Τα Κανάρια Νησιά μπορεί να αντιπροσωπεύουν τον «χαμένο κρίκο» σε μια παγκόσμια πανδημία που σκοτώνει τους αχινούς.
Που βοηθούν οι αχινοί;
Οι αχινοί βοηθούν στην οικοδόμηση και διατήρηση θαλάσσιων οικοτόπων με τον ίδιο τρόπο που τα μεγάλα φυτοφάγα ζώα διαμορφώνουν τοπία στην ξηρά. Καθώς βόσκουν και διαλύουν φύκια και θαλάσσια χόρτα, περιορίζουν τα φύκια και μπορούν να δώσουν σε οργανισμούς που αναπτύσσονται πιο αργά, συμπεριλαμβανομένων των κοραλλιών και ορισμένων ασβεστοποιητικών φυκιών, καλύτερες πιθανότητες να επιβιώσουν.
Πολλά ζώα βασίζονται επίσης στους αχινούς για τροφή, από θαλάσσια θηλαστικά και ψάρια μέχρι καρκινοειδή και αστερίες. Αλλά αν οι αχινοί γίνουν πάρα πολλοί, όπως όταν οι θηρευτές τους υπερκυνηγούνται ή υπεραλιεύονται, μπορούν να απογυμνώσουν υφάλους και οικοτόπους του βυθού και να δημιουργήσουν αυτό που είναι γνωστό ως «άγονες αχινοί».
Η θνησιμότητα των αχινών
Μια νέα μελέτη στο Frontiers in Marine Science αναφέρει ότι ένα παραβλεπόμενο, παγκόσμιο κύμα θανάτων αχινών τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχει φτάσει στα Κανάρια Νησιά. Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακόμη την πλήρη οικολογική επίπτωση εκεί, αλλά οι επιπτώσεις είναι πιθανώς σημαντικές.
«Εδώ παρουσιάζουμε την εξάπλωση και τις επιπτώσεις ενός «γεγονότος μαζικής θνησιμότητας» που έπληξε σοβαρά τους πληθυσμούς του αχινού Diadema africanum στα Κανάρια Νησιά και τη Μαδέρα έως το 2022 και το 2023», δήλωσε ο Iván Cano, διδακτορικός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο La Laguna στην Τενερίφη στα Κανάρια Νησιά της Ισπανίας.
«Περίπου την ίδια εποχή, τα είδη Diadema έχουν παρατηρηθεί να πεθαίνουν στην Καραϊβική, τη Μεσόγειο, την Ερυθρά Θάλασσα, τη Θάλασσα του Ομάν και τον δυτικό Ινδικό Ωκεανό».
Αλλαγή της ρίζας
Το Diadema είναι ένα γένος οκτώ ειδών που βρίσκονται σε θερμές υποτροπικές και τροπικές θάλασσες παγκοσμίως. Ένα από αυτά, το D. africanum, ιστορικά άκμασε σε βραχώδεις υφάλους στα ανοιχτά της δυτικής Αφρικής και των Αζορών σε βάθη μεταξύ πέντε και 20 μέτρων. Στα Κανάρια Νησιά, ο πληθυσμός αυξάνεται από τα μέσα της δεκαετίας του 1960, μια τάση που οι ερευνητές συνδέουν με τη μείωση των θηρευτών λόγω της υπεραλίευσης και της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Σε ορισμένα μέρη του αρχιπελάγους, οι υψηλές πυκνότητες συνέβαλαν προηγουμένως σε «άγονες αχινούς», οδηγώντας σε απόπειρες βιολογικού ελέγχου που τελικά απέτυχαν μεταξύ 2005 και 2019.
Τον Φεβρουάριο του 2022, ο Κάνο και οι συνάδελφοί του παρατήρησαν για πρώτη φορά εκτεταμένους θανάτους του D. africanum κοντά στη Λα Πάλμα και τη Γκομέρα στις δυτικές Κανάριες Νήσους. Τους επόμενους μήνες, η επιδημία μετακινήθηκε ανατολικά σε όλο το αρχιπέλαγος. Οι προσβεβλημένοι αχινοί έγιναν λιγότερο δραστήριοι, κινούνταν με ασυνήθιστους τρόπους, σταμάτησαν να ανταποκρίνονται σε ερεθίσματα και στη συνέχεια έχασαν σάρκα και αγκάθια πριν πεθάνουν.
Οι επιστήμονες αναγνώρισαν αυτά τα συμπτώματα, επειδή δεν ήταν η πρώτη επιδημία τέτοιων μαζικών γεγονότων θνησιμότητας στα νησιά. Στις αρχές του 2008, και ξανά στις αρχές του 2018, μια ασθένεια σκότωσε περίπου το 93% των ατόμων D. africanum στην Τενερίφη και τη Λα Πάλμα, και το 90% των νησιών στο γειτονικό αρχιπέλαγος της Μαδέρας.
Η επιδημία του 2022 ήταν διαφορετική: ενώ πολλοί πληγέντες πληθυσμοί είχαν ανακάμψει - μερικές φορές εκπληκτικά γρήγορα - μετά το συμβάν του 2008, αυτό δεν φάνηκε να συμβαίνει το 2022. Αντίθετα, ένα δεύτερο κύμα μαζικής θνησιμότητας έπληξε τα Κανάρια Νησιά κατά τη διάρκεια του 2023.
Το αντίκτυπο της εξαφάνισης
Για να αξιολογήσουν τον αντίκτυπο της εξαφάνισης, οι Cano et al. εξέτασαν τους αριθμούς του D. africanum σε 76 τοποθεσίες στα επτά κύρια νησιά του αρχιπελάγους μεταξύ του καλοκαιριού του 2022 και του καλοκαιριού του 2025, συγκρίνοντάς τα με ιστορικά δεδομένα. Οι συγγραφείς κάλεσαν επίσης επαγγελματίες δύτες να δώσουν πληροφορίες σχετικά με τη σχετική αφθονία τους στις συνήθεις τοποθεσίες κατάδυσής τους το 2023 και μεταξύ 2018 και 2021. Στη συνέχεια, χρησιμοποίησαν παγίδες για να συλλέξουν διασκορπισμένες προνύμφες σε τέσσερις τοποθεσίες στα ανοικτά της ανατολικής Τενερίφης τον Σεπτέμβριο του 2023, την ετήσια κορύφωση της περιόδου ωοτοκίας. Τέλος, ποσοτικοποίησαν τον αριθμό των νεοεγκατασταθέντων νεαρών στις ίδιες τοποθεσίες τον Ιανουάριο του 2024.
«Οι αναλύσεις μας έδειξαν ότι η τρέχουσα αφθονία του D. africanum στις Κανάριες Νήσους βρίσκεται σε ιστορικό χαμηλό, με αρκετούς πληθυσμούς να πλησιάζουν στην τοπική εξαφάνιση», δήλωσε ο Cano.
«Επιπλέον, το συμβάν μαζικής θνησιμότητας του 2022-2023 επηρέασε ολόκληρο τον πληθυσμό του είδους σε όλο το αρχιπέλαγος. Για παράδειγμα, από το 2021, υπήρξε μείωση 74% στη Λα Πάλμα και μείωση 99,7% στην Τενερίφη.»
Εύκολο ζήτημα
Οι συγγραφείς κατέληξαν επίσης στο συμπέρασμα ότι από το συμβάν του 2022-2023, η αποτελεσματική αναπαραγωγή του D. africanum έχει ως επί το πλείστον σταματήσει στην ανατολική ακτή της Τενερίφης: μόνο αμελητέος αριθμός προνυμφών πιάστηκε στις παγίδες και δεν παρατηρήθηκαν πρώιμα νεαρά άτομα σε κανένα από τα ρηχά βραχώδη ενδιαιτήματα που ερευνήθηκαν.
«Αναφορές από αλλού υποδηλώνουν ότι ο θάνατος του 2022-2023 στα Κανάρια Νησιά ήταν ένα ακόμη βήμα σε μια ευρύτερη θαλάσσια πολιτεία. ενδημικό, με σοβαρές συνέπειες για αυτούς τους βασικούς βοσκούς των υφάλων», κατέληξε ο Cano.
«Δεν γνωρίζουμε ακόμη με βεβαιότητα ποιο παθογόνο προκαλεί αυτές τις εξαφανίσεις. Μαζικά περιστατικά θνησιμότητας του Diadema σε άλλα μέρη του κόσμου έχουν συνδεθεί με σκουτικοκροσσωτά κροσσωτά του γένους Philaster, ένα είδος μονοκύτταρων παρασιτικών οργανισμών», δήλωσε ο Cano.
Η εξέλιξη της επιδημίας
«Προηγούμενες εξαφανίσεις στα Κανάρια Νησιά συσχετίστηκαν με αμοιβάδες όπως η Neoparamoeba branchiphila και ακολούθησαν επεισόδια ισχυρών νότιων κυμάτων και ασυνήθιστης κυματικής δραστηριότητας, παρόμοια με αυτά που είδαμε ξανά το 2022. Χωρίς επιβεβαιωμένη ταυτοποίηση, δεν μπορούμε να πούμε αν ο παράγοντας έφτασε από την Καραϊβική με ρεύματα ή πλοία, ή αν φταίει η κλιματική αλλαγή».
«Δεν είμαστε ακόμη σίγουροι για το πώς θα εξελιχθεί αυτή η πανδημία. Μέχρι στιγμής, φαίνεται να μην έχει γλιτώσει και άλλους πληθυσμούς Diadema στη Νοτιοανατολική Ασία και την Αυστραλία, κάτι που είναι καλά νέα - αλλά δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα η ασθένεια να επανεμφανιστεί και ενδεχομένως να εξαπλωθεί περαιτέρω».
www.worldenergynews.gr
