Η νέα τετραετία του κατασκευαστικού κλάδου προμηνύεται γεμάτη διαφορετικές προκλήσεις. Το περιβάλλον δεν μοιάζει σε τίποτα με τη δωδεκαετία της κρίσης, οπότε κυριαρχούσαν η γκρίνια, οι διαρκείς προσφυγές και η ανομβρία νέων έργων, ενώ τα τελευταία τέσσερα χρόνια δημοπρατήθηκαν έργα 14 δισ. ευρώ, εκ των οποίων υπογράφηκαν 5,5 δισ. ευρώ. Οι μεγάλοι κατασκευαστικοί όμιλοι καταγράφουν σήμερα ένα πρωτοφανές, ιστορικά υψηλό ανεκτέλεστο 11 δισ. ευρώ, με τις προβλέψεις να φτάνουν ακόμα και στα 15 δισ. για το 2024.
Η νέα ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, με επικεφαλής τον κ. Χρήστο Σταϊκούρα, θα έχει να αντιμετωπίσει μία μεγάλη πρόκληση, που δεν είναι άλλη από το τεράστιο κενό ανθρώπινου δυναμικού στον κλάδο, που εκτείνεται από το επιστημονικό προσωπικό ως τους τεχνίτες και τους εργάτες. Μέσα στα χρόνια της κρίσης, ο κατασκευαστικός κλάδος απώλεσε 39.000 επιχειρήσεις και 187.000 θέσεις εργασίας, σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ. Χιλιάδες εργαζόμενοι με μεγάλη εμπειρία και τεχνογνωσία -αφού είχαν φέρει εις πέρας το μεγάλο πρόγραμμα έργων των Ολυμπιακών Αγώνων- έφυγαν από τη χώρα.
«Τρύπα» 200 χιλιάδων εργαζομένων
Όπως εκτίμησε στην απολογιστική του συνάντηση με τους δημοσιογράφους, ο πρώην υφυπουργός Υποδομών, κ. Γιώργος Καραγιάννης, για να «βγει» το πρόγραμμα μαμούθ έργων υποδομών του Υπουργείου απαιτούνται αυτή τη στιγμή 180-200 χιλιάδες εργατικά χέρια. Κι αυτό προκειμένου η χώρα να μην χάσει για ακόμα μία φορά ευρωπαϊκούς πόρους, τόσο από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ 2021-2027, όσο και από άλλα προγράμματα όπως το CEF.
Η μεγαλύτερη πρόκληση, λοιπόν, που έχει μπροστά της η νέα ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών θα είναι η κάλυψη με θεσμικές πρωτοβουλίες του τεράστιου κενού που υπάρχει σε εργατικά χέρια. Το σχέδιο βρίσκεται υπό επεξεργασία. Δεδομένου ότι θα πρέπει να έρθει εργατικό δυναμικό από το εξωτερικό, που να έχει όμως σε μεγάλο βαθμό υψηλή ειδίκευση και να πληροί προϋποθέσεις για να λάβει άδεια εργασίας στη χώρα μας, είναι ένα πολύπλοκο πρότζεκτ. Θα πρέπει να υπάρξει απλοποίηση κι επιτάχυνση των διαδικασιών, πιθανώς και διμερείς συμφωνίες με άλλα κράτη.
Τα περιθώρια στενεύουν διότι δεν είναι μόνο η Ελλάδα που αναζητά τεχνίτες και εργάτες. Στελέχη των κατασκευών το προηγούμενο διάστημα εξέφραζαν την ανησυχία ότι λόγω των μεγάλων σεισμών στην Τουρκία, το μεγαλύτερο μέρος του εργατικού δυναμικού από χώρες της Μέσης Ανατολής και την Ινδία θα κατευθυνθεί στα εκεί έργα ανοικοδόμησης.
Η απειλή των εγγυητικών
Ο νέος υπουργός στην ατζέντα του παίρνει και ένα κρίσιμο ζήτημα, στην επίλυση του οποίου θα έχει τα μέγιστα να εισφέρει η μέχρι πρότινος θητεία του στο Υπουργείο Οικονομικών. Υπό το πρίσμα της παρούσας διεθνούς χρηματοοικονομικής κατάστασης, πρόκειται για το μείζον αυτή την περίοδο θέμα της δυστοκίας στην έκδοση εγγυητικών επιστολών, που είναι απαραίτητες τόσο για την πρόοδο των διαγωνισμών, όσο και για την εκτέλεση των έργων.
Δεδομένου ότι τα δημόσια έργα είναι μειωμένα, το βάρος πέφτει στις ιδιωτικές επενδύσεις. Προς τούτο, είχε ανοίξει προεκλογικά ο διάλογος με το Υπουργείο Οικονομικών και τις τράπεζες για να λυθεί αυτό το ζήτημα, που απειλεί να εκτροχιάσει το μεγάλο πρόγραμμα έργων που είναι σε εξέλιξη.
Έχουμε, εξάλλου, μπροστά μας το επόμενο διάστημα την ολοκλήρωση του mega διαγωνισμού για το έργο παραχώρησης του ΒΟΑΚ, από Κίσσαμο Χανίων ως Ηράκλειο, ύψους 1,7 δισ. ευρώ, όπως και του διαγωνισμού για την επέκταση της Γραμμής 2 του μετρό προς Ίλιον. Ακόμη, σε εξέλιξη βρίσκονται οι διαγωνισμοί για 15 έργα ΣΔΙΤ άνω των 3 δισ. ευρώ. Επίκεινται, δε, οι νέες επεκτάσεις της Αττικής Οδού προς Ραφήνα και Λαύριο, καθώς και η σήραγγα της Ηλιούπολης, ενώ σχεδιάζονται και οι νέες επεκτάσεις του μετρό της πρωτεύουσας.
Περιβαλλοντική και ψηφιακή καινοτομία
Παράλληλα, με την Ευρώπη να έχει βάλει στην πρώτη γραμμή για τη χρηματοδότηση έργων, την περιβαλλοντική και την ψηφιακή διάσταση, θα πρέπει τα έργα από τη φάση του σχεδιασμού και της εκτέλεσης να περιλαμβάνουν πράσινες και ψηφιακές καινοτομίες. Εντωμεταξύ, τα κριτήρια ESG αποτελούν πια κορυφαίο παράγοντα για την εξασφάλιση χρηματοδοτήσεων, με τους φορείς του δημοσίου να τα εντάσσουν σταδιακά στις συμβάσεις έργων και μελετών.
Οι τεχνικές εταιρείες της χώρας ζητούν ο στρατηγικός σχεδιασμός να στραφεί στην επιδιωκόμενη περιβαλλοντική προστασία για να αντιμετωπιστούν μείζονα κυκλοφοριακά προβλήματα και ζητήματα διαχείρισης φυσικών πόρων, όπως το νερό, καθώς επίσης σε έργα σταθερής τροχιάς, δηλαδή μετρό, σιδηρόδρομο, προαστιακό κλπ.
www.worldenergynews.gr
