Γιάννης Γιαννακόπουλος (Metlen): Ο Ρόλος των Διευθύνσεων Διαχείρισης Ενέργειας στην Υλοποίηση της Ενεργειακής Μετάβασης

Γιάννης Γιαννακόπουλος (Metlen): Ο Ρόλος των Διευθύνσεων Διαχείρισης Ενέργειας στην Υλοποίηση της Ενεργειακής Μετάβασης
Η συνεχώς αυξανόμενη συμμετοχή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό μείγμα συνιστά αναμφίβολα μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ενεργειακής μετάβασης, ενώ ταυτόχρονα ξεκλειδώνει ένα ευρύ φάσμα ευκαιριών, αλλά και κινδύνων, γράφει ο Executive Director, M Energy Generation & Management, METLEN Energy & Metals
Η ενεργειακή μετάβαση συνοδεύεται από ένα σύνολο σύνθετων προκλήσεων, με κυριότερη τη διαρκώς μεταβαλλόμενη σύνθεση του ενεργειακού μείγματος, ως αποτέλεσμα της ραγδαίας διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), της απολιγνιτοποίησης, καθώς και της εισόδου νέων τεχνολογιών και δραστηριοτήτων όπως τα Συστήματα Αποθήκευσης Ενέργειας και η Απόκριση Ζήτησης.

Παράλληλα, η αυξημένη μεταβλητότητα των τιμών ενέργειας εντείνεται από διεθνείς παράγοντες, όπως οι διακυμάνσεις στις τιμές των μακροπρόθεσμων συμβολαίων φυσικού αερίου (TTF) και των δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων (EUAs), οι οποίες επηρεάζονται από το γεωπολιτικό ρίσκο, τη σπανιότητα πόρων, την ενωσιακή πολιτική και άλλες εξωγενείς αβεβαιότητες.

Οι Διευθύνσεις Διαχείρισης Ενέργειας καλούνται να συντελέσουν λοιπόν στην άρτια και αποδοτική λειτουργία της αγοράς, μέσα σε ένα περιβάλλον αυξανόμενης αβεβαιότητας και συνεχών αλλαγών, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η ομαλή μετάβαση προς ένα ενεργειακό σύστημα χαμηλών εκπομπών με μείζονα συμμετοχή των ΑΠΕ σε αυτό.

Παραδοσιακά, οι Διευθύνσεις Διαχείρισης Ενέργειας στην ελληνική αγορά επιτελούσαν έναν ρόλο επικεντρωμένο κυρίως στην υποβολή δηλώσεων ή προσφορών για συμμετοχή στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας είτε σαν αγοραστές μέσω των δηλώσεων φορτίου, είτε σαν πωλητές μέσω εντολών πώλησης ενέργειας από συμβατικούς σταθμούς παραγωγής.

Παράλληλα, αρκετές εξ αυτών, δραστηριοποιούνταν στο διασυνοριακό εμπόριο, αξιοποιώντας τις διαφορές τιμών μεταξύ όμορων αγορών. Η υποβολή προσφορών στην αγορά τύπου υποχρεωτικής κοινοπραξίας προβλεπόταν μία φορά για κάθε ημέρα παράδοσης, οπότε οι Διευθύνσεις είχαν μονάχα ένα κρίσιμο deadline ημερησίως, με εξαίρεση του εμπόρους ενέργειας των οποίων η καθημερινότητα ήταν πιο σύνθετη. 

Πλέον, η εικόνα αυτή έχει αλλάξει ριζικά, καθώς ο κλάδος έχει εισέλθει σε μια νέα, πιο δυναμική εποχή, επανακαθορίζοντας τον ρόλο και το αντικείμενο των Διευθύνσεων Διαχείρισης Ενέργειας. Κύριος οδηγός για την ταχύτητα αυτών των εξελίξεων αποτελεί η ενεργειακή μετάβαση, η οποία επαναπροσδιορίζει το σύνολο της λειτουργίας και της οργάνωσης της αγοράς, προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι περιβαλλοντικοί στόχοι σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση της αγοράς ενέργειας λειτουργεί ως όχημα για την επίτευξη αυτών των στόχων, με την ελληνική αγορά να υιοθετεί το Target Model από τον Νοέμβριο του 2020, εισερχόμενη έτσι σε μια νέα φάση λειτουργίας.

Το Target Model αποτελεί ένα σύνολο κανόνων αγοράς, ένα από τα κύρια μελήματα του οποίου είναι η δημιουργία ενός οικοσυστήματος αγορών που μπορεί να εξυπηρετήσει μεγάλη συμμετοχή ΑΠΕ στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής της Ευρώπης.

Λόγω της υιοθέτησης του Target Model λοιπόν, η αγορά μεταβλήθηκε τα τελευταία έτη και συνεχίζει να εξελίσσεται με ταχείς ρυθμούς, ακολουθώντας την πορεία εναρμόνισης με τις ευρωπαϊκές αγορές και ενισχύοντας τη διαφάνεια, την ανταγωνιστικότητα και τη συνολική αποδοτικότητά της.

Η λειτουργία της ελληνικής αγοράς στο πλαίσιο του Target Model προβλέπει πλέον διαδοχικές και αλληλοσυμπληρούμενες αγορές, όπως η Προθεσμιακή Αγορά, η Αγορά Επόμενης Ημέρας (DAM), οι Ενδοημερήσιες Αγορές (IDAs και XBID), καθώς και η
Αγορά Εξισορρόπησης, καθιστώντας πλέον τη δυνατότητα συνδιαλλαγής με τη χονδρεμπορική αγορά συνεχόμενη και πολυεπίπεδη.

Παράλληλα, η ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας λειτουργεί σε σύζευξη με την κοινή ευρωπαϊκή αγορά μέσω των συνόρων με Ιταλία και Βουλγαρία από το επίπεδο της DAM και της IDM, αλλά και της πλατφόρμας PICASSO που αφορά την συζευξη με τις ευρωπαικές αγορές εξισορρόπησης, μέσω του διαδρόμου της Βουλγαρίας. Αναμένεται επίσης η περαιτέρω εναρμόνιση της ελληνικής αγοράς εξισορρόπησης με την κοινή ευρωπαϊκή αγορά μέσω και της συμμετοχής στην πλατφόρμα MARI τα επόμενα έτη.

Ως εκ τούτου, οι διασυνοριακές τιμές και οι συζευγμένες αγορές αποκτούν στρατηγική σημασία, καθώς οι εγχώριες αποφάσεις διαμορφώνονται πλέον σε άμεση συνάρτηση με τις περιφερειακές συνθήκες προσφοράς και ζήτησης.

Η συνεχώς αυξανόμενη συμμετοχή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό μείγμα συνιστά αναμφίβολα μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ενεργειακής μετάβασης, ενώ ταυτόχρονα ξεκλειδώνει ένα ευρύ φάσμα ευκαιριών,  αλλά και κινδύνων, για τις σύγχρονες Διευθύνσεις Διαχείρισης Ενέργειας.

Οι ΑΠΕ καθίστανται ένας από τους πλέον οικονομικά αποδοτικούς και περιβαλλοντικά βιώσιμους πόρους για την κάλυψη της ζήτησης σήμερα. Η στοχαστική φύση των ΑΠΕ όμως συνεπάγεται αυξημένες απαιτήσεις για στοχευμένη και αποτελεσματική πρόβλεψη της παραγωγής τους, καθώς και για τη βέλτιστη διαχείριση της συμμετοχής τους στην αγορά, με στόχο τον περιορισμό των χρεώσεων αποκλίσεων και τη διασφάλιση της οικονομικής τους αποδοτικότητας. Παράλληλα, το ζήτημα των περικοπών παραγωγής (curtailments) αναδεικνύεται σε κρίσιμο πεδίο διαχείρισης, το οποίο απαιτεί αποτελεσματική αντιμετώπιση τόσο σε στρατηγικό όσο και σε λειτουργικό επίπεδο. 

Ως εκ τούτου, ο ρόλος του Φορέα Σωρευτικής Εκπροσώπησης (ΦοΣΕ), ο οποίος σε πολλές περιπτώσεις εντάσσεται στην Διεύθυνση Διαχείρισης Ενέργειας ενός ευρύτερου οργανισμού, καθίσταται ολοένα και πιο κρίσιμος, καθώς αποτελεί το όχημα για τη συμμετοχή των ΑΠΕ στην αγορά.

Ο ΦοΣΕ είναι υπεύθυνος για την ακριβή και αποτελεσματική πρόβλεψη της παραγωγής των μονάδων που εκπροσωπεί, με στόχο την ελαχιστοποίηση των αποκλίσεων, και κατ’ επέκταση των σχετικών χρεώσεων, ενισχύοντας τη συμμετοχή των ΑΠΕ με οικονομικά βιώσιμο τρόπο.

Παράλληλα, στο πλαίσιο του ρόλου του, οι Διευθύνσεις Διαχείρισης Ενέργειας καλούνται να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν προηγμένα συστήματα τηλεποπτείας και τηλεχειρισμού, προκειμένου να διαχειρίζονται αποδοτικά τις περικοπές παραγωγής ΑΠΕ (curtailments), καθώς και τις αρνητικές τιμές στις αγορές ενέργειας.

Κομβικός ο ρόλος της Metlen

Η METLEN διαδραματίζει κομβικό ρόλο στο πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης, μέσω του Φορέα Σωρευτικής Εκπροσώπησης που διαθέτει, ο οποίος εκπροσωπεί ένα τεχνολογικά διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο που αναμένεται να ξεπεράσει σύντομα τα 2 GW εγκατεστημένης ισχύος. Παράλληλα, επενδύει συστηματικά τόσο στην ανάπτυξη των απαραίτητων υποδομών, όσο και στην ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού της, ενδυναμώνοντας τη θέση της ως στρατηγικός παίκτης στη νέα εποχή της αγοράς ενέργειας.

Σε κρίσιμο παράγοντα για την ευρεία ενσωμάτωση των ΑΠΕ και την αποτελεσματική λειτουργία των χονδρεμπορικών αγορών εν γένει, αναδεικνύεται η ανάπτυξη και αναβάθμιση των ηλεκτρικών δικτύων και των διασυνδέσεων. Η ενίσχυση της διασυνδεσιμότητας — τόσο εντός των εθνικών συστημάτων όσο και σε διασυνοριακό επίπεδο — επιτρέπει τη γεωγραφική διαφοροποίηση της παραγωγής από ΑΠΕ, μειώνει τις περικοπές παραγωγής λόγω αποφυγής τοπικών συμφωρήσεων και διευκολύνει το διασυνοριακό εμπόριο ενέργειας.

Αυτό ενισχύει την ανθεκτικότητα του συστήματος και επιτρέπει στις αγορές να λειτουργούν πιο αποδοτικά, χωρίς περιορισμούς που προκύπτουν από τοπικές ελλείψεις υποδομών. Οι ίδιοι οι εμπόριο ενέργειας αποκτούν με αυτόν τον τρόπο περισσότερες επιλογές έτσι ώστε να μεταφέρουν ενέργεια από μια περιοχή υπερεπάρκειας πόρων, σε μια περιοχή έλλειψης πόρων, σε μια δεδομένη χρονική στιγμή.

Επιπλέον, η διαχείριση των Συστημάτων Αποθήκευσης αναμένεται σύντομα να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο, επιτρέποντας την απορρόφηση πλεονάζουσας ενέργειας και την αξιοποίησή της σε περιόδους υψηλής ζήτησης. Ο ρόλος της διαχείρισης ενέργειας είναι καθοριστικός για τον συντονισμό της λειτουργίας των Συστημάτων Αποθήκευσης με βάση προβλέψεις τιμών ενέργειας που εξαρτώνται από περιφερειακές αγορές, αλλά και τεχνικούς ή ρυθμιστικούς περιορισμούς, διασφαλίζοντας τη μέγιστη απόδοση και διάρκεια ζωής των εν λόγω συστημάτων.

Παράλληλα, η ευελιξία στη ζήτηση καθίσταται κρίσιμη για τη σταθερότητα του συστήματος, με μηχανισμούς όπως η απόκριση ζήτησης (Demand Response) να μετατρέπουν τη ζήτηση σε ενεργό πόρο εξισορρόπησης, μειώνοντας την ανάγκη για συμβατική εφεδρεία και ενισχύοντας τη συνολική αποδοτικότητα του ενεργειακού συστήματος.

Η METLEN διαχειρίζεται ήδη Συστήματα Αποθήκευσης Ενέργειας σε χώρες εκτός Ελλάδας, αποκτώντας κρίσιμη τεχνογνωσία και εμπειρία, με σκοπό τόσο τη διαχείριση των εγχώριων συστημάτων αποθήκευσης ιδιόκτητης υποδομής όσο και τρίτων, προσφέροντας τις αντίστοιχες υπηρεσίες. Παράλληλα, αποτελεί τον πρώτο συμμετέχοντα στην ελληνική αγορά ως προς την εφαρμογή μηχανισμών Απόκρισης Ζήτησης.

Διαφοροποιημένα και ευέλικτα τα σύγχρονα χαρτοφυλάκια

Οι σύγχρονες Διευθύνσεις Διαχείρισης Ενέργειας καλούνται πλέον να συντονίσουν ένα διαφοροποιημένο και ευέλικτο χαρτοφυλάκιο, το οποίο περιλαμβάνει θερμικές μονάδες, Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), συστήματα αποθήκευσης ενέργειας (BESS) και μηχανισμούς Απόκρισης Ζήτησης.

Παράλληλα, προχωρούν σε ανάλυση εξωγενών παραγόντων, εφαρμογή στρατηγικών διαχείρισης κινδύνου (hedging) και σύναψη διμερών συμβολαίων αγοράς ενέργειας (Power Purchase Agreements – PPAs), τόσο για την κάλυψη της ζήτησης στο πλαίσιο διμερών συμβάσεων, όσο και για τη διαμόρφωση ανταγωνιστικών, προβλέψιμων και σταθερών τιμολογιακών πολιτικών προς τους τελικούς καταναλωτές, με στόχο τον περιορισμό της έκθεσης σε κινδύνους αγοράς.

Ο συνδυασμός πηγών ενέργειας σε «καλάθια ενέργειας» σταθερού και προβλεπόμενου κόστους, είναι βασικό μέλημα των Διευθύνσεων Διαχείρισης Ενέργειας, έτσι ώστε να προσφέρουν λύσεις που είναι προσαρμοσμένες στα «θέλω» των τελικών καταναλωτών τους, προσφέροντας σταθερότητα και πρασινίζοντας παράλληλα το ενεργειακό τους χαρτοφυλάκιο. 

Η METLEN, με στόχο τη βελτιστοποίηση του χαρτοφυλακίου της που υποστηρίζει εκτός από πωλήσεις σε τρίτους και εσωτερικές καταναλώσεις (πχ. η κατανάλωση του Αλουμίνιον της Ελλάδος, του μεγαλύτερου καταναλωτή ηλεκτρισμού στην χώρα), διαμορφώνει ένα σύνθετο και ευέλικτο ενεργειακό καλάθι που βασίζεται σε ιδιόκτητους πόρους (ευέλικτη θερμική παραγωγή και ΑΠΕ), πράσινα PPAs πολλαπλών τεχνολογιών, εισαγωγές ενέργειας από τρίτες χώρες και στρατηγική διαχείριση της έκθεσης του φορτίου στις τιμές της ελληνικής spot αγοράς. Η Διεύθυνση Διαχείρισης Ενέργειας της METLEN υλοποιεί τη σύνθεση και την επιχειρησιακή εκτέλεση του καλαθιού.

Η αποτελεσματική διαχείριση του ενεργειακού χαρτοφυλακίου σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο και πολυσύνθετο περιβάλλον προϋποθέτει την αξιοποίηση προηγμένων εργαλείων ανάλυσης, πρόβλεψης και διαχείρισης πόρων. Παράλληλα, απαιτείται συνεχής επένδυση σε εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό - που σπανίζει ολοένα και περισσότερο στην ελληνική αγορά- και τεχνολογικές υποδομές, ώστε να διασφαλίζεται η άμεση και αποτελεσματική λήψη αποφάσεων. Η ενσωμάτωση τεχνητής νοημοσύνης σε μοντέλα πρόβλεψης και εργαλεία algorithmic trading, σε συνδυασμό με συνεργασίες με αξιόπιστους παρόχους δεδομένων – όπως in-house μετεωρολογικές προβλέψεις – ενισχύει ουσιαστικά την αποδοτικότητα και την ανταγωνιστικότητα των σύγχρονων Διευθύνσεων Διαχείρισης Ενέργειας.

Στη METLEN, η Διεύθυνση Διαχείρισης Ενέργειας αποτελεί το βασικό όχημα για την περαιτέρω ανάπτυξη των δραστηριοτήτων μας, τόσο στις υφιστάμενες αγορές — ενισχύοντας και διαφοροποιώντας το ενεργειακό μας χαρτοφυλάκιο με τεχνολογίες ΑΠΕ, αποθήκευσης και Απόκρισης Ζήτησης — όσο και γεωγραφικά, επεκτείνοντας το ενεργειακό μας αποτύπωμα σε περιφερειακές αγορές.

Η στρατηγική αυτή υποστηρίζεται μέσω του Φορέα Σωρευτικής Εκπροσώπησης για τη διαχείριση ΑΠΕ και αποθήκευσης σε αγορές εκτός Ελλάδας, καθώς και μέσω της δραστηριότητας στο διασυνοριακό εμπόριο ενέργειας, διευκολύνοντας την ανταλλαγή ενέργειας μέσω φυσικής εμπορίας ενέργειας σε όλη την νοτιοανατολική Ευρώπη. Παράλληλα, επενδύουμε στη συνεχή εξέλιξη του ανθρώπινου δυναμικού μας και στην υιοθέτηση καινοτόμων πρακτικών και εργαλείων, με στόχο την παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας και τη συμβολή στην επίτευξη των στόχων για το κλίμα, την ασφάλεια εφοδιασμού και τη βιώσιμη ανάπτυξη.

www.worldenergynews.gr

Ρoή Ειδήσεων

Δείτε επίσης