Ο Σπύρος Παπαευθυμίου είναι Πρόεδρος του ΗΑΕΕ και Καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης
Η μετάβαση από το σχεδιασμό των ΕΣΕΚ σε απτές και ρεαλιστικές υλοποιήσεις απαιτεί σταθερά βήματα και προσγειωμένες προσεγγίσεις. Στον πυρήνα αυτού του ρεαλισμού βρίσκεται η αξιοποίηση των εγχώριων ενεργειακών αποθεμάτων, όπως βιομεθάνιο, (πιθανώς μελλοντικά) υδρογόνο και θερμική αξιοποίηση αποβλήτων, μέσα από σαφές θεσμικό πλαίσιο και αποτελεσματική διαχείριση.
Η πρόσφατη έγκριση από το ελληνικό κοινοβούλιο του νομοθετικού πακέτου για την προώθηση του βιομεθανίου και τη ρύθμιση της αγοράς υδρογόνου αποτελεί ένα βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση, καθώς θεσπίζει κίνητρα, τεχνικά πρότυπα και μηχανισμούς της αγοράς που μέχρι πρότινος έλειπαν.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο η δυναμική του βιομεθανίου είναι αξιοσημείωτη: το 2023 η παραγωγή αυξήθηκε κατά 21%, υπογραμμίζοντας πως η αξιοποίηση οργανικών αποβλήτων, αγροτικών υπολειμμάτων και βιοαποικοδομήσιμων ροών μπορεί να γίνει σταθερή πηγή ανανεώσιμου αερίου. Το βιομεθάνιο προσφέρει όχι μόνο μείωση της εξάρτησης από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα, αλλά και αποτροπή εκπομπών μεθανίου από χωματερές, ενώ η ενσωμάτωσή του στην ενεργειακή αλυσίδα ενισχύει την ανθεκτικότητα τόσο για εφαρμογλες θέρμανσης όσο και για τις μεταφορές.
Παράλληλα, η συζήτηση για το υδρογόνο πρέπει να γίνει υπό το πρίσμα της διαφάνειας στην παραγωγή (χαμηλού/μηδενικού άνθρακα) και της διασύνδεσης με άλλες υποδομές, ώστε να αποφευχθούν στρατηγικές αποσυντονισμού.
Σε σταυροδρόμι η διαχείριση αποβλήτων στην Ευρώπη
Επιπλέον, η διαχείριση αποβλήτων στην Ευρώπη προχωρά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι: η παγκόσμια παραγωγή αστικών αποβλήτων αυξάνεται και το κόστος διαχείρισης τόσο άμεσο όσο και έμμεσο (υγειονομικό, κλιματικό) αυξάνεται δραματικά, πιέζοντας για στροφή σε πιο κυκλικές προσεγγίσεις.
Η μετάβαση στην κυκλική οικονομία και η ενίσχυση της διαχείρισης αποβλήτων, ειδικά στα κράτη της Νότιας και Ανατολικής Ευρώπης, δείχνει ότι η χρηματοδότηση και οι θεσμικές παρεμβάσεις φέρνουν μετρήσιμα αποτελέσματα, αλλά οι ανισότητες υπογραμμίζουν την ανάγκη εδαφικής και πολιτικής συντονισμένης προσέγγισης.
Η προσέγγιση waste-to-energy, εφόσον ενσωματώνεται προσεκτικά σε ένα ιεραρχημένο σύστημα διαχείρισης αποβλήτων που προτάσσει μείωση, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση, μπορεί να λειτουργήσει ως ανακουφιστικός μηχανισμός για τα υπολείμματα και να προσθέσει αξιόπιστη, ελεγχόμενη παραγωγή ενέργειας. Οι πρόσφατες εξελίξεις στα συστήματα ανάκτησης ενέργειας από στερεά απορρίμματα δείχνουν βελτιώσεις στην αποδοτικότητα και τις περιβαλλοντικές επιδόσεις, εφόσον συνοδεύονται από σωστή ρύθμιση και διαφάνεια.
Συνεπώς, είναι επιτακτικό να μετατρέψουμε τους θεωρητικούς στόχους σε θεσμική συνέχεια, τεχνολογική ωριμότητα και χωρική συνεκτικότητα. Η Ελλάδα και η ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης μπορούν να εκμεταλλευτούν το βιομεθάνιο, το πράσινο υδρογόνο και την ελεγχόμενη ανάκτηση ενέργειας από απόβλητα ως πυλώνες ενεργειακής ασφάλειας μόνο αν συνδεθούν με καλά διαμορφωμένο πλαίσιο, χρηματοδοτική σταθερότητα και περιφερειακή συνεργασία.
Τέτοια ζητήματα καθώς και άλλες παρόμοιες και αλληλένδετες θεματικές θα συζητηθούν διεξοδικά στο 9th Southeast Europe Energy Forum, το οποίο για 9η συνεχή χρονιά διοργανώνεται από το Ελληνοαμερικάνικο Εμπορικό Επιμελητήριο και την Ελληνική Εταιρεία Ενεργειακής Οικονομίας στις 5 Σεπτεμβρίου 2025 στο The MET Hotel στην Θεσσαλονίκη. Στο συνέδριο θα παραβρεθούν πρόσωπα από το χώρο της πολιτικής, της βιομηχανίας, καθώς και της έρευνας και της επιχειρηματικότητας που δραστηριοποιούνται στο διεθνές, ευρωπαϊκό και ελληνικό γίγνεσθαι της ενέργειας.
Η πρόσφατη έγκριση από το ελληνικό κοινοβούλιο του νομοθετικού πακέτου για την προώθηση του βιομεθανίου και τη ρύθμιση της αγοράς υδρογόνου αποτελεί ένα βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση, καθώς θεσπίζει κίνητρα, τεχνικά πρότυπα και μηχανισμούς της αγοράς που μέχρι πρότινος έλειπαν.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο η δυναμική του βιομεθανίου είναι αξιοσημείωτη: το 2023 η παραγωγή αυξήθηκε κατά 21%, υπογραμμίζοντας πως η αξιοποίηση οργανικών αποβλήτων, αγροτικών υπολειμμάτων και βιοαποικοδομήσιμων ροών μπορεί να γίνει σταθερή πηγή ανανεώσιμου αερίου. Το βιομεθάνιο προσφέρει όχι μόνο μείωση της εξάρτησης από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα, αλλά και αποτροπή εκπομπών μεθανίου από χωματερές, ενώ η ενσωμάτωσή του στην ενεργειακή αλυσίδα ενισχύει την ανθεκτικότητα τόσο για εφαρμογλες θέρμανσης όσο και για τις μεταφορές.
Παράλληλα, η συζήτηση για το υδρογόνο πρέπει να γίνει υπό το πρίσμα της διαφάνειας στην παραγωγή (χαμηλού/μηδενικού άνθρακα) και της διασύνδεσης με άλλες υποδομές, ώστε να αποφευχθούν στρατηγικές αποσυντονισμού.
Σε σταυροδρόμι η διαχείριση αποβλήτων στην Ευρώπη
Επιπλέον, η διαχείριση αποβλήτων στην Ευρώπη προχωρά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι: η παγκόσμια παραγωγή αστικών αποβλήτων αυξάνεται και το κόστος διαχείρισης τόσο άμεσο όσο και έμμεσο (υγειονομικό, κλιματικό) αυξάνεται δραματικά, πιέζοντας για στροφή σε πιο κυκλικές προσεγγίσεις.
Η μετάβαση στην κυκλική οικονομία και η ενίσχυση της διαχείρισης αποβλήτων, ειδικά στα κράτη της Νότιας και Ανατολικής Ευρώπης, δείχνει ότι η χρηματοδότηση και οι θεσμικές παρεμβάσεις φέρνουν μετρήσιμα αποτελέσματα, αλλά οι ανισότητες υπογραμμίζουν την ανάγκη εδαφικής και πολιτικής συντονισμένης προσέγγισης.
Η προσέγγιση waste-to-energy, εφόσον ενσωματώνεται προσεκτικά σε ένα ιεραρχημένο σύστημα διαχείρισης αποβλήτων που προτάσσει μείωση, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση, μπορεί να λειτουργήσει ως ανακουφιστικός μηχανισμός για τα υπολείμματα και να προσθέσει αξιόπιστη, ελεγχόμενη παραγωγή ενέργειας. Οι πρόσφατες εξελίξεις στα συστήματα ανάκτησης ενέργειας από στερεά απορρίμματα δείχνουν βελτιώσεις στην αποδοτικότητα και τις περιβαλλοντικές επιδόσεις, εφόσον συνοδεύονται από σωστή ρύθμιση και διαφάνεια.
Συνεπώς, είναι επιτακτικό να μετατρέψουμε τους θεωρητικούς στόχους σε θεσμική συνέχεια, τεχνολογική ωριμότητα και χωρική συνεκτικότητα. Η Ελλάδα και η ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης μπορούν να εκμεταλλευτούν το βιομεθάνιο, το πράσινο υδρογόνο και την ελεγχόμενη ανάκτηση ενέργειας από απόβλητα ως πυλώνες ενεργειακής ασφάλειας μόνο αν συνδεθούν με καλά διαμορφωμένο πλαίσιο, χρηματοδοτική σταθερότητα και περιφερειακή συνεργασία.
Τέτοια ζητήματα καθώς και άλλες παρόμοιες και αλληλένδετες θεματικές θα συζητηθούν διεξοδικά στο 9th Southeast Europe Energy Forum, το οποίο για 9η συνεχή χρονιά διοργανώνεται από το Ελληνοαμερικάνικο Εμπορικό Επιμελητήριο και την Ελληνική Εταιρεία Ενεργειακής Οικονομίας στις 5 Σεπτεμβρίου 2025 στο The MET Hotel στην Θεσσαλονίκη. Στο συνέδριο θα παραβρεθούν πρόσωπα από το χώρο της πολιτικής, της βιομηχανίας, καθώς και της έρευνας και της επιχειρηματικότητας που δραστηριοποιούνται στο διεθνές, ευρωπαϊκό και ελληνικό γίγνεσθαι της ενέργειας.
www.worldenergynews.gr
