Η οικονομία της ζώνης του ευρώ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα φυσικά οικοσυστήματα και τις υπηρεσίες που παρέχουν. Αυτές περιλαμβάνουν καθαρό νερό, προστασία από τις πλημμύρες, δέσμευση άνθρακα και υγιή εδάφη. Ωστόσο, η φύση απειλείται ολοένα και περισσότερο.
Η υποβάθμιση των οικοσυστημάτων
Οι συνέπειες των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, όπως η κατάληψη γης, η ρύπανση, η κλιματική αλλαγή, η εισαγωγή χωροκατακτητικών ειδών και η υπεραλίευση, υπονομεύουν τα οικοσυστήματα. Αυτό συμβαίνει μέσω χρόνιας, μακροπρόθεσμης υποβάθμισης και οξέων κραδασμών που ενισχύονται από τα ακραία κλιματικά φαινόμενα.
Έρευνα της ΕΚΤ δείχνει ότι το 72% των επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις υπηρεσίες οικοσυστήματος. Οι ίδιες επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν τα τρία τέταρτα όλων των εταιρικών τραπεζικών δανείων στην περιοχή, γεγονός που το καθιστά ζήτημα για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα
Η ΕΚΤ συνεργάζεται με το Εργαστήριο Χρηματοδότησης Ανθεκτικού Πλανήτη του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης για να επεκτείνει την κατανόησή μας πέρα από τις αναλύσεις εξάρτησης. Στόχος είναι να χαρτογραφήσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τους οικονομικούς και χρηματοοικονομικούς κινδύνους που θέτει η υποβάθμιση των οικοσυστημάτων σε όλες τις περιοχές και τους κλάδους.
Αυτή η μελέτη θα τους επιτρέψει να ρίξουν περισσότερο φως στις πολύπλοκες αλληλεξαρτήσεις της απώλειας φυσικών οικοσυστημικών υπηρεσιών και στον αντίκτυπο που έχουν στην ευρωπαϊκή οικονομία.
Η αξία της φύσης σε κίνδυνο
Το πλαίσιο NVaR καταγράφει τον οικονομικό κίνδυνο που σχετίζεται με την απώλεια οικοσυστημικών υπηρεσιών σε τομεακό επίπεδο. Στον πυρήνα του, το NVaR συνδυάζει τα ακόλουθα τρία στοιχεία.
Μια βαθμολογία συστημικού κινδύνου, που καταγράφεται μέσω πληροφοριών ανά τοποθεσία σχετικά με τις τομεακές δραστηριότητες και την κατάσταση των οικοσυστημικών υπηρεσιών. Λαμβάνει υπόψη τους κινδύνους, τις εκθέσεις και τα τρωτά σημεία, που υπολογίζονται χρησιμοποιώντας δεδομένα παρατήρησης της Γης, δεδομένα μοντέλων και δεδομένα ερευνών.
Η λειψυδρία
Η λειψυδρία των επιφανειακών υδάτων είναι ο σημαντικότερος κίνδυνος για την οικονομία της ζώνης του ευρώ, δείχνουν τα ευρήματά. Υπό μια ακραία αλλά πιθανή ξηρασία με περίοδο επαναφοράς 25 ετών, σχεδόν το 15% της οικονομικής παραγωγής θα διατρέχει κίνδυνο. Αυτό προκαλείται από την έλλειψη νερού που προέρχεται από ποτάμια, λίμνες, δεξαμενές και ανώτερα στρώματα εδάφους, και εντείνεται από τις επίμονες συνθήκες ξηρασίας, τις υπερβολικές απολήψεις και τη μη βιώσιμη κατανάλωση.
Οποιαδήποτε πίεση στους υδάτινους πόρους μπορεί να έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις σε πολλαπλές οικονομικές δραστηριότητες. Για παράδειγμα, τα ξηρά εδάφη μειώνουν τις γεωργικές αποδόσεις. Η λειψυδρία επηρεάζει τη μεταποίηση διαταράσσοντας τις λειτουργίες και αυξάνοντας το κόστος. Και οι χαμηλές υδάτινες ροές μειώνουν τις εισροές υδροηλεκτρικής ενέργειας, περιορίζουν την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και εμποδίζουν την εσωτερική ναυτιλία.
Παρόλο που η νότια Ευρώπη βιώνει τις μεγαλύτερες πιέσεις λειψυδρίας, η ανάλυσή δείχνει ότι οι χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης διατρέχουν επίσης ολοένα και μεγαλύτερο κίνδυνο. Από όλους τους τομείς, η γεωργία είναι η πιο εκτεθειμένη, υφιστάμενη τις μεγαλύτερες αναλογικά απώλειες παραγωγής. Έως και το 30% της γεωργικής τομεακής παραγωγής διατρέχει κίνδυνο στις χώρες της νότιας Ευρώπης, με τον κίνδυνο να μειώνεται περαιτέρω προς τα βόρεια - μειώνοντας τον κίνδυνο σε περίπου 12% στη Φινλανδία. Η μεταποίηση, η εξόρυξη, οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας ύδρευσης, οι κατασκευές και οι υπηρεσίες στέγασης και εστίασης αντιμετωπίζουν επίσης σημαντικές επιπτώσεις. Πάνω από το 20% της παραγωγής τους διατρέχει κίνδυνο στη νότια Ευρώπη και περισσότερο από 10% αλλού.
Μακροπρόθεσμα, οι επιπτώσεις της συνεχιζόμενης έλλειψης νερού μπορούν να εξαπλωθούν στις αγορές βασικών προϊόντων, αυξάνοντας τις τιμές του νερού και των τροφίμων και συμβάλλοντας σε ευρύτερες πληθωριστικές πιέσεις
Η χρηματοπιστωτική σταθερότητα
Πέρα από τον άμεσο οικονομικό της αντίκτυπο, η λειψυδρία μπορεί επίσης να υπονομεύσει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα: μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα οι επιχειρήσεις να μην είναι σε θέση να πληρώσουν για τα δάνειά τους. Αυτό με τη σειρά του ενισχύει την έκθεση των τραπεζών σε δάνεια.
Η μελέτη αναλύει επίσης τα δάνεια 2.500 τραπεζών της ζώνης του ευρώ που χορηγήθηκαν σε μη χρηματοπιστωτικές εταιρείες σε τομεακό επίπεδο. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι περισσότερο από το 34% του συνολικού ανεξόφλητου ονομαστικού τους ποσού – δηλαδή άνω των 1,3 τρισεκατομμυρίων ευρώ – χορηγείται επί του παρόντος σε τομείς που εκτίθενται σε υψηλό κίνδυνο λειψυδρίας.
Εντός του χαρτοφυλακίου μη χρηματοπιστωτικών εταιρειών, η μεταποίηση αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μερίδιο των ανοιγμάτων σε κίνδυνο, ακολουθούμενο από το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, τα ακίνητα, τις κατασκευές και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η λειψυδρία των επιφανειακών υδάτων δεν είναι ο μόνος κίνδυνος που σχετίζεται με το νερό και είναι κρίσιμος για την οικονομία της ζώνης του ευρώ. Η παροχή υπόγειων υδάτων δέχεται επίσης εκτεταμένες πιέσεις από την άντληση και τη ρύπανση.
Οι φυσικές, ανενόχλητες πλημμυρικές πεδιάδες συρρικνώνονται, επομένως υπάρχει λιγότερη διαθέσιμη έκταση για την απορρόφηση νερού και την προστασία από τις πλημμύρες
Η χαμηλή ποιότητα του νερού, επίσης, θα μπορούσε να «θολώσει» τις οικονομικές προοπτικές, καθώς τα ύδατα και τα υδάτινα οικοσυστήματα της Ευρώπης εξακολουθούν να επηρεάζονται σοβαρά από χημικές ουσίες.
Μάλιστα, οι μειώσεις στη μετρούμενη ή αντιληπτή ποιότητα του νερού έχουν ήδη οδηγήσει σε απότομη μείωση των ψυχαγωγικών επισκέψεων στις πληγείσες περιοχές. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οικονομικές απώλειες που υπερβαίνουν τα 100 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Πέρα από αυτά, η υποβάθμιση άλλων οικοσυστημικών υπηρεσιών, όπως η ρύθμιση του κλίματος, επιδεινώνει περαιτέρω αυτούς τους κινδύνους.
Η σημασία της ενσωμάτωσης των κινδύνων
Τα προκαταρκτικά ευρήματα τις έρευνας που πραγματοποιήθηκε υπογραμμίζουν ήδη τη σημασία της ενσωμάτωσης των κινδύνων που σχετίζονται με τη φύση στα πλαίσια αξιολόγησης χρηματοοικονομικού κινδύνου, ιδίως για τους κινδύνους που σχετίζονται με το νερό.
Η υψηλή συγκέντρωση δανείων σε τομείς που είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στη λειψυδρία επιφανειακών υδάτων εκθέτει επίσης τις τράπεζες σε σημαντικές πιθανές οικονομικές απώλειες. Και αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να προκαλέσει χρηματοοικονομική αστάθεια.
Η πλήρης κατανόηση αυτών των σύνθετων κινδύνων και των σχετικών αβεβαιοτήτων απαιτεί περισσότερη έρευνα και περαιτέρω ανάπτυξη εργαλείων ανάλυσης κινδύνου.
Είναι ζωτικής σημασίας οι κεντρικές τράπεζες να συνεργαστούν στενά με την επιστημονική κοινότητα, επειδή αυτό μπορεί να βελτιώσει τα δεδομένα, τη μοντελοποίηση και τις αξιολογήσεις κινδύνου. Άλλωστε, οι κίνδυνοι που σχετίζονται με τη φύση δεν είναι μόνο περιβαλλοντικές ανησυχίες. Είναι συστημικοί οικονομικοί κίνδυνοι που απαιτούν μια ολοκληρωμένη και ενημερωμένη απάντηση.
www.worldenergynews.gr
