Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιχειρεί, με καθυστέρηση που πλέον μετριέται σε δισεκατομμύρια ευρώ, να ανασχεδιάσει ριζικά την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, θέτοντας στο επίκεντρο την ανάπτυξη των δικτύων και την ενίσχυση των διασυνοριακών ροών. Το νέο Πακέτο για τα Δίκτυα («Grids Package»), που ανακοινώνεται στις 10 Δεκεμβρίου, αποτελεί ουσιαστικά μια έμμεση παραδοχή: ο μέχρι σήμερα σχεδιασμός ήταν προβληματικός, αποσπασματικός και ανεπαρκής μπροστά στην ενεργειακή μετάβαση που η ίδια η Ένωση οραματίστηκε. Συμφόρηση, περικοπές ενέργειας και ακριβό ρεύμα, είναι το οδυνηρό αποτέλεσμα της υπερεπένδυσης στις ΑΠΕ και της παράλληλης υποεπένδυσης σε δίκτυα.
Το 2022 το κόστος από τη συμφόρηση των δικτύων – δηλαδή από την αδυναμία μεταφοράς της διαθέσιμης ενέργειας εκεί όπου χρειάζεται – έφτασε τα 5,2 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τον ACER. Χωρίς άμεση δράση, αυτό το κόστος μπορεί να εκτοξευθεί στα 26 δισ. ευρώ το 2030.
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Ενέργειας, Νταν Γιόργκενσεν, χαρακτήρισε την αργή ανάπτυξη των δικτύων ως «τον μεγαλύτερο κίνδυνο» για τους στόχους της ΕΕ στην αποανθρακοποίηση και την ενεργειακή ασφάλεια. «Χάνουμε δισεκατομμύρια κάθε χρόνο», παραδέχθηκε δημόσια μιλώντας στους Financial Times.
Οι πρόσφατες διακοπές ρεύματος στην Ιβηρική και οι εκρήξεις τιμών στην Ελλάδα επιβεβαίωσαν ότι τα διασυνδεδεμένα συστήματα της Ευρώπης δεν έχουν απλώς υστερήσει – έχουν φτάσει στα όρια των αντοχών τους.
Στο προσχέδιο του Grids Package, η Κομισιόν αναγνωρίζει ξεκάθαρα ότι, η υποεπένδυση στα δίκτυα ευθύνεται για τις υψηλότερες τιμές ρεύματος σε σχέση με ΗΠΑ και Κίνα, όπως και για τις τεράστιες διαφορές τιμών μεταξύ κρατών-μελών και τις περικοπές πράσινης ενέργειας που αυξάνονται εκθετικά.
Έλλειμμα 88 GW σε διασυνοριακές διασυνδέσεις μέχρι το 2030
«Αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, το 45% της απαιτούμενης δυναμικότητας στης διασυνοριακές διασυνδέσεις (41 GW) θα παραμείνει στα χαρτιά έως το 2030 και η αναξιοποίητη καθαρή ενέργεια από ΑΠΕ μπορεί να φτάσει τις 310 ΤWh μέχρι το 2040, ποσότητα που ισοδυναμεί με το 50% της κατανάλωσης ηλεκτρισμού της ΕΕ», αναφέρεται χαρακτηριστικά. Αναγνωρίζει, ότι υπάρχει έλλειμμα 88 GW σε διασυνοριακές διασυνδέσεις μέχρι το 2030 και εκτιμά ότι μόνο 5 δισ. ευρώ σε νέες επενδύσεις θα μείωναν το κόστος του συστήματος κατά 8 δισ. ευρώ – ένα καθαρό όφελος 3 δισ. ευρώ.
Η Επιτροπή υπολογίζει ότι απαιτούνται 1,2 τρισ. ευρώ επενδύσεων έως το 2040 για να αναβαθμιστούν τα ευρωπαϊκά δίκτυα και να μπορέσουν να υποστηρίξουν το νέο ενεργειακό μείγμα, εκ των οποίων 730 δισ. ευρώ για τα δίκτυα διανομής 240 δισ. ευρώ για υποδομές υδρογόνου.
Ωστόσο, το ποσό είναι δύσκολο να καλυφθεί με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση με την Κομισιόν να αναμένεται να απευθύνει κάλεσμα στον ιδιωτικό τομέα για επενδύσεις σε δίκτυα.
Στις προτεραιότητες του νέου σχεδίου βρίσκονται οι λεγόμενες «Ενεργειακές Λεωφόροι» – οκτώ κρίσιμα έργα διασυνοριακών υποδομών που θα αντιμετωπίσουν σημεία συμφόρησης από το Στενό του Ορεσουντ έως τη Σικελική Διώρυγα.
Μεταξύ αυτών και τρία έργα ελληνικού ενδιαφέροντος, και συγκεκριμένα η ηλεκτρική διασύνδεσης Ελλάδας- Κύπρου (GSI) , O Διαβαλκανικός αγωγός φυσικού αερίου και η ενίσχυση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων στον άξονα «Ουγγαρίας- Ρουμανίας- Βουλγαρίας-Ελλάδας».
Εξαίρεση από την απαίτηση εκτιμήσεων περιβαλλοντικών επιπτώσεων
Ενα δεύτερο προσχέδιο ευρωπαϊκής νομοθετικής πρότασης, σύμφωνα με το Reuters, έδειξε ότι η Κομισιόν θα προτείνει την τροποποίηση της νομοθεσίας της Ε.Ε. ώστε να επιτρέπεται στις κυβερνήσεις να εξαιρούν τα έργα δικτύου από την απαίτηση εκτιμήσεων περιβαλλοντικών επιπτώσεων, επικαλούμενες μεγάλες καθυστερήσεις που μπορούν να καθυστερήσουν τα έργα για χρόνια.
Τα μικρής κλίμακας έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και αποθήκευσης δεν θα απαιτούν πλέον περιβαλλοντικές άδειες, σύμφωνα με την πρόταση αυτή.
Η πρόταση ορίζει επίσης μικρότερες προθεσμίες για τις αρχές για την έγκριση αδειών που σχετίζονται με το δίκτυο, συμπεριλαμβανομένου ενός ορίου έξι μηνών για νέους σταθμούς φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων.
www.worldenergynews.gr
