«Εξετάζονται προληπτικά μέτρα έναντι πιθανών μονομερών κινήσεων», ανέφεραν πηγές στο πρακτορείο Anadolu, προσθέτοντας ότι η Τουρκία αξιολογεί ευρύτερες πρωτοβουλίες περιβαλλοντικής προστασίας σε όλες τις θάλασσές της – περιλαμβανομένων του Αιγαίου, της Ανατολικής Μεσογείου, της Μαύρης Θάλασσας και της Θάλασσας του Μαρμαρά
Προληπτικά μέτρα εξετάζει η Τουρκία έναντι πιθανών μονομερών βημάτων δήλωσαν πηγές στο τουρκικό πρακτορείο Anadolu μετά τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη για τα θαλάσσια πάρκα.
Παράλληλα, σε δημοσίευμά της η τουρκική εφημερίδα Daily Sabah, επικαλούμενη τουρκικές διπλωματικές πηγές, αναφέρει ότι η Τουρκία αξιολογεί προσεκτικά εάν τα Θαλάσσια Πάρκα που αναμένεται να κηρύξει η Ελλάδα στο Ιόνιο και το Αιγαίο θα επικαλύπτονται με αμφισβητούμενες θαλάσσιες ζώνες, αναφέρει σε δημοσίευμά της
Η κλιμακούμενη τουρκική δραστηριότητα για τη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων στο Αιγαίο και άλλες περιβάλλουσες περιοχές προκαλεί νέα ένταση στις ήδη εύθραυστες ελληνοτουρκικές σχέσεις.Η Τουρκία εντείνει τις προσπάθειές της για τη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων στο Αιγαίο και σε άλλες περιβάλλουσες θαλάσσιες περιοχές, ενώ παρακολουθεί στενά την αναμενόμενη ανακοίνωση της Ελλάδας για θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές έως το τέλος Ιουνίου.
Σύμφωνα με την Daily Sabah, η κίνηση αυτή προσκρούει στις ανησυχίες της Άγκυρας, ότι η ελληνική πρωτοβουλία ενδέχεται να συνδέεται με τις μακροχρόνιες διαφορές στο Αιγαίο.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, λέει η τουρκική εφημερίδα, η Τουρκία αξιολογεί εάν τα θαλάσσια πάρκα που αναμένεται να ανακοινώσει η Ελλάδα στο Ιόνιο και το Αιγαίο θα επικαλύπτονται με αμφισβητούμενες θαλάσσιες ζώνες.
Αν και η Άγκυρα στηρίζει την περιβαλλοντική προστασία και τη βιώσιμη διαχείριση των θαλάσσιων πόρων, επιμένει ότι μονομερείς ενέργειες υπό το πρόσχημα της οικολογικής διατήρησης δεν πρέπει να επιτρέπεται να συγκαλύπτουν πολιτικά κίνητρα ή να αλλοιώνουν το εύθραυστο status quo στο Αιγαίο.
«Εξετάζονται προληπτικά μέτρα έναντι πιθανών μονομερών κινήσεων», ανέφεραν πηγές στο πρακτορείο Anadolu, προσθέτοντας ότι η Τουρκία αξιολογεί ευρύτερες πρωτοβουλίες περιβαλλοντικής προστασίας σε όλες τις θάλασσές της – περιλαμβανομένων του Αιγαίου, της Ανατολικής Μεσογείου, της Μαύρης Θάλασσας και της Θάλασσας του Μαρμαρά.
Η παρούσα δυναμική θεωρείται συνέχεια της προσπάθειας της Ελλάδας να διεθνοποιήσει τα διμερή προβλήματα με την Τουρκία.
Το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών είχε ήδη ασκήσει κριτική στην Ελλάδα το 2023, προειδοποιώντας ότι η Αθήνα εκμεταλλεύεται τις περιβαλλοντικές ατζέντες για πολιτικά οφέλη.
«Παρά την πρόσφατη τάση εξομάλυνσης στις διμερείς μας σχέσεις, η Ελλάδα καταχράται ξανά τα περιβαλλοντικά ζητήματα στην προσπάθειά της να αποσπάσει διπλωματικά οφέλη», ανέφερε το υπουργείο.
Νομικό και θεσμικό πλαίσιο
Η Τουρκία δεν παραμένει αδρανής, λέει η Daily Sabah. Τον Σεπτέμβριο του 2024 υπέγραψε τη συμφωνία για τη Βιοποικιλότητα Πέραν Εθνικής Δικαιοδοσίας (BBNJ) κατά τη διάρκεια της 79ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Η εσωτερική διαδικασία επικύρωσης βρίσκεται σε εξέλιξη.
Η συγκεκριμένη διεθνής συμφωνία-ορόσημο αποσκοπεί στη διατήρηση και βιώσιμη χρήση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας σε περιοχές πέραν της εθνικής δικαιοδοσίας.
Παράλληλα, η Τουρκία εργάζεται πάνω στο πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού Θαλάσσιων Περιοχών (MSP), το οποίο ανακοινώθηκε επίσημα στις 16 Απριλίου.
Το σχέδιο στοχεύει στη διαχείριση των θαλάσσιων πόρων σε όλες τις τουρκικές θάλασσες κατά τρόπο ισορροπημένο και βιώσιμο.
Οι αρμόδιες αρχές εργάζονται για την ενίσχυση του περιεχομένου και της τεχνικής εμβέλειας του σχεδίου, ενώ έχουν ήδη υποβληθεί οι απαραίτητες αιτήσεις για την καταχώρισή του στα Ηνωμένα Έθνη.
Στο πλαίσιο αυτό, η Άγκυρα συμμετέχει και στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς, που βρίσκεται σε εξέλιξη στη Νίκαια της Γαλλίας.
Η Τουρκία εκπροσωπείται από την υφυπουργό Περιβάλλοντος, Πολεοδομίας και Κλιματικής Αλλαγής, Fatma Varank, η οποία ηγείται της αποστολής και διατυπώνει τη δέσμευση της Άγκυρας για την προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
Η Τουρκία αναμένεται να εκφωνήσει επίσημη ομιλία στη σύνοδο.
Η Αθήνα προχωρά
Σύμφωνα με την Daily Sabah, ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας στην ίδια Διάσκεψη του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς στη Νίκαια, επανέλαβε τη δέσμευση της Ελλάδας να ανακηρύξει νέα θαλάσσια πάρκα στο Ιόνιο και στο Αιγαίο έως τα τέλη Ιουνίου.
Τα πάρκα αυτά, τα οποία είχαν αρχικά ανακοινωθεί στο πλαίσιο της Διάσκεψης “Our Ocean” του 2024 που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, αναμένεται να απαγορεύσουν την αλιεία με βυθιζόμενες τράτες (deep-sea trawling) και να εισαγάγουν αυστηρότερες ρυθμίσεις για την πρόληψη της υπεραλίευσης.
Αν και η ελληνική πρωτοβουλία φαίνεται να έχει περιβαλλοντικό χαρακτήρα, η Τουρκία βλέπει τον κίνδυνο αυτή η προσπάθεια να περάσει στο γεωπολιτικό πεδίο, ειδικά λόγω των μακροχρόνιων διαφορών μεταξύ των δύο γειτόνων στο ΝΑΤΟ σχετικά με τα θαλάσσια σύνορα, τις υφαλοκρηπίδες, τον εναέριο χώρο και τα αποστρατιωτικοποιημένα νησιά στο Αιγαίο.
Η Τουρκία υπογραμμίζει ότι τα διεθνή περιβαλλοντικά πρότυπα δεν πρέπει να εργαλειοποιούνται για να υπονομεύουν τα δικαιώματα των παράκτιων κρατών ή να αλλοιώνουν την ισορροπία δυνάμεων σε αμφισβητούμενες περιοχές.
Οποιαδήποτε προσπάθεια καθιέρωσης ζωνών προστασίας που μπορεί να επηρεάσουν το καθεστώς αμφισβητούμενων εδαφών θεωρείται απαράδεκτη.
Ευρύτερες στρατηγικές ανησυχίες
Η στάση της Άγκυρας ως προς τον χωροταξικό σχεδιασμό των θαλασσών εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική για την προάσπιση των θαλάσσιων δικαιωμάτων της και την υπεράσπιση των διεθνών νομικών κανόνων απέναντι σε αυτό που θεωρεί ως παρεμβατικές πρωτοβουλίες της Ελλάδας.
Τούρκοι αξιωματούχοι επισημαίνουν ότι οι προσπάθειες για προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος πρέπει να είναι διαφανείς, δίκαιες και βασισμένες στη συνεργασία – ιδίως σε ημίκλειστες θάλασσες όπως το Αιγαίο, όπου τα θαλάσσια σύνορα παραμένουν ακαθόριστα.
Καθώς η Τουρκία προχωρά στη θεσμοθέτηση του θαλάσσιου χωροταξικού της σχεδίου στο πλαίσιο των διεθνών θεσμών, επιδιώκει να προλάβει προσπάθειες που ενδέχεται να επιδιώξουν τον ανακαθορισμό θαλάσσιων δικαιοδοσιών μέσω της περιβαλλοντικής ρητορικής.
Το μήνυμα της Άγκυρας είναι σαφές: η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος είναι απαραίτητη, αλλά όχι σε βάρος της γεωπολιτικής σταθερότητας ή των κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Παρότι η Τουρκία και η Ελλάδα έχουν πρόσφατα εμπλακεί σε διάλογο για την εκτόνωση των διμερών εντάσεων, το ζήτημα των θαλάσσιων πάρκων αναδεικνύει πώς ακόμη και κοινά παγκόσμια ζητήματα, όπως η περιβαλλοντική προστασία, μπορούν να μετατραπούν σε πεδία σιωπηρής αντιπαλότητας σε μια ιστορικά τεταμένη περιοχή.
Μετά από μια μακρά περίοδο εντάσεων, που χαρακτηρίστηκε από διαφωνίες για τη μεταναστευτική κρίση, το Κυπριακό, την εξερεύνηση ενεργειακών πόρων και την εδαφική κυριαρχία στο Αιγαίο, η Άγκυρα και η Αθήνα έχουν από τα τέλη του 2023 προβεί σε βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης με στόχο μια εύθραυστη εξομάλυνση των σχέσεών τους.
www.worldenergynews.gr
