Την μελέτη επάρκειας του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας αναμένει το σύνολο της αγοράς, αλλά και η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, αφού από αυτή εξαρτώνται μια σειρά από κρίσιμες αποφάσεις. Με βάση τη μελέτη επάρκειας η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ θα κληθεί να αποφασίσει για το κατά πόσο το νέο ηλεκτρικό σύστημα στο οποίο συμμετέχουν με ποσοστό 50% οι ΑΠΕ έχει ανάγκη από την υιοθέτηση μηχανισμού αποζημίωσης της παροχής επάρκειας ισχύος και ευελιξίας, ενώ οι ενεργειακές εταιρίες θα λάβουν τις επενδυτικές αποφάσεις τους για το ποιες και πόσες νέες μονάδες φυσικού αερίου θα «χτίσουν».
Η εκπόνηση μελέτης επάρκειας ισχύος αποτελεί έργο του ΑΔΜΗΕ ο οποίος έχει και την ευθύνη λειτουργίας του ηλεκτρικού συστήματος της χώρας και καλείται να υποβάλει στη ΡΑΑΕΥ Μελέτη Επάρκειας Ισχύος για την περίοδο 2025-2035 η οποία στη συνέχεια θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.
Ωστόσο η εκπόνηση της συγκεκριμένης μελέτης καθυστερεί, γεγονός που σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις οφείλεται στο ότι ο Διαχειριστής έχει αναθέσει το έργο σε εξωτερικό συνεργάτη και συγκεκριμένα στην εταιρία Grant Thorton με τη συνεργασία του Καθηγητή στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του ΑΠΘ, Παντελή Μπίσκα.
Η μελέτη καλείται να περιγράψει τις προϋποθέσεις για τη λειτουργία του ηλεκτρικού συστήματος της Ελλάδας χωρίς κινδύνους επάρκειας για το διάστημα 2025-2035 και σε αυτό σημαντικό ρόλο, πέραν των ΑΠΕ, έχουν τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας.
Ερωτηματικά για τη λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων
Ωστόσο η απουσία της μελέτης προκαλεί μια σειρά από ερωτηματικά όπως για παράδειγμα τι θα γίνει με τη λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων του συγκροτήματος της ΔΕΗ στον Άγιο Δημήτριο.
Όπως είναι γνωστό η ΔΕΗ στο πλαίσιο του προγράμματος πλήρους απολιγνιτοποίησης της παραγωγής της έως το τέλος του 2026 έχει προγραμματίσει έως το τέλος του 2025 να σβήσει τις τρεις μονάδες (3,4,5) του Αγίου Δημητρίου. Όμως ο ΑΔΜΗΕ εκτιμά ότι για λόγους επάρκειας αλλά και ευστάθειας του συστήματος απαιτείται η συνέχιση της λειτουργίας των τριών μονάδων έως το Σεπτέμβριο του 2026.
Με δεδομένο ότι η ΔΕΗ επιχειρηματικά εκτιμά πως δεν την συμφέρει η συνέχιση της λειτουργίας του συγκροτήματος του Αγίου Δημητρίου, αφού έχει αυξηθεί το κόστος των δικαιωμάτων ρύπων, ζητεί να αποζημιώνεται για την υπηρεσία που παρέχει στο σύστημα. Αποζημίωση που δεν έχει οριστεί, ενώ σύμφωνα με εκτιμήσεις το κόστος της λιγνιτικής παραγωγής ρεύματος φθάνει στα 240 ευρώ/MWh.
Εφεδρείες και πρόσθετο καλώδιο
Ανάλογη είναι και η κατάσταση στην Κρήτη όπου στις 10 Δεκεμβρίου προγραμματίζεται να γίνουν από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη τα επίσημα εγκαίνια της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης- Αττικής. Η διπλή ηλεκτρική διασύνδεση ξεκίνησε τη δοκιμαστική λειτουργία της τον Αύγουστο του 2025 και το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται και η εμπορική λειτουργία της.
Η ΔΕΗ που λειτουργεί στο νησί πετρελαϊκούς σταθμούς, θα ήθελε την απόσυρση τους, πράγμα το οποίο δεν θα συμβεί αφού ο ΑΔΜΗΕ θεωρεί ότι για λόγους ασφάλειας εφοδιασμού οι σταθμοί θα πρέπει να τεθούν σε κατάσταση εφεδρείας. Η εγκατεστημένη ισχύς που διαθέτει η ΔΕΗ στην Κρήτη ανέρχεται σε 600 MW από τα οποία τα 100 MW αφορούν σε σταθμούς που καίνε μαζούτ και οι οποίοι θα σταματήσουν να λειτουργούν αφού χρειάζονται ειδική μεταχείριση (το μαζούτ πρέπει να ζεσταθεί για να λειτουργήσει).
Θα παραμείνουν λοιπόν σε κατάσταση εφεδρείας, 500 MW (ή τουλάχιστον τόσα ζητάει ο ΑΔΜΗΕ) που αφορούν σε αεριοστροβιλικούς σταθμούς και σταθμούς ντίζελ. Όμως μέχρι στιγμής δεν έχει προσδιοριστεί από τον ΑΔΜΗΕ το ύψος της αποζημίωσης που θα λαμβάνει η ΔΕΗ για να διατηρεί σε εφεδρεία τους συγκεκριμένους σταθμούς.
Πρέπει να σημειωθεί ότι το καλοκαίρι που πέρασε η ΔΕΗ ενοικίασε και λειτούργησε στην Κρήτη τον σταθμό ανοικτού κύκλου «ΗΡΩΝ 1» ισχύος 147 MW, στο πλαίσιο της συμφωνίας διετούς διάρκειας με τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Η συμφωνία προβλέπει και την προοπτική εξαγοράς της υποδομής.
Κατά τη διάρκεια των καλοκαιριών μηνών (Ιούλιο και Αύγουστο) η ζήτηση της Κρήτης φθάνει στα 800 MW ξεπερνώντας τη δυναμικότητα του καλωδίου.
Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι οι μονάδες που βρίσκονται στο νησί θα πρέπει να είναι σε θέση να καλύψουν τις ανάγκες της ζήτησης και υπό κανονικές συνθήκες, δηλαδή όχι μόνο σε περίπτωση βλάβης του καλωδίου.
Σύμφωνα με πρόχειρους υπολογισμούς το ετήσιο κόστος της διαθεσιμότητας των μονάδων της Κρήτης ανέρχεται σε 50-70 εκατ ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι τα λεγόμενα περί μηδενισμού των ΥΚΩ λόγω της λειτουργίας της διασύνδεσης Κρήτης - Αττικής σε καμία περίπτωση δεν ισχύουν. Σήμερα με τη λειτουργία του της Μικρής Διασύνδεσης Κρήτης - Πελοποννήσου το κόστος των ΥΚΩ υπολογίζεται σε 370 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό αναμένεται να μειωθεί αλλά όχι να μηδενιστεί.
Τέλος πρέπει να αναφερθεί ότι σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς η αυξημένη ζήτηση της Κρήτης θέτει αυτονόητα στο τραπέζι τη συζήτηση για την πόντιση ενός ακόμη καλωδίου διασύνδεσης με την Κρήτη ώστε να καλυφθούν πλήρως οι ανάγκες του νησιού. Βεβαίως πρόκειται για ένα σχέδιο που δεν έχει συμπεριληφθεί στο αναπτυξιακό πρόγραμμα του ΑΔΜΗΕ ο οποίος φαίνεται ότι οδηγείται σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της τάξης του 1 δις ευρώ.
Πηνελόπη Μητρούλια
www.worldenergynews.gr
