Πριν από περίπου 250 εκατομμύρια χρόνια, τα θηλαστικά που κάποτε περιπλανιόντουσαν στην ξηρά άρχισαν να γλιστρούν πίσω στη θάλασσα. Οι απόγονοι αυτών των ζώων περιλαμβάνουν τα σημερινά δελφίνια και τις όρκες—εξαιρετικά προσαρμοσμένους θαλάσσιους θηρευτές που ευδοκιμούν στον ωκεανό. Αλλά μια νέα μελέτη υποδηλώνει ότι το εξελικτικό ταξίδι που τα έφερε εδώ έχει περάσει ένα κρίσιμο όριο. Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτά τα ζώα έχουν πλέον φτάσει σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή.
Η νέα μελέτη
Δημοσιεύτηκε στα Πρακτικά της Βασιλικής Εταιρείας Β, η μελέτη υποστηρίζει ότι τα δελφίνια και οι όρκες διαμορφώνονται πλέον τόσο καλά από το υδάτινο περιβάλλον τους που δεν μπορούν ποτέ να επανεξελιχθούν για ζωή στην ξηρά. Αυτό το εξελικτικό σημείο καμπής, μόλις ξεπεραστεί, κλείνει το δρόμο για την επίγεια προσαρμογή, αφήνοντάς τα βιολογικά αγκυροβολημένα στον ωκεανό για πάντα.
Με επικεφαλής την Bruna Farina, υποψήφια διδάκτορα στο Πανεπιστήμιο του Fribourg στην Ελβετία, η έρευνα εξέτασε τις εξελικτικές τροχιές περισσότερων από 5.600 ειδών θηλαστικών. Η ομάδα της Farina κατηγοριοποίησε τα ζώα από πλήρως χερσαία έως πλήρως υδρόβια. Ανακάλυψαν ότι μόλις τα θηλαστικά κάνουν την πλήρη μετάβαση από την ημι-υδρόβια ζωή σε μια εντελώς θαλάσσια ύπαρξη, οι προσαρμογές τους γίνονται μη αναστρέψιμες.
Η εξέλιξη των φαινομένων
Αυτό το φαινόμενο εντάσσεται σε μια μακροχρόνια έννοια στην εξελικτική βιολογία γνωστή ως νόμος του Dollo, ο οποίος υποστηρίζει ότι μόλις χαθούν σύνθετα χαρακτηριστικά μέσω της εξέλιξης, σπάνια επανεμφανίζονται. Η μελέτη διαπίστωσε ότι στην περίπτωση των δελφινιών και των όρκα, έχει ξεπεραστεί «ένα κρίσιμο σημείο καμπής». Τα εξειδικευμένα σώματά τους, οι δίαιτες και τα φυσιολογικά τους συστήματα έχουν προσαρμοστεί τόσο συγκεκριμένα στον ωκεανό που η επιστροφή στην ξηρά δεν αποτελεί πλέον εξελικτική επιλογή.
Με την πάροδο του χρόνου, τα δελφίνια και οι όρκες ανέπτυξαν χαρακτηριστικά προσαρμοσμένα στην επιβίωση στη θάλασσα. Τα σώματά τους έγιναν μεγαλύτερα για να διατηρούν καλύτερα τη θερμότητα σε κρύο νερό. Μετατράπηκαν σε μια σαρκοβόρα διατροφή που υποστηρίζει τις αυξημένες μεταβολικές τους ανάγκες. Τα άκρα τους εξελίχθηκαν σε πτερύγια και οι ουρές τους μετατράπηκαν σε μυϊκά συστήματα προώθησης. Ακόμη και τα αναπαραγωγικά τους συστήματα προσαρμόστηκαν για να φιλοξενήσουν την υδρόβια γέννηση.
Αυτές οι αλλαγές δεν ήταν μικρές. Ολόκληρες οι ανατομίες των ζώων αναδιαμορφώθηκαν για μια ζωή που περνούσε κολυμπώντας, καταδύοντας και κυνηγώντας σε ανοιχτά νερά. Κάθε σημαντικό σύστημα στο σώμα τους - αναπνευστικό, μυϊκό, σκελετικό και αναπαραγωγικό - έχει βελτιωθεί για ένα συγκεκριμένο περιβάλλον. Η μελέτη του Farina καθιστά σαφές ότι αυτές οι αλλαγές δεν αναιρούνται εύκολα.
Η αναδιαμόρφωση έχει και κόστος
Ενώ αυτές οι προσαρμογές έχουν επιτρέψει στα δελφίνια και τις όρκες να κυριαρχήσουν στον ωκεανό ως κορυφαίοι θηρευτές, τα έχουν επίσης αφήσει εκτεθειμένα. Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι τέτοια εξαιρετικά εξειδικευμένα χαρακτηριστικά μειώνουν την ικανότητα ενός ζώου να προσαρμόζεται στις ραγδαίες περιβαλλοντικές αλλαγές. Ενόψει της κλιματικής αλλαγής και της κλιμακούμενης ρύπανσης των ωκεανών, αυτή η ακαμψία θα μπορούσε να αποδειχθεί επικίνδυνη.
Η Farina και η ομάδα της τονίζουν ότι αυτά τα είδη είναι πλέον «παγιδευμένα στους υδάτινους τρόπους τους». Η επιτυχία τους στον θαλάσσιο χώρο έχει έρθει εις βάρος της ευελιξίας. Εάν οι ωκεάνιες συνθήκες επιδεινωθούν πέρα από τα βιολογικά τους όρια, αυτά τα ζώα δεν έχουν εξελικτική οδό διαφυγής. Η επιβίωσή τους είναι πλέον συνδεδεμένη με την υγεία των ωκεανών που κατοικούν.
Ένα εύθραυστο μέλλον σε ένα ασταθές περιβάλλον
Καθώς το ωκεάνιο περιβάλλον αντιμετωπίζει αυξανόμενες διαταραχές - από την άνοδο της θερμοκρασίας έως την οξίνιση και τη μείωση των πληθυσμών των θηραμάτων - η μελέτη προτρέπει να δοθεί εκ νέου προσοχή στην ευαλωτότητα των πλήρως υδρόβιων θηλαστικών. Επειδή η εξελικτική τους πορεία δεν μπορεί να αντιστραφεί, η μόνη τους επιλογή είναι να προσαρμοστούν εντός των περιορισμών της τρέχουσας μορφής τους.
www.worldenergynews.gr
