Ανάγκη για συνεργασία υπεράκτιων αιολικών και άμυνας - Καλώδια εκτεθειμένα σε απειλές - Πρόταση αποφυγής φαινομένων τύπου Nord Stream – Στενεύουν τα χρονικά περιθώρια για την προστασία των κρίσιμων ενεργειακών υποδομών της Ευρώπης
Τρόπο για να αποφευχθούν σαμποτάζ όπως εκείνο με τον αγωγό Nord Stream, προτείνει ο Laurens Goossens (Διευθυντής έργου της βελγικής εταιρείας υπεράκτιων ερευνών GEOxyz).
Θεωρεί ότι μπορεί να υπάρξει συσκευή που να μπορεί να αποτρέψει τυχόν υβριδικές επιθέσεις στα εκτεθειμένα υπεράκτια αιολικά πάρκα της Ευρώπης.
Μόλις βρεθεί στο νερό, ένα κομψό, κίτρινο αυτόνομο θαλάσσιο drone που μοιάζει με ένα μεγάλο παιχνίδι ταχύπλοο, γλιστράει έξω από το σταθμό πρόσδεσής του και αρχίζει να κυκλώνει τα νερά ενός από τα πιο πολυσύχναστα λιμάνια της Ευρώπης.
Εξοπλισμένο με ένα ευρύ φάσμα αισθητήρων, το ηλεκτρικό drone μπορεί να παρακολουθεί τα πάντα, από μεγάλα δεξαμενόπλοια μέχρι δύτες υποβρυχίως.
Στις 19/08/2025 το worldenergynews.gr είχε αναφέρει ότι «το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τις ανεμογεννήτριες για επιτήρηση και αντικατασκοπεία» (Διαβάστε εδώ).
Λύση μέσω των θαλάσσιων drones
Τα μη επανδρωμένα οχήματα επιφανείας όπως αυτά αναδύονται ως λύση σε μια από τις πιο επείγουσες προκλήσεις ασφαλείας της Ευρώπης: την προστασία των υπεράκτιων υποδομών.
Ο Goossens σχηματίζει τώρα μια διασυνοριακή κοινοπραξία εντός του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας (EDA) ειδικά για την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών σε αυτά τα κρίσιμα περιουσιακά στοιχεία.
«Πιστεύω ακράδαντα ότι βρισκόμασταν σε μεγάλο κίνδυνο ήδη από πολύ καιρό πριν. Μετά τον Nord Stream, τα πράγματα έγιναν σοβαρά», λέει χαρακτηριστικά αναφερόμενος στις υποθαλάσσιες εκρήξεις του Σεπτεμβρίου 2022 που είχαν καταστρέψει 3 από τους 4 αγωγούς φυσικού αερίου που συνδέουν τη Γερμανία με τη Ρωσία, αφήνοντάς τους εκτός λειτουργίας.
Επανεξέταση της πολιτικής ασφαλείας της Ευρώπης από το 2022
«Η ριζικά αλλαγμένη κατάσταση ασφαλείας μετά την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 έχει αναγκάσει την Ευρώπη να επανεξετάσει την πολιτική ασφαλείας της για την υπεράκτια αιολική ενέργεια.
Οι ανησυχίες για την ασφάλεια αποτελούν πλέον βασική πτυχή για τους κατασκευαστές, καθώς η βιομηχανία αναγνωρίζει ότι τα περιουσιακά της στοιχεία, όπως τα υποθαλάσσια καλώδια, είναι πιθανοί στόχοι για υβριδικές επιθέσεις.
Γνωρίζουμε πιθανώς ύποπτα σκάφη που ερευνούν τον βυθό. Γνωρίζουμε επίσης... ότι έχουν συμβεί κυβερνοπεριστατικά», λέει ο Lasse Hartvig Hirsch (σύμβουλος άμυνας και ασφάλειας στην WindEurope, το κύριο λόμπι της περιοχής για την αιολική ενέργεια).
Η Ρωσία και η Ουκρανία συνεχίζουν να χρησιμοποιούν πυραύλους και drones η μία εναντίον της άλλης, συμπεριλαμβανομένων των ενεργειακών υποδομών, καθώς οι ειρηνευτικές προσπάθειες έχουν αποτύχει.
Οι αναλυτές θεωρούν ότι υπάρχει φόβος οι υπεράκτιες ανεμογεννήτριες της Ευρώπης να είναι σαν καθισμένες πάπιες σε έναν κλιμακούμενο υβριδικό πόλεμο.
Στόχος τα 85 GW έως το 2030
Για να πετύχει μηδενικές εκπομπές μέχρι τα μέσα του αιώνα, η Ευρώπη βρίσκεται σε καλό δρόμο για να υπερδιπλασιάσει την υπεράκτια αιολική ισχύ στα 85 GW έως το 2030.
Μερικοί από αυτούς τους υπεράκτιους αιολικούς γίγαντες που αναπτύσσονται στη Βόρεια Θάλασσα είναι μεγαλύτεροι από τους περισσότερους πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής.
Για παράδειγμα, τα έργα Dogger Bank (3,6 GW) και Berwick Bank (4,1 GW) θα είναι ικανά να παράγουν αρκετή καθαρή ενέργεια για έως και έξι εκατομμύρια σπίτια.
Καλώδια εκτεθειμένα σε σκόπιμες και ακούσιες απειλές
Στο γραφείο του στην Οστάνδη (παράκτια πόλη στην περιοχή της Δυτικής Φλάνδρας του Βελγίου), ο Goossens έχει χάρτη που δείχνει πολυσύχναστες θαλάσσιες οδούς προς τα μεγαλύτερα εμπορευματικά λιμάνια της Ευρώπης.
Τονίζει ότι η Βόρεια Θάλασσα είναι γεμάτη με επικαλυπτόμενες υποδομές όπως εγκαταστάσεις υδατοκαλλιέργειας, υποθαλάσσιους αγωγούς και καλώδια, θαλάσσιες οδούς και αιολικά πάρκα.
Ακόμα και με ορισμένες διασφαλίσεις, τα κρίσιμα καλώδια παραμένουν εκτεθειμένα τόσο σε σκόπιμες όσο και σε ακούσιες απειλές.
Αυτή η πραγματικότητα υπογραμμίζει την πιεστική ανάγκη για μια συντονισμένη στρατηγική ασφαλείας.
Για παράδειγμα, το ρωσικό πλοίο Eagle S του σκοτεινού στόλου έκοψε πολλά καλώδια στον Κόλπο της Φινλανδίας τον Δεκέμβριο, σέρνοντας την άγκυρά του σε απόσταση 90 χιλιομέτρων. 
Αυτό είναι μεγαλύτερο από ολόκληρη την ακτογραμμή του Βελγίου, όπου τα υποθαλάσσια καλώδια συνδέονται με υπεράκτια αιολικά πάρκα.
«Η αποκοπή αυτών των καλωδίων θα μπορούσε να επηρεάσει σημαντικά το ενεργειακό δίκτυο», προειδοποιεί ο Goossens.
Το «επόμενο σύνορο» για τη Ρωσία
Ο Michel Rademaker (Αναπληρωτής Εκτελεστικός Διευθυντής στο Κέντρο Στρατηγικών Μελετών της Χάγης), λέει ότι «η στόχευση κρίσιμων υπεράκτιων περιουσιακών στοιχείων έχει γίνει το επόμενο σύνορο για τη Ρωσία».
Το αποκαλεί «τρόπο γκρίζας ζώνης για να διεξάγει πόλεμο» ώστε να «διαταράξει» τις χώρες που παρέχουν υποστήριξη στην Ουκρανία και να τιμωρήσει τη Μόσχα με κυρώσεις.
Η Ρωσία η οποία ασκεί εδώ και καιρό κριτική στην επέκταση του ΝΑΤΟ κατά μήκος των ανατολικών συνόρων της, έχει δοκιμάσει τις αντιδράσεις της συμμαχίας με πρόσφατες παραβιάσεις του εναέριου χώρου, γεγονότα που η Μόσχα έχει αρνηθεί ή ισχυριστεί ότι ήταν τυχαία.
Οι λιγότερο ορατές επιχειρήσεις της στη θάλασσα και οι αναφορές για επιτήρηση έχουν επίσης ωθήσει Ευρωπαίους αξιωματούχους να κινητοποιήσουν την ασφάλεια γύρω από υποθαλάσσια τηλεπικοινωνιακά καλώδια και ενεργειακούς αγωγούς, καθώς και υπεράκτιες τουρμπίνες.
Το παράδειγμα του «Nord Stream»
Εάν ένα λεπτό μπλε καλώδιο οπτικών ινών είχε εγκατασταθεί μέσα στον αγωγό «Nord Stream», θα μπορούσε να είχε αποτρέψει τη δολιοφθορά του.
Με την κατανεμημένη ακουστική ανίχνευση (DAS), αυτά τα καλώδια γίνονται ένας τεράστιος αισθητήρας που εκτείνεται σε εκατοντάδες χιλιόμετρα, ανιχνεύοντας δονήσεις και ήχους από τα πάντα, από φάλαινες και σεισμούς μέχρι δύτες που εγκαθιστούν εκρηκτικά.
Αλλά ακόμη και αν εντοπιστεί εχθρική δραστηριότητα, τα δεδομένα από μόνα τους δεν επαρκούν για να σταματήσουν μια επίθεση.
Για παράδειγμα, όταν το πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων Newnew Polar Bear, καταχωρημένο στο Χονγκ Κονγκ, διέκοψε τον αγωγό φυσικού αερίου Balticconnector που συνδέει τη Φινλανδία με την Εσθονία το 2023, το σκάφος κατάφερε να διαφύγει στα ρωσικά ύδατα πριν επιβιβαστεί σε αυτό.
Τα υπέρ των τα drones
Ο Goossens, ελπίζει ότι τα drone της εταιρείας του θα χρησιμοποιηθούν για το σχεδιαζόμενο ενεργειακό νησί Princess Elisabeth του Βελγίου (κόμβος που θα συνδέει τα υπεράκτια αιολικά πάρκα 45 χλμ. από την ακτή).
«Ενώ ένα drone δεν θα μπορούσε να σταματήσει ένα πετρελαιοφόρο που είναι αποφασισμένο να προκαλέσει χάος με την άγκυρά του, η παρουσία του μπορεί να αποτρέψει την δολιοφθορά εξαρχής», εξηγεί ο Goossens.
Ένα άλλο πλεονέκτημα των drones είναι η ικανότητά τους να μεταφέρουν μια ποικιλία εξειδικευμένων αισθητήρων.
Σε περίπτωση υβριδικής επίθεσης, ένα drone μπορεί να συλλέξει φωτογραφικά στοιχεία ή να ανιχνεύσει δύτες ή εκρηκτικά τοποθετημένα κοντά στα καλώδια.
Ποιος αναλαμβάνει την ευθύνη και την πληρωμή;
Αλλά ακόμα κι αν αναπτυχθεί το τέλειο σχέδιο ασφαλείας, παραμένει το ερώτημα ποιανού είναι η ευθύνη να το λειτουργήσει και να το πληρώσει.
«Στο ολλανδικό τμήμα της Βόρειας Θάλασσας, υπάρχουν επτά υπουργεία που έχουν μια συγκεκριμένη ευθύνη, αλλά ποιος την κατέχει;
Κανείς δεν θέλει να την κατέχει εκτός αν η κατανομή του προϋπολογισμού οργανώνεται ταυτόχρονα», λέει ο Rademaker.
Το κράτος και οι ιδιώτες κατασκευαστές διαφωνούν για το ποιος θα πρέπει να επιβλέπει την επιτήρηση των υπεράκτιων αιολικών πάρκων.
Το κράτος θεωρεί τις εγκαταστάσεις ως ιδιωτική περιουσία, ενώ πολλοί κατασκευαστές υποστηρίζουν ότι ο καλύτερα εξοπλισμένος φορέας για την ασφάλεια των περιουσιακών στοιχείων είναι το κράτος, με τον στρατό του.
Ο Jesse Kosonen (Σύμβουλος στο φινλανδικό υπουργείο Άμυνας), λέει ότι «οι ένοπλες δυνάμεις θα βοηθήσουν στην προστασία των υποδομών σε εξαιρετικές περιπτώσεις».
Ωστόσο, η ενεργός προστασία μεμονωμένων πολιτικών περιουσιακών στοιχείων δεν είναι το βασικό τους καθήκον.
Από όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ, η Φινλανδία μοιράζεται τα μακρύτερα χερσαία σύνορα με τη Ρωσία. Αναλογιζόμενος τις δολιοφθορές που παρατηρούνται στη Βαλτική Θάλασσα τα τελευταία χρόνια, ο Kosonen υποστηρίζει ότι «η απάντηση θα πρέπει να είναι πρωτίστως εντός των πολιτικών αρχών, όπως η αστυνομία». Επισημαίνει ότι η γρήγορη εμπλοκή του στρατού θα μπορούσε να κλιμακώσει μια κατάσταση όταν δεν είναι δικαιολογημένη.
Ανάγκη για συνεργασία υπεράκτιων αιολικών και άμυνας
Ο Hartvig Hirsch της WindEurope επισημαίνει ότι οι κυβερνήσεις και η ΕΕ εργάζονται για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ της υπεράκτιας αιολικής βιομηχανίας και της άμυνας.
«Ενθαρρύνουμε τις κυβερνήσεις να συνεργαστούν ακόμη πιο στενά με τη βιομηχανία για την ανάπτυξη επαρκών μέτρων», λέει χαρακτηριστικά.
Ωστόσο, με αναφορές για αυξανόμενες ρωσικές επενδύσεις σε υποβρύχια επιτήρηση και πόλεμο, ο Goossens προειδοποιεί ότι ο χρόνος τελειώνει για την προστασία των κρίσιμων ενεργειακών υποδομών της Ευρώπης.
www.worldenergynews.gr
