Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ανάπτυξη υποδομών για να γίνει η ασιατική ήπειρος (έστω και εν μέρει) σημαντικός προμηθευτής - Το μήνυμα από την πρόσφατη σύνοδο κορυφής στη Σαμαρκάνδη (Oilprice.com)
Υποκινούμενη από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις πιο τεταμένες εμπορικές σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ), η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) αναζητά φυσικούς πόρους στην Κεντρική Ασία.
Αυτό φάνηκε (σύμφωνα με αποκαλυπτικό άρθρο του Oilprice.com) στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής Ευρωπαϊκής Ένωσης-Κεντρικής Ασίας στη Σαμαρκάνδη (δεύτερη σε πληθυσμό πόλη του Ουζμπεκιστάν) στην οποία η ΕΕ ανακοίνωσε σχεδόν 12 δισεκατομμύρια ευρώ σε επενδύσεις στην εν λόγω περιοχή.
«Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στη σχέση μεταξύ των δύο περιοχών», δήλωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν (Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής).
Στη σύνοδο κορυφής, η επικεφαλής της Κομισιόν ανακοίνωσε ότι ένα ευρωπαϊκό φόρουμ για ιδιώτες επενδυτές θα πραγματοποιηθεί στο Ουζμπεκιστάν τον Ιούνιο.
Το φυσικό αέριο που χρειάζονται οι ευρωπαϊκές οικονομίες μπορεί να μην ρέει ποτέ σε σοβαρές ποσότητες προς τα δυτικά από την Κεντρική Ασία σε διαδρομές που παρακάμπτουν τη Ρωσία, πιστεύουν ορισμένοι παρατηρητές. Τα κύρια εμπόδια είναι η γεωγραφία και οι υποδομές.
Ο φθηνότερος και ταχύτερος τρόπος μεταφοράς αγαθών από την Κεντρική Ασία στην Ευρώπη παραμένει ο Βόρειος Διάδρομος.
Οι πρόσφατες επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη στο δίκτυο της Κοινοπραξίας Αγωγού της Κασπίας τόνισαν τις ευρωπαϊκές ανησυχίες. Εντωμεταξύ, η νότια διαδρομή περνάει από το Ιράν που έχει υποστεί κυρώσεις και είναι υπανάπτυκτο.
Ελπίδες στον «Μεσαίο Διάδρομο»
Γι’ αυτό οι ευρωπαϊκές ελπίδες είναι συνδεδεμένες με τον πολυδιαφημισμένο «Μεσαίο Διάδρομο» που διασχίζει την Κασπία Θάλασσα, τον Νότιο Καύκασο και τη Μαύρη Θάλασσα προς την Ευρώπη.
Αυτή η διαδρομή είναι το επίκεντρο των ευρωπαϊκών επενδύσεων, με 3 δισεκατομμύρια ευρώ από τα 12 δισεκατομμύρια που ανακοινώθηκαν στη Σαμαρκάνδη να προορίζονται για την ανάπτυξη υποδομών.
Αυτό προστίθεται στα 10 δισεκατομμύρια ευρώ που δεσμεύτηκαν για τον Μεσαίο Διάδρομο πέρυσι τα οποία (σύμφωνα με την φον ντερ Λάιεν) θα μειώσουν τους χρόνους διέλευσης κατά το ήμισυ σε 15 ημέρες.
Παρά τον θόρυβο, ο διάδρομος εξακολουθεί να χρειάζεται τεράστιες επενδύσεις σε οδικά και σιδηροδρομικά δίκτυα και επέκταση της χωρητικότητας των λιμένων (ειδικά στο Aktau στις ακτές της Κασπίας του Καζακστάν).
«Οι υποδομές του Μεσαίου Διαδρόμου χρειάζονται μόνο 18,5 δισεκατομμύρια ευρώ σε αναβαθμίσεις», δήλωσε η Aliya Tskhay (ειδικός σε θέματα ενέργειας της Κεντρικής Ασίας με έδρα τη Σκωτία).
Σε μια ανάλυση που επικεντρώθηκε στις δυνατότητες της περιοχής να προμηθεύσει τις ΗΠΑ, οι ειδικοί του Ατλαντικού Συμβουλίου ήταν ακόμη πιο επιφυλακτικοί για το αν η Κεντρική Ασία αξίζει την επένδυση. «Βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, η χαμηλή εξαγωγική ικανότητα, το υψηλό κόστος διαμετακόμισης, η γεωπολιτική αστάθεια και το επενδυτικό περιβάλλον υψηλού κινδύνου μειώνουν σημαντικά την εμπορική βιωσιμότητα της περιοχής», έγραψαν.
Ενεργειακές επιπτώσεις Ρωσο - ουκρανικού πολέμου στην ΕΕ
Οι εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην ΕΕ έχουν μειωθεί κατά 2/3 από τότε που τα ρωσικά τανκ πέρασαν τα σύνορα της Ουκρανίας το 2022, αυξάνοντας τις τιμές και επιβραδύνοντας τις οικονομίες σε όλη την ήπειρο, σύμφωνα με το Bruegel, ένα think tank με έδρα τις Βρυξέλλες.
Αυτό ώθησε την Ευρώπη να αναζητήσει νέες προμήθειες από την Αλγερία στο Αζερμπαϊτζάν.
Οι ελπίδες ότι το Τουρκμενιστάν (κατέχει την 5η θέση στα μεγαλύτερα αποθέματα στον κόσμο), μπορεί να βοηθήσει στην κάλυψη του κενού ενισχύθηκαν από μια συμφωνία ανταλλαγής που ξεκίνησε τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους για την τελική αποστολή έως και 2 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ετησίως στην Τουρκία.
Η Ουγγαρία υπέγραψε το 2023 ένα πλαίσιο για την προμήθεια φυσικού αερίου με το Τουρκμενιστάν.
Ακόμη και αν όλα τα 2 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου του Τουρκμενιστάν στην τουρκική συμφωνία ανταλλαγής καταλήξουν στην Ευρώπη (κάτι που δεν έχει ακόμη συζητηθεί σοβαρά), αυτό αντιπροσωπεύει περίπου το 2% της προσφοράς που έχασε η Ευρώπη από τη Ρωσία.
Η παράκαμψη της Ρωσίας από το πετρέλαιο υπόσχεται πολλά
Οι προοπτικές για την προμήθεια πετρελαίου από την Κεντρική Ασία, κυρίως το Καζακστάν, είναι πολύ καλύτερες.
«Η χώρα προμηθεύει σήμερα το 13% του πετρελαίου της Ευρώπης», δήλωσε ο Κασίμ-Τζομάρτ Τοκάγιεφ (πρόεδρος του Καζακστάν), στη σύνοδο κορυφής. Περίπου το 80% αυτής της προμήθειας διέρχεται από την Κοινοπραξία του Αγωγού της Κασπίας μέσω της Ρωσίας προς τη Μαύρη Θάλασσα.
Αλλά η Ευρώπη θέλει περισσότερο από αυτό να ρέει μέσω του «Μεσαίου Διαδρόμου».
Ο Τοκάγιεφ αναφέρθηκε σε αυτές τις προσπάθειες στις ομιλίες του στη σύνοδο κορυφής, υπογραμμίζοντας ότι «το Καζακστάν αναπτύσσει εναλλακτικές διαδρομές για τη μεταφορά πρώτων υλών στην Ευρώπη».
Μακροχρόνιος ανταγωνισμός για τα ορυκτά της Κ. Ασίας
Η προσοχή της ΕΕ στη σύνοδο της Σαμαρκάνδης επικεντρώθηκε κυρίως στα κρίσιμα ορυκτά («κλειδί» για τη μετάβαση της ηπείρου στην καθαρή ενέργεια).
Ο πλούτος της Κεντρικής Ασίας σε κρίσιμα ορυκτά και σπάνιες γαίες έχει πυροδοτήσει ανταγωνισμό μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων για την πρόσβαση. Εκεί η Κίνα επενδύει σε εξορυκτικές δραστηριότητες εδώ και χρόνια.
Το Καζακστάν έχει σημαντικά αποθέματα λιθίου, χαλκού, μολύβδου και σπάνιων γαιών όπως νεοδύμιο, δημήτριο και λανθάνιο.
Το Ουζμπεκιστάν ανακοίνωσε μια προσπάθεια ύψους 2,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την ανάπτυξη του τομέα κρίσιμων ορυκτών και το Κιργιστάν και το Τατζικιστάν προωθούν επίσης πρόσφατες ανακαλύψεις.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατέστησαν σαφές στη Σαμαρκάνδη ότι θέλουν να κάνουν ένα σημαντικό βήμα, δεσμεύοντας 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια για την ανάπτυξη του τομέα.
Επιπλέον προσπάθησαν να διαφοροποιηθούν από τους ανταγωνιστές τους, με την πρόεδρο της ΕΕ να υπόσχεται ότι η Ευρώπη θα βοηθήσει στην ανάπτυξη της τοπικής ικανότητας επεξεργασίας.
Απαίτηση για έρευνες σπάνιων γαιών της Κ. Ασίας
Εκτός από την επεξεργασία, πολλά από τα κοιτάσματα σπάνιων γαιών της Κεντρικής Ασίας πρέπει να ερευνηθούν.
Η ανακάλυψη δυνητικά τεράστιων κοιτασμάτων σπάνιων γαιών κοντά στην πόλη Καραγκάντα στο κεντρικό Καζακστάν την οποία δημοσίευσε η κυβέρνηση τις ημέρες πριν από τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ, υπογραμμίζει αυτό το σημείο.
Ο επικεφαλής μηχανικός μιας εταιρείας που διεξήγαγε τις γεωλογικές έρευνες της περιοχής, χαρακτήρισε τις εκπληκτικές εκτιμήσεις των 20 εκατομμυρίων τόνων ορυκτών οι οποίες θα έδιναν στο Καζακστάν τα 3α μεγαλύτερα αποθέματα στον κόσμο, εάν επιβεβαιωθούν, «πολύ κατά προσέγγιση» σε συνέντευξή του στο RFE/RL.
«Η εξερεύνηση των πιθανών κοιτασμάτων θα διαρκέσει περίπου 6 χρόνια ή και περισσότερο», δήλωσε ο μηχανικός στο RFE/RL.
www.worldenergynews.gr
