Ο Christopher και οι ανιψιοί του αντιπροσωπεύουν την επόμενη γενιά των Noongar, οι οποίοι κατοικούν στο νοτιοδυτικό άκρο της Αυστραλίας εδώ και 50.000 χρόνια. Η τοπική τους εταιρεία απέκτησε πρόσφατα δικαιώματα να καταλαμβάνουν και να διαχειρίζονται τη γη.
Η προστασία της γης
Αλλά αυτό ισοδυναμεί με ένα μικρό κέρδος σε μια ιστορία αποικισμού, εκτοπισμού και επαναλαμβανόμενων απειλών για τη γη που τώρα βρίσκεται μπροστά από μια εταιρεία του Πίτσμπουργκ που εξορύσσει το Βόρειο Δάσος Τζάρα, το οποίο πήρε το όνομά του από ένα χαρακτηριστικό δέντρο αργής ανάπτυξης.
«Θα αντιτίθεμαι στην προγραμματισμένη επέκταση της Alcoa συνεχώς για το απλό γεγονός ότι υπάρχει μόνο ένα μέρος στον κόσμο όπου φυτρώνουν τα δέντρα τζάρα - και αυτή είναι η χώρα μου», δήλωσε ο Φράνκλιν Νανούπ.
Στο καταφύγιο στα περίχωρα της μεταλλευτικής μίσθωσης της Alcoa, η γη προσφέρει - όπως έχει προσφέρει για γενιές ανθρώπων των Νούνγκαρ. Καθοδηγούμενη από ηλικιωμένους, μια νεότερη γενιά εργάζεται για τη διατήρηση της παράδοσης και για τη διατήρηση μιας κατακερματισμένης γης.
Το ιστορικό των εξορύξεων
Από το 1963, η Alcoa εξορύσσει βωξίτη από τους πρόποδες της οροσειράς Ντάρλινγκ της Αυστραλίας βάσει ειδικής πολιτικής συμφωνίας που παρακάμπτει τους κανονισμούς, εγγυάται την πρόσβαση σε λιγοστό νερό και διασφαλίζει χαμηλά ποσοστά δικαιωμάτων.
Αυτό που κάποτε ήταν μια μέτρια μεταλλευτική δραστηριότητα έχει γίνει μια από τις κορυφαίες δραστηριότητες της παγκόσμιας βιομηχανίας. Το αυστραλιανό μετάλλευμα παράγει πλέον περίπου τα τρία τέταρτα της συνολικής παραγωγής αλουμίνας της Alcoa - ένα οξείδιο που εξευγενίζεται από βωξίτη και τήκεται σε αλουμίνιο για την κατασκευή smartphones, υπολογιστών, ουρανοξυστών, ηλεκτρικών οχημάτων, ηλιακών συλλεκτών και ανεμογεννητριών. Και καθώς οι παγκόσμιοι κλιματικοί στόχοι τονίζουν την ανάγκη για περισσότερη κατασκευή για λιγότερες εκπομπές, η εταιρεία κατασκευής μετάλλων με έδρα τη Βόρεια Ακτή επιδιώκει περισσότερα για να συμβαδίσει με την αυξανόμενη ζήτηση - για να κατασκευάσει, λέει η Alcoa, το μέλλον της πράσινης ενέργειας.
Η αυστραλιανή μίσθωση της Alcoa, που εκτείνεται σε σχεδόν 5.000 τετραγωνικά μίλια, εκτείνεται σε μεγάλο μέρος του υπόλοιπου Βόρειου Δάσους Τζάρα, με πάνω από 8.000 μοναδικά είδη φυτών και ζώων. Το μεταλλευτικό αποτύπωμα της εταιρείας έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και ζητά έγκριση για τη μεγαλύτερη επέκτασή της μέχρι σήμερα.
Το 2023, όταν ένας πρώην επικεφαλής της Alcoa δήλωσε στους αναλυτές της Wall Street ότι η εταιρεία «δεν είχε σταθερό χρονοδιάγραμμα» για την εξασφάλιση νέων εγκρίσεων εξόρυξης στο δάσος Jarrah, η εταιρική μετοχή μειώθηκε κατά περισσότερο από 7%, ή 650 εκατομμύρια δολάρια.
Από τα κεντρικά γραφεία της Alcoa με θέα τον ποταμό Allegheny τον Ιανουάριο, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Alcoa, William Oplinger, δήλωσε στους επενδυτές ότι η εξασφάλιση της έγκρισης επέκτασης είναι «υψίστης σημασίας».
Το οικοσύστημα βρίσκεται σε κίνδυνο
Ένα μοναδικό οικοσύστημα βρίσκεται πάνω από τον βωξίτη που η Alcoa λέει ότι χρειάζεται για το μέλλον της. Το αίτημα της εταιρείας για επέκταση της εξόρυξης στην Αυστραλία προκαλεί αντιρρήσεις από επιστήμονες και τους αρχικούς κατοίκους της γης.
Από υψόμετρο 2.200 μέτρων, οι κοκκινωπές αυλακώσεις που σκάβονται από ένα από τα μεγαλύτερα ορυχεία βωξίτη στον κόσμο διασχίζουν για μίλια ένα απειλούμενο σημείο βιοποικιλότητας.
Καθώς η ζήτηση αυξάνεται, ο γίγαντας μετάλλων με έδρα το Πίτσμπουργκ θέλει έγκριση για να εξορύξει περισσότερη γη. Οι επιστήμονες λένε ότι περαιτέρω απώλεια απειλεί με πλήρη οικολογική κατάρρευση. Η πρόταση της Alcoa για την εξόρυξη τριών τεράστιων νέων εκτάσεων βρίσκεται υπό εξέταση από την κυβέρνηση της πολιτείας. Οι πολλές προηγούμενες επεκτάσεις της εταιρείας δεν έχουν υποβληθεί ποτέ σε αυτή τη διαδικασία.
Οι αρχές της Δυτικής Αυστραλίας έχουν προειδοποιήσει ότι εάν επιτραπεί στην Alcoa να επεκταθεί, η μόλυνση του πόσιμου νερού για την πόλη του Περθ, και τον πληθυσμό της των 2,3 εκατομμυρίων, «θεωρείται βέβαιη» και θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ποιότητα του νερού «στα περισσότερα, αν όχι σε όλα», τα φράγματα πόσιμου νερού του Περθ. Προειδοποίησαν ότι η μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της περιοχής θα μπορούσε να αναχαιτιστεί από το προκύπτον κόστος και την έλλειψη νερού.
«Η σχέση μεταξύ της Alcoa και της κοινότητας της Δυτικής Αυστραλίας βρίσκεται σε μια περίοδο αλλαγής», δήλωσε ο Travis Robinson, πρώην επικεφαλής του προσωπικού του υπουργού Περιβάλλοντος της πολιτείας, ο οποίος τώρα διευθύνει μια εταιρεία ιδιωτικών κεφαλαίων στο Περθ με εξορυκτικά συμφέροντα στο χαρτοφυλάκιό της.
Η αποκατάσταση του περιβάλλοντος
Η εταιρεία εδώ και καιρό δηλώνει ότι αποκαθιστά αποτελεσματικά το δάσος που καθαρίζει, παράγοντας έρευνα που χρηματοδοτείται από την εταιρεία για να υποστηρίξει τους ισχυρισμούς της. Στην πιο πρόσφατη έκθεση βιωσιμότητας, η Alcoa αναγνώρισε τον αυξημένο έλεγχο των πρακτικών αποκατάστασης των δασών και τον «πιθανό αντίκτυπο της εταιρείας στην παροχή πόσιμου νερού στο Περθ».
Η Alcoa δήλωσε ότι «δεσμεύεται να βελτιώσει τον τρόπο λειτουργίας της προκειμένου να συμμορφώνεται με αυστηρότερες περιβαλλοντικές απαιτήσεις, συμπεριλαμβανομένης της ενισχυμένης προστασίας του πόσιμου νερού και της βιοποικιλότητας, της μειωμένης αποψίλωσης των δασών και της επιταχυνόμενης αποκατάστασης των δασών».
Οι αντίπαλοι της εταιρείας βλέπουν τη διαδικασία έγκρισης ως πιθανό σημείο καμπής.
«Υπάρχουν μόνο Ευρωπαίοι σε αυτή τη χώρα εδώ και 200 χρόνια και ο αντίκτυπος που είχαμε στο φυσικό περιβάλλον είναι απλά εξαιρετικός», δήλωσε η Τζες Μπέκερλινγκ, μια νέα πολιτειακή νομοθέτης που υπέβαλε αίτηση για την αναθεώρηση της επέκτασης της Alcoa. «Και παρόλο που δεν είμαστε οι παραδοσιακοί ή οι νόμιμοι θεματοφύλακες αυτής της χώρας, έχουμε την ευθύνη της θεματοφυλακής».
Το 2022, η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή, ο κύριος φορέας των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα, κήρυξε το Βόρειο Δάσος Τζάρα κρίσιμα απειλούμενο από έναν κόσμο που θερμαίνεται. Θερμότερες, ξηρότερες εποχές και πυρκαγιές μαστίζουν το δάσος.
Η εξόρυξη, λένε οι επιστήμονες, απειλεί να σπρώξει το δάσος πέρα από τα όρια. Αν χαθούν περισσότερα, ολόκληρο το οικοσύστημα θα μπορούσε να καταρρεύσει, και μαζί του εκατοντάδες μοναδικά είδη ενδημικά στην οροσειρά Ντάρλινγκ, συμπεριλαμβανομένων μαύρων κοκατού, νούμπατ, κουόκα και μπαντικούτ.
Ως όρος της συμφωνίας της με το κράτος, η Alcoa πρέπει να αποκαταστήσει τη γη που εξορύσσει. Τη δεκαετία του 1970, η εταιρεία ανέπτυξε ένα πρόγραμμα αποκατάστασης ορυχείων, με αποτέλεσμα να γίνει η πρώτη εταιρεία εξόρυξης που αναγνωρίστηκε από τον Παγκόσμιο Κατάλογο Τιμής 500 των Ηνωμένων Εθνών για την Αριστεία στην Αποκατάσταση το 1990. Το 2001, η Alcoa δήλωσε ότι είχε επιτύχει 100% επιστροφή φυτικών ειδών.
Το τοπικό οικοσύστημα
Η τοποθεσία του δάσους τζάρα στη δυτική ακτή της Αυστραλίας, περιτριγυρισμένο από ωκεανό και έρημο, είναι μια φυσική δύναμη απομόνωσης που, κατά τη διάρκεια χιλιετιών, έχει σχηματίσει ένα «εντελώς μοναδικό σύστημα», εξήγησε ο Ντίξον.
Ολόκληρο το οικοσύστημα, είπε, εξαρτάται από το στρώμα κοκκινωπού μεταλλεύματος 4,5 μέτρα κάτω από το δασικό έδαφος.
«Δύο πράγματα θέλουν βωξίτη: Η Εταιρεία Αλουμινίου της Αμερικής και το δάσος τζάρα. Και τα δύο έχουν μια απόλυτη, πλήρη εξάρτηση από αυτό. Ποιος κερδίζει;»
Το 1974, ο Ντίξον ήταν 20χρονος καλοκαιρινός ασκούμενος στην Alcoa, εργαζόμενος για την αναγέννηση των ορυχείων. «Απλώς σκέφτηκα ότι θα μπορούσαμε να λύσουμε το πρόβλημα του δάσους jarrah», αφηγήθηκε. «Αυτό ήταν το όραμα της εταιρείας». Ο Dixon ίδρυσε αργότερα ένα ερευνητικό κέντρο, ανακάλυψε ότι ο καπνός από τις πυρκαγιές θα μπορούσε να προκαλέσει βλάστηση και συνεργάστηκε με την Alcoa ως ανάδοχος από αυτό που ο ίδιος αποκάλεσε «την κορυφαία ερευνητική ομάδα αποκατάστασης στον κόσμο για τα αυτοφυή οικοσυστήματα».
Αλλά μετά την αλλαγή της χιλιετίας, η εξόρυξη «άρχιζε να εκτοξεύεται», είπε, αγγίζοντας περιοχές που προηγουμένως θεωρούνταν απαγορευμένες. Η αποκατάσταση δεν μπορούσε να συμβαδίσει και το κέντρο του αποσυνδέθηκε από την Alcoa.
Το 2022, ο βοτανολόγος ήταν μέλος μιας ομάδας επιστημόνων για την ανάπτυξη νέων διεθνών προτύπων για την αποκατάσταση των ορυχείων, τα οποία ξεκίνησαν εκείνο το έτος στο Μόντρεαλ στη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τη βιολογική ποικιλομορφία. Τα πρότυπα, εξήγησε ο Dixon, βασίζονται σε μια έννοια της αυτοφυούς αναφοράς, η οποία σηματοδοτεί το δάσος για το πώς μοιάζει και λειτουργεί ως ο πρώην, αυτοφυής εαυτός του.
Αυτό το δάσος, εξήγησε ο Dixon, δεν θα ήταν ποτέ το ίδιο. Οι σειρές από διάσπαρτα δενδρύλλια που προεξείχαν από το χώμα ήταν «οικολογικά άνευ νοήματος», είπε, με φόντο ένα μη εξορυγμένο δάσος στην περίμετρο.
Τον Νοέμβριο, 154 Αυστραλοί επιστήμονες δημοσίευσαν μια επιστολή που καλούσε την αυστραλιανή κυβέρνηση να «σταματήσει την καταστροφή ενός από τα πιο σημαντικά και βιοποικιλότερα εύκρατα δάση στον κόσμο - για τις μελλοντικές γενιές, για χάρη του πλανήτη και για να αποτρέψει μια καταστροφή εξαφάνισης».
Οι εξορύξεις της εταιρίας
Στο νοτιότερο μεταλλευτικό φυλάκιο της Alcoa, ένα φορτηγό στο μέγεθος μιας διώροφης διπλοκατοικίας φορτώθηκε με 206 τόνους βωξίτη από ένα σκονισμένο λάκκο, με προορισμό τον «θραυστήρα» - έναν ογκώδη μύλο πετρωμάτων που τροφοδοτεί με μπάζα μετάλλευμα έναν ιμάντα μεταφοράς μήκους 11 μιλίων που τροφοδοτεί το διυλιστήριο όλο το εικοσιτετράωρο.
Η εταιρεία εξορύσσει περίπου 34 εκατομμύρια μετρικούς τόνους ετησίως για να παράγει περίπου 9 εκατομμύρια μετρικούς τόνους αλουμίνας.
Ο βωξίτης βρίσκεται 10 έως 6 μέτρα κάτω από το έδαφος σε ένα χαλικώδες στρώμα πάνω από το βραχώδες υπόστρωμα. Για να τον αποκτήσει, η Alcoa ξεριζώνει τα δέντρα και ισοπεδώνει το επιφανειακό έδαφος, χρησιμοποιώντας εκρηκτικά για να ανατινάξει στρώματα βράχων. Μόλις εξορυχθεί ο βωξίτης, το χώμα επιστρέφεται και τα ανώτερα στρώματα φυτεύονται με σπόρους — ξεκινώντας τη διαδικασία αποκατάστασης.
Η Alcoa απασχολεί μια ομάδα επιστημόνων που συνεχίζουν να μελετούν και να γράφουν για τις μεθόδους αποκατάστασης. Η εταιρεία υποστήριξε το 2023 ότι είχε αποκαταστήσει το 75% του δάσους. έχει κάνει εξόρυξη στη Δυτική Αυστραλία.
Οι κίνδυνοι για τις τοπικές κοινότητες
Ο Lorry Ierace, αγρότης και πρώην μεταλλωρύχος της Alcoa, είδε δύο πηγές να στερεύουν στο οικογενειακό του αγρόκτημα, το οποίο περιβάλλεται από τρεις πλευρές από ορυχεία της Alcoa. Πιστεύει ότι η αποψίλωση των δασών έχει αλλάξει την υδρολογία γύρω από την ιδιοκτησία του.
«Μιλάς για την ποσότητα νερού που παίρνουμε τώρα από τα ρυάκια μας; Ω, Θεέ μου, πιθανότατα θα παίρνουμε το ένα τέταρτο από αυτό που παίρναμε παλιά».
Οι συγκλίνουσες απειλές της κλιματικής αλλαγής, της επέκτασης των προαστίων και της απώλειας οικοτόπων από την υλοτομία και την εξόρυξη έχουν φέρει το μαύρο κοκατούο Baudin στο χείλος της εξαφάνισης. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν μόλις 2.500 ενήλικα άτομα στην άγρια φύση.
Τα κοκατού εξαρτώνται από τους καρπούς των δέντρων jarrah και marri και φωλιάζουν στις κοιλότητες που σχηματίζονται μέσα στους κορμούς τους μόλις φτάσουν τα 200 χρόνια ανάπτυξης. Αλλά δεκαετίες εξόρυξης και υλοτομίας έχουν συρρικνώσει το κάποτε εκτεταμένο δάσος, και λίγα εναπομείναντα δέντρα είναι αρκετά παλιά και μεγάλα για να υποστηρίξουν θέσεις φωλιάσματος.
Η Alcoa ισχυρίζεται ότι λαμβάνει μέτρα για να αποφύγει την πρόκληση βλάβης στα κοκατού, σημειώνοντας τα δέντρα που είναι γνωστό ότι ζουν για να υποδείξουν ότι δεν πρέπει να κοπούν. Μια δημόσια περιήγηση στις εγκαταστάσεις εξόρυξης και διύλισης της Alcoa περιελάμβανε μια στάση σε ένα τέτοιο «νησί κοκατού» - μια συστάδα περίπου 15 δέντρων που περιβάλλεται από στρέμματα άγονου ορυχείου.
Όταν οι πρόγονοι του Μάρτιν προσευχήθηκαν για βροχή, σύμφωνα με την παράδοση, το Γουόγκλ γλίστρησε προς την ενδοχώρα, αντλώντας νερό στο πέρασμά του καθώς σχημάτιζε τα ποτάμια και τους παραποτάμους που τροφοδοτούσαν την περιοχή. Οι άνθρωποι έγιναν στη συνέχεια φύλακες της γης.
Για δεκάδες χιλιάδες χρόνια, οι Νούνγκαρ ανέπτυξαν μεθόδους για να προστατεύσουν και να καλλιεργήσουν το φυσικό τους περιβάλλον: ελεγχόμενες καύσεις για την αποτροπή μεγαλύτερων πυρκαγιών, περιορισμούς στο κυνήγι πτηνών κατά την περίοδο φωλεοποίησης, αναθέσεις τοτέμ που σημάδευαν κάθε άτομο με ένα ζώο που έπρεπε να φροντίζει και να απέχει από το φαγητό.
Όλα αυτά συνιστούν ένα περίπλοκο σύστημα ισορροπίας, σύμφωνα με τον Ντάνιελ Γκάρλετ, ακτιβιστή και πρώην διευθυντή του Συμβουλίου Γης και Θάλασσας των Αβορίγινων της Νοτιοδυτικής Αγγλίας.
Οι Νούνγκαρ συνεχίζουν να επωμίζονται την ευθύνη τους ως περιβαλλοντικοί διαχειριστές, αν και πολλοί το βλέπουν ως μια ανηφορική μάχη εναντίον της Alcoa και άλλων παραγόντων του κλάδου.
Η Alcoa εμπλέκει τους αυτόχθονες πληθυσμούς τόσο μέσω εθελοντικών προσπαθειών όσο και με τους τρόπους που απαιτούνται από το νόμο. Πρόσφατα ολοκλήρωσε το δεύτερο «Σχέδιο Δράσης Συμφιλίωσης» της, το οποίο καθόρισε βήματα για την υποστήριξη και τη διαβούλευση με τις κοινότητες των Πρώτων Εθνών, ενόψει της «πλούσιας ποικιλομορφίας» της ηπείρου.
www.worldenergynews.gr
