Η εγκατάσταση Θαλάσσιων Αιολικών Πάρκων στην Ελλάδα προβλέφθηκε αρχικά με το ν. 3468/2006. Δεκαπέντε χρόνια μετά δεν υπάρχει ούτε μια ανεμογεννήτρια σταθερής θεμελίωσης στη θάλασσα.
Αφενός η έλλειψη ολοκληρωμένου πλαισίου ανάπτυξης με κατάλληλο μεταβατικό στάδιο μέχρι την κατάρτιση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού και αφετέρου οι γεωμορφολογικές συνθήκες του ελληνικού βυθού που διαθέτει πολύ λίγες περιοχές με βάθη μικρότερα των 50 μέτρων, οδήγησε σε αυτό το φαινόμενο απραξίας. Κατάλληλες περιοχές για βέλτιστα ενεργειακά αποτελέσματα, με ικανοποιητική απόσταση από ακτές και παράλια και συμβατές με άλλες ανάγκες χρήσης του θαλάσσιου χώρου, είναι οι περιοχές με μεγαλύτερα βάθη, όπου η καινοτόμος τεχνολογία των πλωτών ανεμογεννητριών αποτελεί μονόδρομο για τη βέλτιστη εκμετάλλευση του ελληνικού θαλάσσιου αιολικού δυναμικού.
Μη χάσουμε την ευκαιρία
Η στρατηγική της ΕΕ για την επίτευξη του στόχου για κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 προτείνει αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος υπεράκτιας αιολικής ενέργειας από 12GW έως τουλάχιστον 60GW έως το 2030. Οι ευκαιρίες ευνοϊκής χρηματοδότησης που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη για την τεχνολογία της θαλάσσιας αιολικής ενέργειας και συνδυαζόμενων υβριδικών έργων έχουν ημερομηνία λήξης. Όσο καθυστερούμε, τόσο αφήνουμε αναξιοποίητο το θαλάσσιο αιολικό δυναμικό μας, τον εθνικό μας πλούτο. Το επενδυτικό ενδιαφέρον σήμερα είναι πολύ μεγάλο, καθώς οι μελέτες προβλέπουν ότι το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας από πλωτά αιολικά θα έχει υποχωρήσει κατά 40% μέχρι το 2050.
1,5 GW θαλάσσια πλωτά αιολικά από την ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ και την OCEAN WINDS
Η ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ δραστηριοποιείται στην ανάπτυξη έργων ΑΠΕ ήδη από τη δεκαετία του ’90. Έχοντας αναγνωρίσει από πολύ νωρίς την αξία του θαλάσσιου αιολικού δυναμικού, η εταιρεία κατέθεσε 5 αιτήσεις συνολικής ισχύος 1,5GW επενδύοντας σε παράκτιες μετρήσεις αιολικού δυναμικού, περιβαλλοντική αξιολόγηση και μελέτες οπτικής επίδρασης καθώς και desktop μελέτες βυθού. Για το σκοπό αυτό άλλωστε προχώρησε πρόσφατα και σε στρατηγική συνεργασία με την OCEAN WINDS για την από κοινού ανάπτυξη πλωτών αιολικών πάρκων συνολικής δυναμικότητας 1,5GW στις Ελληνικές θάλασσες τα επόμενα χρόνια.
Τι έχουν κάνει οι πρωτοπόροι
Στην Ευρώπη σήμερα λειτουργούν ή είναι υπό κατασκευή μέχρι το 2022 πλωτά θαλάσσια αιολικά περίπου 250MW σε Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Γερμανία, Νορβηγία, Πορτογαλία, Ισπανία και Ιρλανδία. Σε διάφορες φάσεις αδειοδοτούνται περίπου 10GW προς κατασκευή με ιδιωτική πρωτοβουλία μέχρι το 2027-2030 και η WindEurope προβλέπει εγκατεστημένα 7GW το 2030 στην Ευρώπη.
Το ευρωπαϊκό παράδειγμα δείχνει πως οι ιδιώτες αναλαμβάνουν τα πρώτα χρόνια το κόστος και τα ρίσκα της ανάπτυξης των πλωτών. Το κράτος έχει έτσι το χρόνο και συλλέγει την απαραίτητη εμπειρία και τεχνογνωσία για να δημιουργήσει το ολοκληρωμένο ρυθμιστικό πλαίσιο και να εντάξει μεγαλύτερο ανταγωνισμό αδειοδοτώντας ευρύτερες περιοχές για διαγωνισμούς μέχρι το 2050.
Μπορεί και η Ελλάδα
Πρόσφατη μελέτη της NAVIGANT, για λογαριασμό της ΕΕ, υπολογίζει το ελληνικό θαλάσσιο αιολικό δυναμικό στα 263 GW, χωρίς όμως να συνυπολογίζει κρίσιμα χωροταξικά, περιβαλλοντικά και εθνικά κριτήρια όπως αρχαιολογικά, τουριστικά, στρατιωτικά ή αλληλεπιδράσεις με τον τουρισμό και την αλιεία εντός των 6 ναυτικών μιλίων στο Αιγαίο. Συνεπώς η λεπτομερής ανάλυση και διαβούλευση με τις αρμόδιες Υπηρεσίες είναι υψίστης σημασίας και θα αναδείξει σε μεγάλο βαθμό τα ρίσκα και τα μέτρα αντιμετώπισης τους. Η ύπαρξη εργαλείων και Υπηρεσιών της Πολιτείας για να μελετηθούν με ασφάλεια σε συνεργασία με τους επενδυτές είναι ο μόνος τρόπος να αναλυθούν έγκαιρα και να δημιουργηθεί ένα πρώτο πακέτο έργων 1-2GW για την περίοδο έως το 2030.
Κομβική είναι η ένταξη των αναγκαίων δικτύων στο δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης του διαχειριστή ΑΔΜΗΕ και η γρήγορη ολοκλήρωση των σχετικών επενδύσεων. Η ανάδειξη του επενδυτικού ενδιαφέροντος στις περιοχές θα βοηθήσει τον διαχειριστή να διαμορφώσει τις μελέτες του έγκαιρα και με αρκετή βεβαιότητα.
Η χωροθέτηση των πλωτών αιολικών πάρκων οφείλει να ενταχθεί στην υφιστάμενη νομοθεσία, γεγονός που θα διευκολύνει τη συνοχή του συνολικού χωρικού σχεδιασμού και θα συνδράμει καθοριστικά στην απρόσκοπτη επιτάχυνση της εγκατάστασης και της λειτουργίας τους, προκειμένου να υλοποιηθούν ασφαλείς επενδύσεις με ελάχιστο κόστος για τον δημόσιο τομέα. Τούτο σημαίνει ότι ο επενδυτής, εντός αυστηρών χρονοδιαγραμμάτων και με δικά του έξοδα, θα αναλάβει να διεξαγάγει τις απαραίτητες μετρήσεις και να εκπονήσει τις αναγκαίες μελέτες, που τελικά θα εγκριθούν από την ελληνική διοίκηση. Σε αυτό το χρονικό διάστημα και μέχρι τη θέσπιση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού και την αναθεώρηση του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ, η ελληνική πολιτεία θα μπορεί να προετοιμάσει ένα ολοκληρωμένο νομοθετικό πλαίσιο για την εγκατάσταση και λειτουργία των πλωτών αιολικών πάρκων, αφού λάβει υπόψη της το υφιστάμενο νομοθετικό καθεστώς για την αδειοδότηση των αιολικών πάρκων.
Μεγάλα παράλληλα οφέλη
Παράλληλα, ενισχύεται η ελληνική προστιθέμενη αξία, καθώς απαιτούνται εξειδικευμένες μετρήσεις και μελέτες που θα διεκπεραιωθούν από εταιρείες ελληνικών συμφερόντων και γραφεία μελετών, ενώ θα δοθεί και η δυνατότητα να αναπτυχθούν υποδομές σε λιμάνια και ναυπηγεία της χώρας. Επιπλέον, η εγκατάσταση και λειτουργία των πλωτών αιολικών πάρκων θα δώσει τη δυνατότητα σε ελληνικές εταιρείες να κατασκευάσουν τα κύρια και τα συνοδά έργα, δηλαδή από τους πλωτήρες, μέχρι και τις ανεμογεννήτριες στα ναυπηγεία, τα καλώδια σύνδεσης και όλες τις συναφείς υποδομές στον παράκτιο χώρο (έργα πολιτικού μηχανικού και ηλεκτρομηχανολογικά).
Δράση τώρα
Απαιτείται η άμεση κατάρτιση σχεδίου ανάπτυξης των πλωτών αιολικών πάρκων στην χώρα μας, με μεταβατική περίοδο 3-5 ετών, που θα περιέχει μεταξύ άλλων το νέο ειδικό χωροταξικό πλαίσιο των ΑΠΕ, τον γενικό/ειδικό χωροταξικό σχεδιασμό θαλάσσιου χώρου, την περιβαλλοντική αδειοδότηση και τον τρόπο αποζημίωσης. Έτσι θα υπάρξουν τα πρώτα έργα μέχρι το 2030.
Για τα πρώτα αυτά πλωτά αιολικά, ο ιδιωτικός τομέας να προβεί άμεσα, με δική του ευθύνη, έξοδα και χρόνο, στις απαραίτητες μετρήσεις, έρευνες και μελέτες σημαντικής αξίας, με μια διαδικασία προέγκρισης και, στη συνέχεια, έγκρισης Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Πλωτών Αιολικών Πάρκων, που να στηρίζεται στην ήδη υπάρχουσα Νομοθεσία για περιοχές οργανωμένης ανάπτυξης παραγωγικών δραστηριοτήτων.
Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την ελαχιστοποίηση του ρίσκου από το Δημόσιο, πριν την όποια διαγωνιστική ή άλλη διαδικασία που θα ορίσει το ρυθμιστικό πλαίσιο, όταν αυτό οριστικοποιηθεί. Άμεση συνέπεια θα είναι η υποβολή των χαμηλότερων δυνατών προτάσεων αποζημίωσης για την εγχεόμενη στο σύστημα ενέργεια, με όφελος για την αγορά και τον τελικό καταναλωτή.
Ιούνιος 2021- www.worldenergynews.gr
