Η διαβίωση σε γειτονιές με υψηλότερα επίπεδα πράσινης βλάστησης σχετίζεται με σημαντικά χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου. Νέα έρευνα δείχνει ότι αυτό το προστατευτικό αποτέλεσμα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον καθαρότερο αέρα, τα υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης D και την αυξημένη σωματική δραστηριότητα. Αυτά τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Environmental Research.
Τι είναι το μεταβολικό σύνδρομο;
Το μεταβολικό σύνδρομο είναι μια σοβαρή πάθηση υγείας που επηρεάζει έναν αυξανόμενο αριθμό ενηλίκων παγκοσμίως. Δεν είναι μια μεμονωμένη ασθένεια, αλλά μάλλον ένα σύμπλεγμα παραγόντων κινδύνου που εμφανίζονται μαζί. Αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν την υψηλή αρτηριακή πίεση, το υψηλό σάκχαρο στο αίμα, το υπερβολικό σωματικό λίπος γύρω από τη μέση και τα μη φυσιολογικά επίπεδα χοληστερόλης ή τριγλυκεριδίων.
Τα αστικά περιβάλλοντα συχνά συμβάλλουν στον καθιστικό τρόπο ζωής και εκθέτουν τους κατοίκους σε υψηλότερα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Τόσο η σωματική αδράνεια όσο και η ρύπανση είναι γνωστοί παράγοντες που συμβάλλουν σε χρόνιες ασθένειες. Οι ειδικοί δημόσιας υγείας έχουν προσπαθήσει να κατανοήσουν πώς η τροποποίηση των αστικών περιβαλλόντων μπορεί να μετριάσει αυτούς τους κινδύνους.
Πρόσβαση στην φύση για καλύτερη υγεία
Προηγούμενες επιστημονικές έρευνες έχουν υποδείξει ότι η πρόσβαση στη φύση μπορεί να βελτιώσει τα αποτελέσματα για την υγεία. Ωστόσο, οι συγκεκριμένοι μηχανισμοί που οδηγούν σε αυτή τη σχέση παραμένουν υπό διερεύνηση. Δεν έχει διευκρινιστεί εάν τα οφέλη προέρχονται από την άσκηση, τη μείωση του στρες ή από περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως η ποιότητα του αέρα.
«Ενώ υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι η έκθεση σε οικιακούς χώρους πρασίνου είναι ευεργετική για την υγεία και την ευημερία των ενηλίκων, δεν γνωρίζουμε πραγματικά πώς λειτουργεί ο χώρος πρασίνου για να προσφέρει τέτοια οφέλη για την υγεία. Η παρούσα μελέτη υποκινήθηκε από την ανάγκη να καλυφθεί αυτό το ερευνητικό κενό, με ιδιαίτερη έμφαση στην εξέταση ανεξάρτητων και πολλαπλών οδών, συμπεριλαμβανομένων βιολογικών, συμπεριφορικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών παραγόντων, που συνδέουν τον χώρο πρασίνου με την μεταβολική υγεία των ενηλίκων», εξήγησε η συγγραφέας της μελέτης Chinonso Christian Odebeatu του Πανεπιστημίου του Κουίνσλαντ.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από την UK Biobank, μια μεγάλης κλίμακας βιοϊατρική βάση δεδομένων. Η ανάλυση περιελάμβανε 221.028 ενήλικες από όλο το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι συμμετέχοντες είχαν μέση ηλικία περίπου 56 ετών κατά τη στιγμή της στρατολόγησης.
Οι μέθοδοι ανάλυσης
Για να αξιολογήσει την μεταβολική υγεία, η ομάδα ανέλυσε φυσικές μετρήσεις και δείγματα αίματος που συλλέχθηκαν από τους συμμετέχοντες. Ορίζουν το μεταβολικό σύνδρομο με βάση τα κριτήρια του Εναρμονισμένου Εθνικού Προγράμματος Χοληστερόλης. Ένας συμμετέχων ταξινομήθηκε ως πάσχων από το σύνδρομο εάν πληρούσε τρία ή περισσότερα συγκεκριμένα κριτήρια αξιολόγησης σχετικά με την περιφέρεια μέσης, τα τριγλυκερίδια, τη χοληστερόλη, την αρτηριακή πίεση ή τη γλυκόζη.
Η μελέτη χρησιμοποίησε δύο ξεχωριστές μεθόδους για τη μέτρηση της έκθεσης σε χώρους πρασίνου. Η πρώτη μέθοδος περιελάμβανε τον Δείκτη Βλάστησης Κανονικοποιημένης Διαφοράς (NDVI). Αυτός χρησιμοποιεί δορυφορικές εικόνες για τη μέτρηση της πυκνότητας της ζωντανής, πράσινης βλάστησης σε ακτίνα 500 μέτρων από το σπίτι ενός συμμετέχοντα.
Η δεύτερη μέθοδος χρησιμοποίησε λεπτομερή δεδομένα χαρτογράφησης για τον εντοπισμό συγκεκριμένων τύπων χρήσης γης. Αυτό επέτρεψε στους ερευνητές να υπολογίσουν το ποσοστό γης που αφιερώνεται σε ιδιωτικούς οικιακούς κήπους ή δημόσια πάρκα. Αυτή η διάκριση παρείχε μια πιο λεπτομερή εικόνα από τις δορυφορικές εικόνες μόνο.
Τα αποτελέσματα της έρευνας
Τα αποτελέσματα έδειξαν ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της συνολικής οικιστικής πρασινάδας και της καλύτερης μεταβολικής υγείας. Τα άτομα που ζουν σε περιοχές με υψηλότερες βαθμολογίες NDVI είχαν σημαντικά μειωμένες πιθανότητες εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου. Συγκεκριμένα, η υψηλότερη πρασινάδα συνδέθηκε με 29,3% χαμηλότερη πιθανότητα εμφάνισης της πάθησης.
Οι χώροι της πρασινάδας
Η μελέτη δεν βρήκε το ίδιο προστατευτικό όφελος για τους ιδιωτικούς οικιακούς κήπους. Το ποσοστό γης που καλύπτεται από ιδιωτικούς κήπους δεν έδειξε σημαντική συσχέτιση με το μεταβολικό σύνδρομο στη συνολική ανάλυση. Αυτό υποδηλώνει ότι η συνολική ποσότητα βλάστησης μπορεί να είναι πιο σημαντική από την κατοχή ενός κήπου.
Ένας βασικός στόχος της μελέτης ήταν να κατανοηθεί πώς ο χώρος πρασινάδας παρέχει αυτά τα οφέλη. Οι ερευνητές διεξήγαγαν μια ανάλυση διαμεσολάβησης για να εκτιμήσουν το η συμβολή διαφορετικών οδών. Διαπίστωσαν ότι σχεδόν το ήμισυ της προστατευτικής επίδρασης του πρασίνου θα μπορούσε να εξηγηθεί από τους προσδιορισμένους μεσολαβητές.
Η επίδραση του περιβάλλοντος
Η μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης αναδείχθηκε ως η πιο σημαντική οδός. Η πράσινη βλάστηση λειτουργεί ως ρυθμιστικό μέσο έναντι των ρύπων, ιδιαίτερα του διοξειδίου του αζώτου, το οποίο συχνά εκπέμπεται από την κυκλοφορία. Η μελέτη υποδηλώνει ότι μειώνοντας την έκθεση σε αυτά τα επιβλαβή αέρια, ο πράσινος χώρος μειώνει τη φλεγμονή και το μεταβολικό στρες.
Τα επίπεδα βιταμίνης D έπαιξαν επίσης σημαντικό ρόλο. Οι συμμετέχοντες σε πιο πράσινες περιοχές έτειναν να έχουν υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης D. Αυτό πιθανότατα οφείλεται στο γεγονός ότι τα ελκυστικά εξωτερικά περιβάλλοντα ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να περνούν περισσότερο χρόνο έξω, εκθέτοντάς τους στο ηλιακό φως.
Η σωματική δραστηριότητα και ο μειωμένος καθιστικός χρόνος αναγνωρίστηκαν επίσης ως παράγοντες που συμβάλλουν. Οι πιο πράσινες γειτονιές μπορούν να παρέχουν πιο φιλόξενους χώρους για περπάτημα και αναψυχή. Ωστόσο, ο αντίκτυπος της σωματικής δραστηριότητας ήταν λιγότερο έντονος από τον αντίκτυπο της ποιότητας του αέρα και της βιταμίνης D.
Τα οφέλη του πρασίνου στις διάφορες κοινωνικές ομάδες
Οι ερευνητές παρατήρησαν επίσης ότι τα οφέλη του πρασίνου δεν ήταν ομοιόμορφα σε όλες τις δημογραφικές ομάδες. Η συσχέτιση μεταξύ του πρασίνου και του μειωμένου μεταβολικού κινδύνου ήταν ισχυρότερη για τους άνδρες παρά για τις γυναίκες. Ήταν επίσης πιο έντονη σε ενήλικες ηλικίας 51 έως 60 ετών σε σύγκριση με νεότερες ή μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες.
Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες επηρέασαν επίσης την ισχύ της συσχέτισης. Οι προστατευτικές επιδράσεις του γενικού πρασίνου ήταν ισχυρότερες για άτομα που ζουν σε πιο υποβαθμισμένες γειτονιές. Αυτό υποδηλώνει ότι οι δημόσιοι χώροι πρασίνου μπορεί να είναι ιδιαίτερα πολύτιμοι για κοινότητες που δεν διαθέτουν άλλους πόρους υγείας.
Οι περιορισμοί της μελέτης
Η μελέτη έχει ορισμένους περιορισμούς. Η έρευνα χρησιμοποίησε ένα εγκάρσιο σχεδιασμό, που σημαίνει ότι τα δεδομένα συλλέχθηκαν σε ένα μόνο χρονικό σημείο. Αυτό εμποδίζει τους ερευνητές να αποδείξουν οριστικά ότι οι χώροι πρασίνου προκαλούν καλύτερη υγεία, μόνο ότι σχετίζονται.
Επιπλέον, τα δεδομένα ατμοσφαιρικής ρύπανσης μοντελοποιήθηκαν για το έτος 2010. Ενώ τα επίπεδα ρύπανσης είναι γενικά σταθερά, αυτή η εκτίμηση ενός έτους μπορεί να μην αντικατοπτρίζει απόλυτα τη μακροπρόθεσμη έκθεση για κάθε συμμετέχοντα. Η μελέτη επικεντρώθηκε επίσης στις διευθύνσεις κατοικίας και δεν έλαβε υπόψη την έκθεση σε χώρους πρασίνου στην εργασία.
«Πρέπει να διευκρινίσουμε ότι δεν προσφέρουν όλοι οι χώροι πρασίνου τα ίδια οφέλη για την υγεία, καθώς παράγοντες όπως ο τύπος, η προσβασιμότητα και η ποιότητα των χώρων πρασίνου φαίνεται να παίζουν ρόλο στο πόσο όφελος αποκομίζει κανείς από μια τέτοια έκθεση», δήλωσε ο Odebeatu.
www.worldenergynews.gr
