Πως πλήττεται η βιομηχανία από τον φόρο άνθρακα και την εξάλειψη των δωρεάν δικαιωμάτων ρύπων

Σε προκαταρκτική συμφωνία για την επιβολή του φόρου άνθρακα στις εισαγωγές από τρίτες χώρες του περίφημου CBAM, κατέληξαν χθες οι εκπρόσωποι των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθιστώντας την Ευρώπη την πρώτη περιοχή του κόσμου που θα θεσπίσει φόρο για τα εισαγόμενα προϊόντα έντασης άνθρακα.

Ο συγκεκριμένος φόρος έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από την ευρωπαϊκή αλλά και την ελληνική βιομηχανία, καθώς συνδυάζεται με σταδιακή εξάλειψη των δωρεάν δικαιωμάτων ρύπων ενώ αυξάνει το κόστος των εισαγωγών πρώτων υλών και άλλων προϊόντων, γεγονός που θα επιδράσει αρνητικά στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και θα αυξήσει το κόστος για τους τελικούς καταναλωτές.

Πάντως επί του παρόντος η βιομηχανία της Ευρώπης φαίνεται ότι τηρεί στάση αναμονής αφού η προκαταρκτική συμφωνία προβλέπει ότι ο νέος φόρος θα ισχύσει από τον Οκτώβριο του 2023, ενώ θα πρέπει να εγκριθεί από μια σειρά ευρωπαϊκών οργάνων, γεγονός που όπως φαίνεται δίνει περιθώρια περαιτέρω διαπραγματεύσεων.
Συγκεκριμένα για να τεθεί σε ισχύ η συμφωνία πρέπει πρώτα να εγκριθεί από τους πρέσβεις των χωρών-μελών της ΕΕ στις Βρυξέλλες (COREPER 1) και κατόπιν να ψηφιστεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και να εγκριθεί επίσημα από τις χώρες-μέλη.

Εξάλλου μέσα στο Σαββατοκύριακο, στις διαπραγματεύσεις που ακολουθούν, θα πρέπει να συμφωνηθούν λύσεις για τη σταδιακή εξάλειψη των δωρεάν δικαιωμάτων και τις εξαγωγές. Ας σημειωθεί ότι για την επίσημη έγκριση του κανονισμού για τον CBAM θα πρέπει να επιτευχθεί συμφωνία σε όλα τα επιμέρους ζητήματα που προαναφέρθηκαν. Η συμφωνία αυτή θα αποτυπωθεί στην αναθεώρηση της Οδηγίας για τους Ρύπους.
Πάντως η προκαταρκτική συμφωνία προβλέπει ότι το μέτρο αρχικά θα ισχύει για εισαγωγές, προϊόντων όπως ο σίδηρος, ο χάλυβας, το τσιμέντο, το αλουμίνιο, τα λιπάσματα, η ηλεκτρική ενέργεια, το υδρογόνο, κάποιες πρόδρομες ουσίες και ορισμένα επεξεργασμένα προϊόντα, καθώς και κάποιες έμμεσες εκπομπές ρύπων.

Επίσης προβλέπει ότι το μέτρο θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται από την 1η Οκτωβρίου 2023. Στην πρώτη, μεταβατική φάση θα περιοριστεί μόνον στην αναφορά των υποχρεώσεων. Καθώς θα επιβάλλεται σταδιακά, θα αποσύρονται επίσης σταδιακά τα δωρεάν δικαιώματα εκπομπής CO2 από τις βιομηχανίες. H προθεσμία λήξης της δοκιμαστικής φάσης δεν έχει ακόμη αποφασιστεί και θα συζητηθεί σε περαιτέρω διαπραγματεύσεις στο τέλος της εβδομάδας.
Πάντως το μέτρο θεωρείται συμβατό τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.

Ηπιότερο το νέο πλαίσιο

Αξίζει να σημειωθεί ότι η χθεσινή συμφωνία επιτεύχθηκε μία ημέρα μετά την ανακοίνωση από την Ομάδα των 7 πλουσιότερων χωρών (G-7), της δημιουργίας μιας «διεθνούς λέσχης για το κλίμα», με στόχο την προώθηση της πιο πράσινης βιομηχανίας.
Υπενθυμίζεται ότι η βαριά βιομηχανία της Ευρώπης, όπως και η ελληνική, που είχαν αντιδράσει έντονα στα αρχικά σχέδια της Κομισιόν για τον CBAM, παραμένουν επιφυλακτικές μέχρι να μελετήσουν το τελικό κείμενο της πρότασης, όπως διαμορφώθηκε χθες.
Αναλυτές εκτιμούν ότι μπορεί η τελευταία αυτή εκδοχή του Μηχανισμού να είναι ελαφρώς ηπιότερη από την αρχική δεν παύουν όμως να ανησυχούν για το έμμεσο κόστος που θα προσθέσει στην ευρωπαϊκή βιομηχανία, σε μία περίοδο βαθειάς ενεργειακής κρίσης, που έχει ήδη εκτοξεύσει το κόστος παραγωγής.

Με τον Συνοριακό Μηχανισμό Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM), όπως είναι η πλήρης ονομασία του, η Ευρώπη επιδιώκει να ορίσει εισφορά για τα προϊόντα έντασης άνθρακα που εισάγονται στις ευρωπαϊκές αγορές. Στόχος είναι να προστατεύσει την ευρωπαϊκή βιομηχανία από φθηνότερα, πιο ρυπογόνα προϊόντα που εισάγονται από το εξωτερικό και να αποτρέψει κατά το δυνατόν τη μετεγκατάσταση κοινοτικών βιομηχανιών σε τρίτες χώρες με χαμηλότερο περιβαλλοντικό κόστος.
Η εφαρμογή του μέτρου θα εξαλείψει σταδιακά τα δωρεάν δικαιώματα εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα που σήμερα διανέμονται στις ρυπογόνες βιομηχανίες, ακριβώς για να μπορούν να ανταγωνιστούν τα προϊόντα που παράγονται σε χώρες με φθηνότερο περιβαλλοντικό κόστος.

www.worldenergynews.gr