμός;
Η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι έχει απλοποιήσει τη δομή, κυρίως μειώνοντας τον αριθμό των χρηματοδοτικών κατηγοριών («κεφαλαίων») από επτά σε τέσσερα.
Το τέταρτο κεφάλαιο, που αφορά διοικητικά έξοδα και αποδοχές προσωπικού, παραμένει σχεδόν ίδιο με το ισχύον ΠΔΠ και μπορεί να αγνοηθεί εδώ.
Τα τρία νέα κύρια κεφάλαια είναι:
– Κεφάλαιο 1: 865 δισ. ευρώ για Εθνικά και Περιφερειακά Σχέδια Εταιρικής Σχέσης. Ενοποιεί την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) και την Πολιτική Συνοχής σε ένα ενιαίο εργαλείο. Κάθε κράτος-μέλος θα λαμβάνει στοχευμένο πρόγραμμα πληρωμών, συνδεδεμένο με μεταρρυθμίσεις και την τήρηση του κράτους δικαίου. (Παρόμοιο με το NextGenerationEU, αλλά χωρίς κοινό δανεισμό και με μεγαλύτερη εμπλοκή των περιφερειών, σύμφωνα με την Επιτροπή.)
– Κεφάλαιο 2: 410 δισ. ευρώ για το Ταμείο Ανταγωνιστικότητας. Θα στηρίξει την καινοτομία, την ασφάλεια εφοδιαστικής αλυσίδας και την τεχνολογική πρωτοπορία σε τομείς όπως η καθαρή ενέργεια και η ψηφιακή τεχνολογία. Στόχος είναι η ενίσχυση της ευρωπαϊκής οικονομίας ώστε να μη μείνει πίσω έναντι ΗΠΑ και Κίνας.
– Κεφάλαιο 3: 200 δισ. ευρώ για το Ταμείο Παγκόσμιας Ευρώπης. Θα χρηματοδοτεί ανθρωπιστική βοήθεια, επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις σε χώρες που επιδιώκουν την ένταξή τους στην ΕΕ, καθώς και εξωτερικές σχέσεις της Ένωσης.
4)Ποια είναι τα μεγαλύτερα εμπόδια;
Υπάρχουν τέσσερα βασικά προβλήματα, εκ των οποίων τα δύο σχετίζονται με τα εθνικά και περιφερειακά σχέδια εταιρικής σχέσης.
Πρώτον, η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) και η Πολιτική Συνοχής έχουν υποστεί δραστικές περικοπές.
Η ΚΑΠ είναι ίσως η πιο πληγείσα, καθώς η πραγματική της αξία έχει μειωθεί κατά περίπου 30%. Στον τρέχοντα προϋπολογισμό, η ΚΑΠ και η συνοχή αντιπροσωπεύουν περίπου το ένα τρίτο έκαστη. Στο νέο ΠΔΠ, τα εθνικά και περιφερειακά σχέδια συνολικού ύψους 865 δισ. ευρώ αντιστοιχούν σε λιγότερο από το ήμισυ του συνόλου.
Η πρόταση για περικοπή της ΚΑΠ έχει, όπως ήταν αναμενόμενο, προκαλέσει την οργή των αγροτών της ΕΕ (ιδίως στη Γαλλία), καθώς και μεγάλων αποδεκτών πόρων συνοχής, όπως η Πολωνία.
Δεύτερον, η προσπάθεια σύνδεσης των κονδυλίων με συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις θεωρείται από πολλούς ως απόπειρα «επαναεθνικοποίησης» του ΠΔΠ και συγκέντρωσης εξουσιών στις Βρυξέλλες.
Τέτοιες επικρίσεις διατυπώνονται ακόμη και από μέλη της πολιτικής οικογένειας της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.
«Δεν μπορούμε να δεχτούμε το ενδεχόμενο ο προϋπολογισμός της ΕΕ να καταλήξει να είναι το άθροισμα 27 εθνικών και ενδεχομένως αντικρουόμενων ατζεντών», έγραψε χθες στο Twitter ο Σίγκφριντ Μούρεσαν, βασικός εισηγητής του ΕΛΚ για το ΠΔΠ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Τρίτον, είναι εξαιρετικά απίθανο η Γερμανία και η Ολλανδία να δεχθούν μια τόσο μεγάλη αύξηση του ΠΔΠ ως ποσοστό του ΑΕΕ χωρίς σκληρές διαπραγματεύσεις – ακόμη κι αν η αύξηση αυτή προορίζεται για την αποπληρωμή του NextGenerationEU.
Στην πραγματικότητα, ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών Έλκον Χάιν έχει ήδη προειδοποιήσει ότι η πρόταση της Επιτροπής για τον προϋπολογισμό «είναι υπερβολικά υψηλή» και ότι πρέπει να γίνουν «δύσκολες επιλογές», δηλαδή περικοπές.
Το τέταρτο και τελευταίο ζήτημα αφορά το Ταμείο Παγκόσμιας Ευρώπης. Η Ουγγαρία, ειδικότερα, εκφράζει έντονη ανησυχία ότι το ταμείο θα χρησιμοποιηθεί κυρίως για τη στήριξη της ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ, την οποία αντιτίθεται σφοδρά.
«Η πρόταση της Επιτροπής για τον προϋπολογισμό της ΕΕ δεν είναι απλώς άδικη, δεν είναι καν κατάλληλη για διαπραγμάτευση», έγραψε στο Twitter ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν. «Η Ουγγαρία παραμένει σταθερή – θα βάζουμε πάντα τις οικογένειές μας πρώτες. Οι Βρυξέλλες πρέπει να σταματήσουν!»
Ο προϋπολογισμός, εν συντομία, σύμφωνα πάντα με το Euractiv, δεν είναι μόνο φιλόδοξος και εξαιρετικά περίπλοκος. Ίσως να είναι και καταδικασμένος εξ αρχής.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο νέος προϋπολογισμός της Κομισιόν προβλέπει πενταπλασιασμό του budget για τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις . Όπως φαίνεται, η Επιτροπή δίνει πολύ μεγάλη έμφαση στην ανάπτυξη των διασυνδέσεων για τη μεταφορά της ηλεκτρικής ενέργειας και στον εξηλεκτρισμό σαν βασικές προτεραιότητες της ευρωπαϊκής πολιτικής.
Τα κονδύλια αυτά αφορούν άμεσα και τη χώρα μας, καθώς εκτός των ήδη προγραμματισθέντων επενδύσεων του ΑΔΜΗΕ, βρίσκεται σε εκκρεμότητα το μεγάλο έργο του Great Sea που αφορά την διασύνδεση με υποθαλάσσιο καλώδιο Ελλάδας – Κύπρου και Ισραήλ, αλλά και το GREGY του ομίλου Κοπελούζου που αφορά τη διασύνδεση Αιγύπτου – Ελλάδας.
Παράλληλα, να πούμε ότι σε εξέλιξη βρίσκονται οι διαγωνισμοί μεγάλου βεληνεκούς, όπως αυτός της διασύνδεσης Ιταλίας – Τυνησίας, ενώ όπως διαφαίνεται θα υπάρξουν πάρα πολλά ακόμα σημαντικά projects.
Σύμφωνα με το Euractiv, αυτός ο προϋπολογισμός ήταν επίσης, με διαφορά, και ο πιο δυσνόητος.
Ακόμη και η ίδια η πρόεδρος της Επιτροπής δεν κατάφερε να εξηγήσει πώς ο «απλουστευμένος» προϋπολογισμός της –γνωστός και ως Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ), που θα καλύπτει την περίοδο 2028-2034– φτάνει το ποσό των 2 τρισεκατομμυρίων ευρώ.
«Για τις λεπτομέρειες των αριθμών, νομίζω πως η τεχνική ενημέρωση θα σας δώσει ό,τι είναι απαραίτητο», δήλωσε η Γερμανίδα πρόεδρος στους δημοσιογράφους.
Ωστόσο, η επακόλουθη ενημέρωση μπέρδεψε ακόμη περισσότερο τους παριστάμενους.
Αξιωματούχοι της ΕΕ –οι οποίοι φάνηκαν ξεκάθαρα αποπροσανατολισμένοι από την παρουσίαση της ίδιας της Επιτροπής– ζήτησαν από τους δημοσιογράφους να περιορίσουν τις ερωτήσεις τους μόνο στο αποκαλούμενο «Κεφάλαιο 1» του νέου ΠΔΠ, το οποίο αντιστοιχεί σε λιγότερο από το ήμισυ του προβλεπόμενου ταμείου.
Με άλλα λόγια: η Επιτροπή ήταν πρόθυμη να εξηγήσει μόνο τι σκοπεύει να κάνει με λιγότερο από το μισό από τα 2 τρισεκατομμύρια ευρώ δημοσίου χρήματος που θέλει να δαπανήσει.
Τα βασικά ερωτήματα
1)Ο προϋπολογισμός αυξήθηκε πράγματι;
Τεχνικά, ναι. Το συνολικό ποσό που προτείνεται, λίγο κάτω από τα 2 τρισεκατομμύρια ευρώ, είναι υψηλότερο τόσο σε ονομαστικούς όσο και σε πραγματικούς όρους (δηλαδή λαμβάνοντας υπόψη τον πληθωρισμό) σε σχέση με τον τρέχοντα προϋπολογισμό, ο οποίος σε σημερινές τιμές ανέρχεται περίπου στα 1,3 τρισεκατομμύρια ευρώ.
Ωστόσο, ένας πιο αξιόπιστος τρόπος σύγκρισης των προϋπολογισμών είναι ως ποσοστό του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος (ΑΕΕ) της ΕΕ – δηλαδή του συνολικού εισοδήματος που παράγουν οι Ευρωπαίοι πολίτες κάθε χρόνο.
Σε αυτούς τους όρους, ο νέος προτεινόμενος προϋπολογισμός ανέρχεται στο 1,26% του ΑΕΕ, έναντι 1,13% του τρέχοντος. Αν και απέχει αρκετά από τον στόχο του 2% που πολλοί αναλυτές ήλπιζαν, συνιστά ωστόσο μια ουσιαστική αύξηση.
2)Υπάρχουν ζητήματα που σχετίζονται με το μέγεθος;
Και μάλιστα αρκετά.
Πρώτον, περίπου το 0,1% του ΑΕΕ της ΕΕ –ή αλλιώς γύρω στα 25 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως – θα πρέπει να διατίθεται για την αποπληρωμή του ταμείου ανάκαμψης «NextGenerationEU», το οποίο χρηματοδοτείται μέσω κοινώς εκδοθέντος ευρωπαϊκού χρέους.
Η αποπληρωμή, τόσο των τόκων όσο και του κεφαλαίου των 650 δισεκατομμυρίων ευρώ, έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει το 2028 – την ίδια χρονιά που πρόκειται να τεθεί σε ισχύ και το νέο ΠΔΠ.
Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει ότι το προτεινόμενο ΠΔΠ της Επιτροπής αντιστοιχεί σε 1,15% του ΑΕΕ – μόλις 0,02 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον τρέχοντα προϋπολογισμό, εφόσον αφαιρεθούν τα κονδύλια για την εξυπηρέτηση του χρέους.
Δεύτερον, πρέπει να έχουμε κατά νου πως η σύγκριση γίνεται με τον ήδη συμφωνημένο τρέχοντα προϋπολογισμό.
Στην πορεία των επόμενων δύο ετών διαπραγματεύσεων, το προτεινόμενο ποσό –που απαιτεί την ομόφωνη έγκριση και των 27 κρατών-μελών– είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα μειωθεί.
Ενδεικτικά, εκτιμάται ότι η αρχική πρόταση της Επιτροπής για το τρέχον ΠΔΠ ήταν τελικά μικρότερη κατά 0,06 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΕ σε σύγκριση με αυτό που τελικώς εγκρίθηκε.
Αν επαναληφθεί το ίδιο μοτίβο, τότε το συνολικό (πραγματικό) μέγεθος του επόμενου ΠΔΠ θα υποχωρούσε στο 1,09% (=1,15%-0,06%), δηλαδή κάτω από το σημερινό 1,13%.
Ακόμη κι έτσι, το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 1,7 τρισεκατομμύρια ευρώ – περίπου 400 δισεκατομμύρια περισσότερα από τον τρέχοντα προϋπολογισμό.
Όμως αυτή η «αύξηση» θα οφείλεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στο γεγονός ότι η οικονομία της ΕΕ έχει μεγεθυνθεί τα τελευταία χρόνια.
Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, το ΑΕΕ αποτελεί πολύ πιο αξιόπιστο μέτρο σύγκρισης ευρωπαϊκών προϋπολογισμών.
Τι πρέπει να γνωρίζετε για το μέγεθος και τη δομή του νέου προϋπολογισμού της ΕΕ μετά το 2027
Με απλά λόγια, η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον προϋπολογισμό μετά το 2027 είναι μεγαλύτερη από τον τρέχοντα προϋπολογισμό, τόσο ως ποσοστό του ΑΕΕ όσο και σε πραγματικές τιμές (δηλαδή, προσαρμοσμένες στον πληθωρισμό), ακόμη και αν ληφθεί υπόψη η ανάγκη αποπληρωμής του ταμείου ανάκαμψης NextGenerationEU.
Ωστόσο, εάν συνεκτιμηθεί ότι το προτεινόμενο ποσό σχεδόν σίγουρα θα μειωθεί κατά τις διετείς διαπραγματεύσεις που ακολουθούν, το νέο ΠΔΠ πιθανότατα θα είναι μικρότερο ως ποσοστό του ΑΕΕ, αν και σε πραγματικούς όρους παραμένει αυξημένο.
Η Επιτροπή πρότεινε επίσης δύο ξεχωριστά χρηματοδοτικά σχήματα που δεν περιλαμβάνονται αυστηρά στο επόμενο ΠΔΠ:
– Ένα δανειακό σχήμα ύψους 150 δισ. ευρώ με την ονομασία «Catalyst Europe». Η Επιτροπή θα αξιοποιήσει την πιστοληπτική της αξιοπιστία για να δανειστεί με χαμηλό επιτόκιο από τις αγορές και να χορηγήσει δάνεια σε κράτη-μέλη, τα οποία διαφορετικά θα πλήρωναν ακριβότερα. Τα κεφάλαια αυτά θα χρησιμοποιηθούν για επενδύσεις σε τομείς όπως η ενεργειακή υποδομή, οι στρατηγικές τεχνολογίες και η άμυνα. (Για τους λάτρεις των πολιτικών: το Catalyst Europe θυμίζει το εργαλείο “SAFE”, αλλά με μικρότερη έμφαση στην άμυνα και τις κοινές προμήθειες.)
– Ένα αποθεματικό 100 δισ. ευρώ για την Ουκρανία, που θα ενισχύσει τον ήδη υπάρχοντα μηχανισμό στήριξης «Ukraine Facility», συμβάλλοντας στην ανοικοδόμηση της χώρας.
3) Πώς είναι δομημένος ο νέος προϋπολογισμός;
Η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι έχει απλοποιήσει τη δομή, κυρίως μειώνοντας τον αριθμό των χρηματοδοτικών κατηγοριών («κεφαλαίων») από επτά σε τέσσερα.
Το τέταρτο κεφάλαιο, που αφορά διοικητικά έξοδα και αποδοχές προσωπικού, παραμένει σχεδόν ίδιο με το ισχύον ΠΔΠ και μπορεί να αγνοηθεί εδώ.
Τα τρία νέα κύρια κεφάλαια είναι:
– Κεφάλαιο 1: 865 δισ. ευρώ για Εθνικά και Περιφερειακά Σχέδια Εταιρικής Σχέσης. Ενοποιεί την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) και την Πολιτική Συνοχής σε ένα ενιαίο εργαλείο. Κάθε κράτος-μέλος θα λαμβάνει στοχευμένο πρόγραμμα πληρωμών, συνδεδεμένο με μεταρρυθμίσεις και την τήρηση του κράτους δικαίου. (Παρόμοιο με το NextGenerationEU, αλλά χωρίς κοινό δανεισμό και με μεγαλύτερη εμπλοκή των περιφερειών, σύμφωνα με την Επιτροπή.)
– Κεφάλαιο 2: 410 δισ. ευρώ για το Ταμείο Ανταγωνιστικότητας. Θα στηρίξει την καινοτομία, την ασφάλεια εφοδιαστικής αλυσίδας και την τεχνολογική πρωτοπορία σε τομείς όπως η καθαρή ενέργεια και η ψηφιακή τεχνολογία. Στόχος είναι η ενίσχυση της ευρωπαϊκής οικονομίας ώστε να μη μείνει πίσω έναντι ΗΠΑ και Κίνας.
– Κεφάλαιο 3: 200 δισ. ευρώ για το Ταμείο Παγκόσμιας Ευρώπης. Θα χρηματοδοτεί ανθρωπιστική βοήθεια, επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις σε χώρες που επιδιώκουν την ένταξή τους στην ΕΕ, καθώς και εξωτερικές σχέσεις της Ένωσης.
4)Ποια είναι τα μεγαλύτερα εμπόδια;
Υπάρχουν τέσσερα βασικά προβλήματα, εκ των οποίων τα δύο σχετίζονται με τα εθνικά και περιφερειακά σχέδια εταιρικής σχέσης.
Πρώτον, η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) και η Πολιτική Συνοχής έχουν υποστεί δραστικές περικοπές.
Η ΚΑΠ είναι ίσως η πιο πληγείσα, καθώς η πραγματική της αξία έχει μειωθεί κατά περίπου 30%. Στον τρέχοντα προϋπολογισμό, η ΚΑΠ και η συνοχή αντιπροσωπεύουν περίπου το ένα τρίτο έκαστη. Στο νέο ΠΔΠ, τα εθνικά και περιφερειακά σχέδια συνολικού ύψους 865 δισ. ευρώ αντιστοιχούν σε λιγότερο από το ήμισυ του συνόλου.
Η πρόταση για περικοπή της ΚΑΠ έχει, όπως ήταν αναμενόμενο, προκαλέσει την οργή των αγροτών της ΕΕ (ιδίως στη Γαλλία), καθώς και μεγάλων αποδεκτών πόρων συνοχής, όπως η Πολωνία.
Δεύτερον, η προσπάθεια σύνδεσης των κονδυλίων με συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις θεωρείται από πολλούς ως απόπειρα «επαναεθνικοποίησης» του ΠΔΠ και συγκέντρωσης εξουσιών στις Βρυξέλλες.
Τέτοιες επικρίσεις διατυπώνονται ακόμη και από μέλη της πολιτικής οικογένειας της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.
«Δεν μπορούμε να δεχτούμε το ενδεχόμενο ο προϋπολογισμός της ΕΕ να καταλήξει να είναι το άθροισμα 27 εθνικών και ενδεχομένως αντικρουόμενων ατζεντών», έγραψε χθες στο Twitter ο Σίγκφριντ Μούρεσαν, βασικός εισηγητής του ΕΛΚ για το ΠΔΠ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Τρίτον, είναι εξαιρετικά απίθανο η Γερμανία και η Ολλανδία να δεχθούν μια τόσο μεγάλη αύξηση του ΠΔΠ ως ποσοστό του ΑΕΕ χωρίς σκληρές διαπραγματεύσεις – ακόμη κι αν η αύξηση αυτή προορίζεται για την αποπληρωμή του NextGenerationEU.
Στην πραγματικότητα, ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών Έλκον Χάιν έχει ήδη προειδοποιήσει ότι η πρόταση της Επιτροπής για τον προϋπολογισμό «είναι υπερβολικά υψηλή» και ότι πρέπει να γίνουν «δύσκολες επιλογές», δηλαδή περικοπές.
Το τέταρτο και τελευταίο ζήτημα αφορά το Ταμείο Παγκόσμιας Ευρώπης. Η Ουγγαρία, ειδικότερα, εκφράζει έντονη ανησυχία ότι το ταμείο θα χρησιμοποιηθεί κυρίως για τη στήριξη της ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ, την οποία αντιτίθεται σφοδρά.
«Η πρόταση της Επιτροπής για τον προϋπολογισμό της ΕΕ δεν είναι απλώς άδικη, δεν είναι καν κατάλληλη για διαπραγμάτευση», έγραψε στο Twitter ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν. «Η Ουγγαρία παραμένει σταθερή – θα βάζουμε πάντα τις οικογένειές μας πρώτες. Οι Βρυξέλλες πρέπει να σταματήσουν!»
Ο προϋπολογισμός, εν συντομία, σύμφωνα πάντα με το Euractiv, δεν είναι μόνο φιλόδοξος και εξαιρετικά περίπλοκος. Ίσως να είναι και καταδικασμένος εξ αρχής.
www.worldenergynews.gr
