Οι προτάσεις για την καταπολέμηση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης στους πόλους, από γιγάντιες υποβρύχιες κουρτίνες μέχρι το σκόρπισμα γυάλινων χαντρών στον πάγο, έχουν απορριφθεί από μια ομάδα επιστημόνων ως μια «αδιανόητα ακριβή» και «επικίνδυνη» απόσπαση της προσοχής.
Είναι ελλαττωματικά τα σχέδια για τις πολικές περιοχές;
Η γεωμηχανική, η οποία περιλαμβάνει το μπλοκάρισμα του ηλιακού φωτός με αερομεταφερόμενα σωματίδια και την πύκνωση του πάγου με αντλούμενο θαλασσινό νερό, έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις μεταξύ των επιστημόνων. Οι υποστηρικτές της υποστηρίζουν ότι, με τις μειώσεις στις εκπομπές άνθρακα να προχωρούν πολύ αργά, η διερεύνηση επιλογών για «φρένα έκτακτης ανάγκης» θα ήταν πολύτιμη.
Ωστόσο, μια νέα ανάλυση υποστηρίζει ότι τα προτεινόμενα σχέδια για τις πολικές περιοχές είναι τόσο ελαττωματικά που καμία έρευνα δεν θα μπορούσε να τα επιλύσει και ότι αντιμετωπίζουν μόνο τα συμπτώματα και όχι τις αιτίες της κλιματικής έκτακτης ανάγκης.
Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η συνέχιση της διερεύνησης των σχεδίων σπαταλά χρόνο και χρηματοδότηση που θα ήταν πολύ καλύτερο να δαπανηθούν για μειώσεις εκπομπών. Οι επικριτές της ανάλυσης δήλωσαν ότι εξέτασε αποκλειστικά τις αρνητικές πτυχές των σχεδίων γεωμηχανικής και δεν τις συνέκρινε με τη ζημιά που προκαλείται από την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Υπερθέρμανση των πόλων
Η Αρκτική και η Ανταρκτική θερμαίνονται πολύ πιο γρήγορα από τον υπόλοιπο πλανήτη, με την απώλεια πάγων να ανεβάζει τη στάθμη της θάλασσας και να οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερη θέρμανση, καθώς εκτίθενται σκοτεινές θάλασσες που απορροφούν το ηλιακό φως.
Ο Ρομπ ΝτεΚόντο, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης στο Άμχερστ των ΗΠΑ και ένας από τους 42 επιστήμονες που πραγματοποίησαν την ανάλυση, δήλωσε: «Αυτές οι προτάσεις γεωμηχανικής είναι αφάνταστα ακριβές και επικίνδυνες για τα εύθραυστα πολικά περιβάλλοντα. Επίσης, αποσπούν την προσοχή από τη βασική αιτία της κλιματικής κρίσης - την αμείωτη καύση ορυκτών καυσίμων, κάτι που ξέρουμε πώς να αρχίσουμε να αντιμετωπίζουμε χρησιμοποιώντας καθιερωμένες τεχνολογίες. Το να βασιζόμαστε σε αυτές τις έννοιες της γεωμηχανικής για να σώσουμε την κατάσταση είναι ταυτόχρονα επικίνδυνο και μη ρεαλιστικό».
Ο Martin Siegert, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Έξετερ, ο οποίος ηγήθηκε της ανάλυσης, δήλωσε: «Οποιοσδήποτε έχει δικαίωμα να κάνει έρευνα, εφόσον αυτή υπακούει στις οδηγίες ευθύνης και δεοντολογίας. Αλλά έρχεται μια στιγμή που πρέπει να εξετάσουμε πολύ προσεκτικά την ιεράρχηση των προσπαθειών μας προς αυτό που πραγματικά λειτουργεί.
«Οι προτάσεις απλώς δεν θεωρούνται πραγματικά βιώσιμες, ειδικά μέσα στα επόμενα 30-40 χρόνια, κατά τα οποία πρέπει να απαλλαγούμε από τον άνθρακα. Η αδύνατη κλίμακα τους είναι κάτι που δεν μπορείς να ερευνήσεις».
Οι ιδέες προωθούνταν με αδικαιολόγητη αισιοδοξία από ορισμένους ερευνητές και ιδρύματα, είπε, και από εταιρείες που ελπίζουν να αναπτύξουν διπλώματα ευρεσιτεχνίας. «Ελπίζουμε ότι μπορούμε να εξαλείψουμε τις εκπομπές έως το 2050», πρόσθεσε ο Seigert. «Οτιδήποτε μας απομακρύνει από αυτό θα κάνει τον κόσμο λιγότερο ασφαλή και λιγότερο κατοικήσιμο». Ακόμα κι αν η παγκόσμια θέρμανση εκτοξευόταν πάνω από 1,5°C και 2°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, ο Siegert δήλωσε ότι η μείωση των εκπομπών θα εξακολουθούσε να είναι ο ταχύτερος τρόπος για την αποκατάσταση ασφαλέστερων θερμοκρασιών.
Τα σχέδια γεωμηχανικής
Τα σχέδια για πειράματα γεωμηχανικής σε πραγματικό κόσμο από την Αρκτική μέχρι τον Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο αποκαλύφθηκαν τον Μάιο, με χρηματοδότηση από την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο Siegert δεν επέκρινε άμεσα το πρόγραμμα του Οργανισμού Προηγμένης Έρευνας και Εφευρέσεων, αλλά είπε: «Ο τρόπος με τον οποίο το Ηνωμένο Βασίλειο δαπανά τα χρήματα για έρευνα και καινοτομία πρέπει σίγουρα να δοθεί προτεραιότητα παράλληλα με τις δεσμεύσεις του για απαλλαγή από τον άνθρακα».
Η ανασκόπηση των πολικών σχεδίων γεωμηχανικής δημοσιεύεται στο περιοδικό Frontiers in Science. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν έξι κριτήρια για να αξιολογήσουν μια σειρά προτάσεων: αποτελεσματικότητα, κόστος, ζητήματα κλίμακας και χρόνου, περιβαλλοντικοί κίνδυνοι, προκλήσεις διακυβέρνησης και ο κίνδυνος δημιουργίας ψεύτικων ελπίδων. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι καμία δεν πέρασε τις δοκιμές.
Η άντληση θαλασσινού νερού στον θαλάσσιο πάγο της Αρκτικής θα μπορούσε να τον πυκνώσει τεχνητά και να τον διατηρήσει. Αλλά η Δρ Heïdi Sevestre, του Προγράμματος Παρακολούθησης και Αξιολόγησης της Αρκτικής, δήλωσε: «Αυτό θα απαιτούσε εκατομμύρια συσκευές που θα αναπτύσσονταν σε παρασυρόμενους, θραυσμένους πάγους. Αυτό είναι τεχνολογικά, λογιστικά και οικονομικά μη ρεαλιστικό. Επιπλέον, οι προκλήσεις διακυβέρνησης είναι βαθιές, καθώς ο θαλάσσιος πάγος διασχίζει τα εθνικά σύνορα. Η διασπορά τεράστιου αριθμού μικροσκοπικών γυάλινων χαντρών στον πάγο μπορεί να βοηθήσει στην αντανάκλαση περισσότερου ηλιακού φωτός, αλλά ο καθηγητής Steven Chown, του Πανεπιστημίου Monash στην Αυστραλία, δήλωσε ότι οι χάντρες θα μπορούσαν να είναι τοξικές για την άγρια ζωή και να αλλάξουν ριζικά την άνθηση του κριλ και άλλων οργανισμών.
Ιδέες που υπάρχουν στο τραπέζι
Ίσως η πιο γνωστή πρόταση γεωμηχανικής είναι η έγχυση ανακλαστικών σωματιδίων στη στρατόσφαιρα για να μπλοκάρουν το ηλιακό φως. Η Δρ Valerie Masson-Delmotte, του Πανεπιστημίου Paris-Saclay στη Γαλλία, δήλωσε ότι ένα τόσο τεράστιο σχέδιο θα έπρεπε να συνεχιστεί για πολλά χρόνια για να αποφευχθεί το «σοκ τερματισμού» της εξαιρετικά ταχείας αύξησης της θερμοκρασίας. Δεν θα λειτουργούσε ούτε τον χειμώνα, είπε, όταν οι πόλοι βρίσκονται σε αέναη νύχτα.
Άλλες ιδέες, όπως η τοποθέτηση γιγάντιων υποβρύχιων κουρτινών σε βυθούς βάθους 1.000 μέτρων για να εμποδιστεί η επίτευξη θερμότερου νερού και το λιώσιμο των πάγων, θα ήταν εξαιρετικά δύσκολες, είπε ο Chown. Μόνο ένα πλοίο έχει καταφέρει ποτέ να φτάσει στην απαιτούμενη τοποθεσία λόγω του ακραίου κινδύνου που θέτουν τα γιγάντια παγόβουνα, είπε.
Η λίπανση του ωκεανού
Το νερό που λιώνει κάτω από τους παγετώνες λιπαίνει την ολίσθησή τους στον ωκεανό και έχει επίσης προταθεί η διάνοιξη βαθιών οπών για την άντληση αυτού του νερού. Αλλά οι ερευνητές δήλωσαν ότι αυτό θα μπορούσε απλώς να προκαλέσει την ταχύτερη ροή ενός άλλου μέρους του παγοκαλύμματος.
Η τελική πρόταση ήταν η λίπανση του ωκεανού με θρεπτικά συστατικά για την τόνωση της ανθοφορίας του φυτοπλαγκτού, η οποία θα τραβούσε άνθρακα στα βάθη του ωκεανού όταν πεθαίνει. Εκτός από το ότι θα απαιτούσε μια αρμάδα πλοίων, θα μπορούσε επίσης να μειώσει το οξυγόνο στον ωκεανό, διαταράσσοντας το θαλάσσιο οικοσύστημα, δήλωσε η Masson-Delmotte.
Το κόστος των σχεδίων
Η ανάλυση εκτίμησε ότι τα σχέδια γεωμηχανικής θα κοστίσουν έως και 80 δισεκατομμύρια δολάρια το καθένα, αλλά ο καθηγητής Matthew Watson, του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ, δήλωσε ότι αυτό ήταν ακόμα λιγότερο δαπανηρό από τις μεγάλης κλίμακας μειώσεις εκπομπών. Είπε ότι η μείωση των εκπομπών στο μηδέν φαινόταν «τρομερά μη ρεαλιστική», επομένως χρειάζονταν περισσότερες γνώσεις σχετικά με τα σχέδια γεωμηχανικής πριν τα αποκλείσουμε οριστικά.
Ο καθηγητής Andrew Shepherd, του Πανεπιστημίου Northumbria, δήλωσε: «Κάποια στιγμή μπορεί να χρειαστεί να σώσουμε τον πάγο της Γης για τις μελλοντικές γενιές, επομένως είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πώς να το κάνουμε αυτό με ασφάλεια. Η [ερευνητική] κοινότητά μας θα ήταν ισχυρότερη και πιο υγιής αν η γεωμηχανική δεν ήταν ένα τόσο διχαστικό ζήτημα».
www.worldenergynews.gr
