Σε μία δύσκολη χρονική συγκυρία εξαιτίας της πανδημίας, αλλά και της αύξησης των ακραίων φαινόμενων σε ολόκληρο τον πλανήτη, ξεκινάει στη Σκωτία η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή. Στόχο της αποτελεί η ενίσχυση των δράσεων για την επίτευξη της Συμφωνίας των Παρισίων, δηλαδή τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, προκειμένου να περιοριστούν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Η χώρα μας, αναγνωρίζοντας την κρισιμότητα του θέματος, έχει λάβει τα τελευταία χρόνια σημαντικές αποφάσεις όπως η απολιγνιτοποίηση, η αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ, η ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών με την ηπειρωτική χώρα, η αύξηση της ενεργειακής απόδοσης, η προώθηση της ηλεκτροκίνησης, κτλ. Ο φιλόδοξος αυτός σχεδιασμός συμπεριλήφθηκε στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα που θεσμοθετήθηκε στο τέλος του 2019 και που στην παρούσα χρονική στιγμή αναθεωρείται με ακόμα υψηλότερους στόχους προκειμένου η χώρα να επιτύχει το 2030 μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου συμβατή με τον αναθεωρημένο Ευρωπαϊκό Κλιματικό Στόχο (κατά τουλάχιστον 55%) και το 2050 μηδενικό καθαρό ισοζύγιο άνθρακα.
Παράλληλα, κρίθηκε αναγκαίο να θεσπιστεί ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για την κλιματική αλλαγή και το ΥΠΕΝ με τη συμβολή της Ειδικής Επιστημονικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή και έγκριτων νομικών συμβούλων, διαμόρφωσε το σχέδιο για τον πρώτο Εθνικό Κλιματικό Νόμο (ΕΚΝ) με στόχο τον μετριασμό και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
Στον ΕΚΝ καθορίζεται η ακριβής πορεία της χώρας προς την κλιματική ουδετερότητα το 2050, δηλαδή οι ενδιάμεσοι κλιματικοί στόχοι για το 2030 και το 2040 και οι στόχοι ανά τομέα δραστηριότητας. Για την επίτευξη των στόχων αυτών προβλέπεται η παρακολούθηση της πορείας υλοποίησής τους, υπό την μορφή προϋπολογισμών άνθρακα. Οι τομεακοί προϋπολογισμοί άνθρακα θα είναι πενταετούς διάρκειας και το άθροισμα τους θα δίνει το συνολικό προϋπολογισμό άνθρακα της χώρας.
Οι τομείς που θα παρακολουθούνται μέσω προϋπολογισμών άνθρακα θα είναι καταρχήν της ενέργειας/θερμότητας, των μεταφορών, της βιομηχανίας, των κτιρίων, της γεωργίας και κτηνοτροφίας, των αποβλήτων, των χρήσεων γης, αλλαγών χρήσεων γης και της δασοπονίας.
Παράλληλα, στον ΕΚΝ έχει ενσωματωθεί η εθνική πολιτική για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, που αποτελείται από την Εθνική Στρατηγική και τα Περιφερειακά Σχέδια Προσαρμογής και έχει ενισχυθεί με νέα επίπεδα σχεδιασμού – τα Δημοτικά ή Διαδημοτικά Σχέδια Προσαρμογής για 2 ή περισσότερους γειτονικούς δήμους – και με ένα Παρατηρητήριο, με σκοπό την υποστήριξη της εθνικής πολιτικής για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Μέσα από αυτό τον ολοκληρωμένο σχεδιασμό θα δρομολογούνται δράσεις, όπως προστασία των ακτών, αντιπλημμυρική προστασία, δασοπροστασία, κτλ.
Στον ΕΚΝ καθορίζονται το σχήμα κλιματικής διακυβέρνησης, τα διαθέσιμα μέσα και οι διαδικασίες υλοποίησης, παρακολούθησης της προόδου, διορθωτικών ενεργειών και τα χρηματοδοτικά εργαλεία για την εφαρμογή του νόμου. Για τις διορθωτικές κινήσεις, σημαντικό ρόλο θα παίξει το υπό σύσταση forum κλιματικού διαλόγου στο οποίο θα συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, πανεπιστημιακοί, εκπρόσωποι επαγγελματιών, ΜΚΟ κ.α.
Ο ΕΚΝ περιλαμβάνει και άλλους στόχους, όπως η προστασία της βιοποικιλότητας, των φυσικών οικοσυστημάτων, καθώς και η δέσμευση άνθρακα με φυσικές μεθόδους, όπως οι δασώσεις. Περιγράφεται επίσης, ένα πλαίσιο μείωσης των εκπομπών από τα κτίρια, τις επιχειρήσεις, τις μεταφορές (με ενίσχυση της ηλεκτροκίνησης), ενώ εξετάζεται και το ενδεχόμενο να υπάρχει πρόβλεψη για υπολογισμό της ανθρακικής επιβάρυνσης κάθε έργου, σε όλες τις περιβαλλοντικές μελέτες. Ο ΕΚΝ θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση τις επόμενες ημέρες.
Στην επίτευξη των κλιματικών στόχων, αναμένεται επίσης να συμβάλει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Κυκλική Οικονομία, που περιλαμβάνει δράσεις με ορίζοντα πενταετίας για την επέκταση του κύκλου ζωής των προϊόντων, την αύξηση της ανακύκλωσης, τη χρήση δευτερογενών υλικών και αποβλήτων ως παραγωγικών πόρων, αλλά και τη μείωση των επικίνδυνων χημικών ουσιών. Το Σχέδιο Δράσης σύντομα θα οριστικοποιηθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο, καθώς έχει ήδη ολοκληρωθεί η διαβούλευση.
Ο σχεδιασμός του ΥΠΕΝ επίσης περιλαμβάνει δράσεις για την προστασία της βιοποικιλότητας και των φυσικών οικοσυστημάτων και προβλέπει την αναδάσωση 500 χιλιάδων στρεμμάτων σε όλη την Ελλάδα σε ορίζοντα δεκαετίας.
Με αυτά τα εφόδια η χώρα μας στοχεύει στο μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και παράλληλα στην μετάβαση σε ένα νέο μοντέλο πράσινης, κυκλικής, βιώσιμης και κλιματικά ουδέτερης ανάπτυξης.
Ο καθ. Κωνσταντίνος Αραβώσης είναι Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος & Υδάτων
www.worldenergynews.gr
